Teńge (wym. tɛŋgɛ, kaz. теңге, kod ISO 4217: KZT) – wprowadzona 15 listopada 1993 waluta narodowa Kazachstanu.
Symbol
W listopadzie 2006 Narodowy Bank Republiki Kazachstanu przeprowadził konkurs na najlepszy symbol waluty narodowej. Z ponad 30 000 propozycji 29 marca 2007 wybrano symbol tenge. Autorzy – Wadim Dawydenko i Sanżar Amerchanow – otrzymali nagrodę pieniężną w wysokości 1 000 000 tenge (wg ówczesnego kursu ok. $8000) od Narodowego Banku Kazachstanu oraz ok. $5000 od banku Alliance[2].
Po publikacji wyników konkursu rozpętał się skandal, gdyż okazało się, że zaproponowany przez zwycięzców projekt był plagiatem symbolu japońskiej poczty, która to używa tego symbolu od ponad 120 lat[3].
Historia
Kazachstan był jednym z ostatnich państw WNP, które wprowadziło własną jednostkę monetarną.
w 1991 został utworzony specjalny zespół projektancki, w skład którego weszli Mendybaj Alin, Dosboł Kasymow, Agimsaly Duzelchanow, Timur Sulejmienow i Hajrułła Gabżaliłow.
12 listopada 1993 Prezydent Kazachstanu podpisał rozporządzenie „O wprowadzeniu waluty narodowej Republiki Kazachstanu”.
15 listopada 1993 tenge zostało wprowadzono do obiegu. Kurs wymianyrubli radzieckich oraz rubli rosyjskich, które nadal pozostawały oficjalnym środkiem płatniczym na nową walutę wynosił 500:1.
w 1995 w Kazachstanie otwarto własną Wytwórnię Banknotów.
Pierwsza partia tenge została wydrukowana w Anglii.
Pierwsze tiyny (kaz. тиын; 1/100 tenge) – były wykonane w kształcie banknotów o wartości 1, 2, 5, 10, 20 i 50 tiynów.
w 1994 wprowadzono banknoty o wartości 200 tenge (seria 1993) i 500 tenge (seria 1994);
w 1995 wprowadzono banknoty o wartości 1000 tenge (seria 1994);
w 1996 wprowadzono banknoty o wartości 2000 tenge (seria 1996);
w 1997 wprowadzono monety o wartości 1, 5, 10, 20 i 50 tenge (nowy design);
w 1999 wprowadzono banknoty o wartości 5000 tenge (seria 1998);
w kwietniu 1999 miała miejsce pierwsza dewaluacja tenge (o 64,6%);
w 2000 wprowadzono nowe banknoty (zmieniony design) o wartości 200 i 500 tenge;
w 2001:
wprowadzono banknoty o wartości 1000 i 2000 tenge (seria 2000 ze zmienionym designem);
wprowadzono banknoty o wartości 100 tenge (seria 2001 z częściowo zmienionym designem);
wydano jubileuszowe 5000 tenge (seria 2001) poświęcone dziesięcioleciu niepodległości Kazachstanu;
wprowadzono do obiegu banknoty o wartości 5000 tenge (seria 2001 z częściowo zmienionym designem)
w 2002:
wprowadzono monetę o wartości 100 tenge (seria 2001);
częściowo zmieniono design banknotów o wartości 200 i 500 tenge (seria 1999);
w 2003 wprowadzono banknoty o wartości 10 000 KZT (seria 2003);
w 2006 wprowadzono całkowicie nowy design dla wszystkich banknotów od 200 do 10 000 tenge;
4 lutego 2009 – druga dewaluacja tenge. Kurs dolara amerykańskiego wzrósł o 30 tenge;
5 stycznia 2010 wydano edycję limitowaną banknotów o wartości 1000 tenge poświęconą prezydencji Kazachstanu w OBWE;
17 stycznia 2011 Narodowy Bank Republiki Kazachstanu wydał pamiątkową serię banknotów o wartości 2000 tenge „Azjada 2011” poświęconą odbywającym się w Astanie i AłmatyZimowym Igrzyskom Azjatyckim;
25 maja 2011 wydano kolejną limitowaną edycję banknotów o wartości 1000 KZT poświęconą prezydencji Kazachstanu w Organizacji Współpracy Islamskiej;
4 lipca 2011 Narodowy Bank Kazachstanu wydaje pamiątkowy banknot o wartości 10 000 KZT poświęcony dwudziestoleciu niepodległości Kazachstanu;
11 lutego 2014 – trzecia dewaluacja tenge (spadek wartości KZT w stosunku do USD o 20%);
20 sierpnia 2015 kurs kazachstańskiej waluty zostaje upłynniony (wcześniej obowiązywał kurs pełzający w pełzającym przedziale wahań (ang.crawling band)) w wyniku czego wartość tenge spada o 35%;
30 listopada 2015 ogłoszono wprowadzenie nowego banknotu o wartości 20 000 tenge.
