Manat azerbejdżański

Manat azerbejdżański

1 manat azerbejdżański
Kod ISO 4217	AZN
Symbol	₼
Państwo	Azerbejdżan
Bank centralny	Narodowy Bank Azerbejdżanu
Poziom inflacji	11,3% w 2016[1]
Podział	1 manat = 100 gapików
Banknoty	1, 5, 10, 20, 50, 100, 200 manatów
Monety	1, 3, 5, 10, 20, 50 gapików

Symbol waluty

Manat azerbejdżański (azer. Azərbaycan manatı; kod ISO 4217: AZN) – waluta narodowa Azerbejdżanu. Dzieli się na 100 gapików (azer. qəpik)

Manat azerbejdżański wprowadzono 15 sierpnia 1992 roku. Pierwotnie wraz z manatem w obiegu znajdowały się również ruble radzieckie oraz ruble rosyjskie (seria 1992-1993). Począwszy od 22 listopada 1993 roku rozpoczęto proces wycofania z obiegu radzieckich i rosyjskich rubli. Od 1 stycznia 1994 roku manat został jedyną prawnie dozwoloną walutą Azerbejdżanu.

1 stycznia 2006 roku przeprowadzono denominację w stosunku 5000:1. Banknoty serii 1993 roku obowiązywały do 1 stycznia 2007 roku

Na współczesny manat składa się 6 monet oraz 7 banknotów.

• Monety: 1, 3, 5, 10, 20, 50 gapików.
• Banknoty: 1, 5, 10, 20, 50, 100, 200 manatów.

Design banknotów został opracowany przez austriackiego projektanta walut Roberta Kalinę, który jest autorem designu euro.

Część banknotów jest drukowana na zlecenie Narodowego Banku Azerbejdżanu (azer. Azərbaycan Milli Bankı) przez De La Rue.

Monety

Seria 1992-1993

Wszystkie monety miały gładkie ranty.

Obraz	Wartość (gapik)	Materiał	Średnica (mm)	Grubość (mm)	Waga (g)	Rant	Rok emisji
AZ-1992qapik05	5	brąz	17	1,35	2,35	Gładki	1992
AZ-1993qapik05		aluminium	16,5	1,5	0,85		1993
AZ-1992qapik10	10	aluminium	19	1,6	0,98		1992
AZ-1992qapik20	20	brąz	19,5	1,45	3,2		1992
AZ-1992qapik20al		aluminium	20	1,5	1,12
AZ-1992qapik20al							1993
AZ-1992qapik50	50	nikiel	23	1,5	5,1		1992
AZ-1992qapik50al		aluminium		1,6	1,51
AZ-1993qapik50							1993

Seria 2006

Obraz	Wartość (gapik)	Materiał	Średnica (mm)	Grubość (mm)	Waga (g)	Rewers	Awers	Rant	Rok Emisji
AZ-2006qapik01	1	stal powlekana miedzią	16,25	1,9	2,8	Tradycyjne instrumenty	Mapa Azerbejdżanu, napis Azərbaycan Respublikası, Wartość nominalna	gładki	2009
AZ-2006qapik03	3		18	2,15	3,45	Książki i pióro		z wcięciem
AZ-2006qapik05	5		19,75	2,2	4,85	Baszta Dziewicza w Baku		żebrowany
AZ-2006qapik10	10	stal powlekana mosiądzem	22,25	1,95	5,25	Karabach		gładki z 7 wcięciami
AZ-2006qapik20	20		24,25	2,1	6,6	Wzory matematyczne		żebrowany
AZ-2006qapik50	50	obramowanie: stal; środek: stak powlekana mosiądzem	25,5	2,2	7,7	Wieże radiowe		żebrowany z napisem Azərbaycan Respublikası

Monety kolekcjonerskie

Lista wszystkich monet kolekcjonerskich^[2].

Obraz	Moneta	Wartość (manat)	Materiał	Średnica (mm)	Waga (g)	Rant	Nakład (szt)	Rok emisji
	Mehmed ibn Süleyman Fuzuli	50	srebro	38,6	28,28	ząbkowane	5 000	1996
		100	złoto	25	7,98		500
	1300. rocznica. Epos Kitabi-Dede Gorgud	50	srebro	38,6	31,1		1 000	1999
		100	złoto	25	17,28		150
	Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2006	50	srebro	38,6	28,28	gładki	200	2004
	Śmierć 3. Prezydenta Heydər Əliyev	50	srebro	38,6	28,28	ząbkowane	2 020
		100	złoto	38,6	31,1		500
		500	platyna	38,6	50		50
	Nezami Gandżawi	100	złoto	37	31,107		500	2008
	Bulbul
	Üzeyir Hacıbəyov
	Heydər Əliyev
	85-lecie Nachiczewańskiej Republiki Autonomicznej	5	srebro				1 000	2009
		100	złoto				500

Banknoty

Banknoty serii 1992–2001

Pierwsze banknoty w niepodległym Azerbejdżanie wprowadzono 15 sierpnia 1992 r.

