Powiat piński (II Rzeczpospolita)

Powiat piński

powiat
Państwo	Polska
Województwo	poleskie
Siedziba	Pińsk
Powierzchnia	5587 km²
Populacja (1931) • liczba ludności	183.600
• gęstość	33 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 1 Liczba gmin wiejskich 12
Położenie na mapie województwa

Powiat piński – powiat województwa poleskiego II Rzeczypospolitej. Jego siedzibą było miasto Pińsk. W skład powiatu wchodziło 14 gmin wiejskich, 1 miasto i 2 miasteczka. 7 listopada 1920 r. pod Zarządem Terenów Przyfrontowych i Etapowych z powiatu wyłączono gminy: Łunin, Chotynicze, Dobrosławka, Pohost, Kożangródek, Płatnica, Stolin i Terebieżów do nowo utworzonego powiatu łuninieckiego^[1]. 12 grudnia 1920 r. z powiatu wyłączono gminy: Święto Wola i Telechany do nowo utworzonego powiatu kosowskiego^[2]. 1 stycznia 1923 r. wyłączono z powiatu pińskiego gminę Radczysk i przyłączono do nowo utworzonego powiatu stolińskiego^[3].

Wcześniej powiat guberni mińskiej, zajmujący jej południowo-zachodnią połać. Częściowo pokrywa się z dzisiejszym rejonem pińskim na Białorusi.

Historia

Według meldunków agentów Inspektoratu Werbunkowo-Zaciągowego ZCZW z listopada 1919 roku, powiat piński bardzo ucierpiał w wyniku działań wojennych I wojny światowej i wojny-polsko-bolszewickiej. Z 24 gmin powiatu 14 było całkowicie zrujnowanych, a powiat sprawiał wrażenie jednego koczującego obozu, z którego masowo emigrowało po 10 osób dziennie za Bug lub na Ukrainę. Z 20 pińskich fabryk działała jedna, nie działały tartaki, brakowało koni i opału^[4].

Demografia

Według spisu ludności w grudniu 1919 roku powiat piński okręgu brzeskiego ZCZW zamieszkiwały 222 018 osoby. Na jego terytorium znajdowało się 551 miejscowości, z których 6 miało 1–5 tys. mieszkańców, 1 miała 5–10 tys. mieszkańców i 1 powyżej 10 tys. mieszkańców. Był nią Pińsk z 21 436 mieszkańcami^[5].

Oświata

W powiecie pińskim okręgu brzeskiego ZCZW, w roku szkolnym 1919/1920 działało 21 szkół powszechnych, 7 szkół średnich i 4 szkoły zawodowe. Ogółem uczyło się w nich 4422 dzieci i pracowało 134 nauczycieli^[6].

Podział administracyjny

Gminy

• gmina Brodnica
• gmina Chojno
• gmina Dobrosławka (od 1923)^[7]
• gmina Kuchecka Wola
• gmina Lemieszewicze
• gmina Lubieszów (do 1926)^[8]
• gmina Łohiszyn
• gmina Moroczna
• gmina Pinkowicze
• gmina Pohost Zahorodzki (od 1923)^[7]
• gmina Porzecze^[9]
• gmina Radczysk (do 1922)^[10]
• gmina Stawek (do 1928)^[11]
• gmina Uhrynicze (do 1926)^[8]
• gmina Wiczówka
• gmina Żabczyce

Miasta

• Łohiszyn (do 1934)^[12]
• Pińsk
• Serniki (do ?)

Starostowie

• Józef Głowacki (1920-)^[13]

• Kazimierz Łyszczkowski (-1936-)^[14][15]

Zobacz też

• podział administracyjny II RP
• województwo poleskie

Przypisy

1. Dz. Urz. ZTPiE z 1920 r. Nr 3, poz. 25
2. Dz. Urz. ZTPiE z 1920 r. Nr 5, poz. 45
3. Dz.U. z 1922 r. nr 116, poz. 1051
4. Joanna Gierowska-Kałłaur: Aneks. Praktyka dnia codziennego w okręgach wileńskim, brzeskim i mińskim w świetle meldunków agentów Inspektoratu Werbunkowo-Zaciągowego ZCZW. W: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). s. 396.
5. I. Tablice ogólne. W: Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). s. 25.
6. Joanna Gierowska-Kałłaur: Rozdział VII. Szkolnictwo na ziemiach podległych Zarządowi Cywilnemu Ziem Wschodnich. W: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). s. 243.
7. Przyłączona 1 stycznia 1923 r. z powiatu łuninieckiego (Dz.U. z 1922 r. nr 116, poz. 1051)
8. 15 grudnia 1926 r. wyłączona z powiatu pińskiego i przyłączona do powiatu koszyrskiego (Dz.U. z 1926 r. nr 66, poz. 391)
9. 12 kwietnia 1928 r. włączono część zniesionej gminy Drużyłowicze z powiecie drohiczyńskim (Dz.U. z 1928 r. nr 45, poz. 427).
10. 1 stycznia 1923 r. wyłączona z powiatu pińskiego i przyłączona do powiatu stolińskiego (Dz.U. z 1922 r. nr 116, poz. 1051)
11. Dz.U. z 1928 r. nr 46, poz. 452
12. zniesienie statusu miejskiego z dniem 1 kwietnia 1934 r. (Dz.U. z 1934 r. nr 7, poz. 49)
13. Ruch służbowy. W starostwach. „Dziennik Urzędowy Zarządu Terenów Przyfrontowych i Etapowych”, s. 6, Nr 1 z 20 października 1920. 
14. Wykaz kierowników wojewódzkich i powiatowych władz administracji ogólnej stan na 11.XI.1936 r. (s.3) Załącznik do Dz. Urz. MSW Nr 32 (Rok XIX) z 10 listopada 1936 r.
15. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 470 „za zasługi w służbie państwowej” (s. 18).

Bibliografia

• Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). Lwów – Warszawa: Książnica Polska T-wa Naucz. Szkół Wyższych, 1920, s. 50, seria: Prace geograficzne wydawane przez Eugenjusza Romera.
• Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 447. ISBN 83-88973-60-6.