Rok emisji jest wskazany tylko na banknotach o wartości 10 000, 50 000 oraz 1000 manatów (seria 2001).

Na reszcie banknotów rok emisji nie jest podany. Wszak na banknotach wprowadzonych do obiegu w latach 1992–1993 znajduje się oznaczenie ‘X/N’, a na banknotach wyemitowanych w roku 1999 – „XX”

Całkowite wycofanie banknotów tej serii z obiegu zakończyło się 1 stycznia 2007 r.

Obraz		Wartość (manat)	Wymiary (mm)	Dominujące kolory	Opis		Lata emisji
awers	rewers				awers	rewers
AzerbaijanP11-1Manat-(1992) f-1	AzerbaijanP11-1Manat-(1992) b-1	1	125 × 63	zielony różowy	Baszta Dziewicza w Baku (azer. Qız Qalası)	nadpis w j. azerskim „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI” (tłum. Narodowy Bank Azerbejdżanu)	1992
AzerbaijanP14-1Manat-(1993) f-1	AzerbaijanP14-1Manat-(1993) b-1			niebieski żółty		nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI” oraz oznaczenie nominału „BİR manat” (tłum. JEDEN manat)	1993
AzerbaijanP15-5Manat-(1993)-donatedfr f	AzerbaijanP15-5Manat-(1993)-donatedfr b	5		brązowy fioletowy	Baszta Dziewicza w Baku	nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI” oraz oznaczenie nominału „BEŞ manat” (tłum. PIĘĆ manatów)
AzerbaijanP12-10Manat-(1992) f-donated	AzerbaijanP12-10Manat-(1992) b-donated	10		brązowy fioletowy	Baszta Dziewicza w Baku	nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI”	1992
AzerbaijanP16-10Manat-(1993) f-1	AzerbaijanP16-10Manat-(1993) b-1			niebieski zielony	Baszta Dziewicza w Baku	nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI” oraz oznaczenie nominału „ON manat” (tłum. DZIESIĘĆ manatów)	1993
AzerbaijanP17a-50Manat-(1993) f-1	AzerbaijanP17a-50Manat-(1993) b-1	50		czerwony szary	Baszta Dziewicza w Baku	nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI” oraz oznaczenie nominału „ƏLLİ manat” (tłum. PIĘĆDZIESIĄT manatów)	1993 1999
AzerbaijanP18a-100Manat-(1993) f-1	AzerbaijanP18a-100Manat-(1993) b-1	100		czerwony niebieski	Baszta Dziewicza w Baku	nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI” oraz oznaczenie nominału „YÜZ manat” (tłum. STO manatów)
AzerbaijanP13b-250Manat-(1992) f-1	AzerbaijanP13b-250Manat-(1992) b-1	250		niebieski zielony	Baszta Dziewicza w Baku	nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI”	1992 1999
AzerbaijanP19b-500Manat-(1993) f-1	AzerbaijanP19b-500Manat-(1993) b-1	500		brązowy niebieski żółty	portret Nizami (azer. Nizami Gəncəvi; per. نظامی گنجوی) (1141-1209)	nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI” oraz oznaczenie nominału „BEŞ YÜZ MANAT” (tłum. PIĘĆSET MANATÓW)	1993 1999
AzerbaijanP20a-1000Manat-(1993) f-1	AzerbaijanP20a-1000Manat-(1993) b-1	1000		brązowy niebieski różowy	portret Mehemmeda Emina Resulzade (azer. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə)	nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI” oraz oznaczenie nominału „min 1000 manat” (tłum. tysiąc 1000 manatów)
AzerbaijanPNew-1000Manat-2001 f-1	AzerbaijanPNew-1000Manat-2001 b-1			niebieski	obraz platformy naftowej	nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI” oraz oznaczenie nominału „MİN 1000 MANAT” (tłum. TYSIĄC 1000 MANATÓW)	2001
AzerbaijanP21b-10000Manat-(1994) f-1	AzerbaijanP21b-10000Manat-(1994) b-1	10 000	130 × 65	brązowy	Pałac Szachów Szyrwanu (azer. Şirvanşahlar sarayı)	nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI” oraz oznaczenie nominału „ON MİN 10000 MANAT” (tłum. DZIESIĘĆ TYSIĘCY 10000 MANATÓW)	1994
AzerbaijanP22-50000Manat-1995-donatedir f	AzerbaijanP22-50000Manat-1995-donatedir b	50 000	132 × 66	zielony	Mauzoleum Momine Chatun (azer. Möminə Xatun türbəsi)	nadpis „AZƏRBAYCAN MİLLİ BANKI” oraz oznaczenie nominału „ƏLLİ MİN 50000 MANAT” (tłum. PIĘĆDZIESIĄT TYSIĘCY 50000 MANATÓW)	1995

Banknoty (seria 2005)

W roku 2005 w ramach przygotowań do zaplanowanej na początek 2006 r. denominacji wyemitowano nową serię banknotów składającą się z 1, 5, 10, 20, 50 i 100 manatów.

Obraz		Wartość (AZN)	Wymiary (mm)	Dominujący kolor	Opis
awers	rewers				awers	rewers
1 manat obv	1 manat rev	1	120 × 70	szary	azerskie ludowe instrumenty muzyczne (azer. Azərbaycan xalq çalğı alətləri) na tle dywanu.	mapa Azerbejdżanu na tle tradycyjnych okien witrażowych szebeke (azer. şəbəkə)
5 manat obv	5 manat rev	5	127 × 70	pomarańczowy	fasada budynku Muzeum Literatury Azerskiej im. Nizami, obraz książek, słowa Hymnu Narodowego oraz litery specyficzne współczesnego alfabetu azerskiego.	mapa Azerbejdżanu na tle petroglifów znajdujących się w Parku Narodowym Qobustan (azer. Qobustan Milli Parkı) oraz tekst napisany pismem orchońskim.
10 manat obv	10 manat rev	10	134 × 70	niebieski	widoki starego Baku, Pałac Szachów Szyrwanu (azer. Şirvanşahlar sarayı), Baszta Dziewicza (azer. Qız Qalası) na tle starego miasta Iczeri Szecher (azer. İçəri Şəhər).	mapa Azerbejdżanu na tle wzorów z ludowych dywanów.
20 manat obv	20 manat rev	20	141 × 70	zielony	miecz, hełm i tarcza oraz dwulistnik kaukaski.	mapa Azerbejdżanu na tle wzorów ludowych oraz słowo „Qarabağ” („Karabach”) napisane kilkoma czcionkami.
50-manat front	50-manat	50	148 × 70	żółty	młodzież, schody (jako symbol postępu), Słońce (jako symbol siły i światła) oraz formuły chemiczne i matematyczne oraz wzór benzolu (tak, jak ją pojmowano w XIX w.).	mapa Azerbejdżanu na tle wzorów ludowych oraz dywanów.
100 manat obv	100 manat rev	100	155 × 70	fioletowy	elementy murów miejskich Baku, budynek w stylu europejskim XIX w. oraz współczesne budynki w Baku.

Banknoty serii 2005 (modyfikacja 2009-2018 r.)

• w roku 2009 Narodowy Bank Azerbejdżanu zmienił nadpis na banknotach o wartości 1 i 5 manatów z „Azərbaycan Milli Bankı” („Narodowy Bank Azerbejdżanu”) na Azərbaycan Mərkəzi Bankı („Bank Centralny Azerbejdżanu”).
• w roku 2011 minister finansów Azerbejdżanu oznajmił gotowość złożyć projekt ustawy umożliwiającej wprowadzenie do obiegu banknoty o wartości 2 i 3 manatów^[3].
• 24 maja 2019 został wprowadzony do obiegu nowy banknot o nominale 200 manatów.

Obraz		Wartość (AZN)	Wymiary (mm)	Dominujący kolor	Opis		Emisja
awers	rewers				awers	rewers
1 манат 2009 года	1manat09b	1	120 × 70	szary	azerskie ludowe instrumenty muzyczne (azer. Azərbaycan xalq çalğı alətləri) na tle dywanu.	mapa Azerbejdżanu na tle tradycyjnych okien witrażowych szebeke (azer. şəbəkə)	2017
5manat09a	5manat09b	5	127 × 70	pomarańczowy	fasada budynku Muzeum Literatury Azerskiej im. Nizami, obraz książek, słowa Hymnu Narodowego oraz litery specyficzne współczesnego alfabetu azerskiego.	mapa Azerbejdżanu na tle petroglifów znajdujących się w Parku Narodowym Qobustan (azer. Qobustan Milli Parkı) oraz tekst napisany pismem orchońskim.	2017
		10	134 × 70	niebieski	widoki starego Baku, Pałac Szachów Szyrwanu (azer. Şirvanşahlar sarayı), Baszta Dziewicza (azer. Qız Qalası) na tle starego miasta Iczeri Szecher (azer. İçəri Şəhər).	mapa Azerbejdżanu na tle wzorów z ludowych dywanów.	2018
		100	155 × 70	fioletowy	elementy murów miejskich Baku, budynek w stylu europejskim XIX w. oraz współczesne budynki w Baku.	mapa Azerbejdżanu oraz elementy murów miejskich Baku, budynek w stylu europejskim XIX w. oraz współczesne budynki w Baku.	2013
		200	160 × 70	niebieski	Centrum Heydəra Əliyeva		2018

Zobacz też

• Manat turkmeński

Przypisy

1. Inflacja według CIA. [dostęp 2017-01-24]. (ang.).
2. Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı – Yubiley və xatirə pul nişanları – Metal pullar [online], www.cbar.az [dostęp 2019-07-01] .
3. В Азербайджане предлагается ввести банкноты мелкого номинала [online], www.trend.az [dostęp 2020-07-09]  (ros.).

Linki zewnętrzne

• Narodowy Bank Republiki Azerbejdżanu (po angielsku)