28 stycznia 2020 wprowadzono nową monetę o nominale 200 tenge.
Po 13 latach od momentu wprowadzenia waluty narodowej 15 listopada 2006 rozpoczęto proces wymiany banknotów starego wzorca na nowe.
Okres wymiany skończy się 14 listopada 2018. Wymienić pieniądze może w filiach Banku Narodowego. Obowiązkowym warunkiem wymiany jest przejście banknotów przez ekspertyzę, podczas której zostanie potwierdzona ich oryginalność.
Większość banknotów o wartości 2000 i 5000 tenge wzorca 2006 zawierały błąd ortograficzny. Decyzją Zarządu Banku Narodowego banknoty te zostały wycofane z obiegu (można było je wymienić w filiach BN do 3 października 2016).
portret Al-Farabiego; napis „10 LAT NIEPODLEGŁOŚCI REPUBLIKI KAZACHSTANU” (kaz.: ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ТӘУЕЛСІЗДІГІНЕ 10 oraz ros.10 НЕЗАВИСИМОСТИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН)
Mauzoleum Ahmeda Chodży Jesewi;
10 lat niepodległości Kazachstanu
2001
Kazakhstan-2011-Bill-10000-Obverse
Kazakhstan-2011-Bill-10000-Reverse
10 000
149 × 79
niebieski
fioletowy
monument «Qazaq Eli»;
lecące gołębie;
flaga i godło Kazachstanu;
pałac prezydencki Ak Orda (kaz.: Ақ Орда) w Astanie; kontury mapy Kazachstanu oraz logo „20 LAT NIEPODLEGŁOŚCI KAZACHSTANU”
pałac prezydencki Ak Orda; budynki Parlamentu oraz Rządu Kazachstanu; kontury mapy kraju oraz logo „20-lecie tenge”[5]
20-lecie tenge
2015
Dewaluacje
Pierwsza dewaluacja tenge miała miejsce w kwietniu 1999. Wówczas tenge straciło na wartości 64,4%.
Do drugiej dewaluacji doszło 4 lutego 2009[6]. Bazując na doświadczeniach związanych z dewaluacją 1999 zarząd Banku Narodowego stwierdził, że jest to najlepszy sposób wsparcia lokalnego przemysłu. Dodatkowym powodem przeprowadzenia dewaluacji była konieczność zachowania rezerw walutowych[7].
Trzecia fala dewaluacji miała miejsce w lutym 2014. Główną przyczyną był z gwałtowny wzrost kursu euro i dolara wobec większości walut krajów WNP. 11 lutego 2014 Prezes Banku Narodowego oświadczył o dewaluacji tenge. W oświadczeniu również wskazał, że zostaje ustalony nowy przedział dozwolonych wahań kursu waluty narodowej: 185 KZT za 1 USD ± 3 KZT. Przed dewaluacją za 1 dolar amerykański kosztował 155,5 KZT[8].
Przed dewaluacją 2014 oficjele Banku Narodowego (w tym prezes) kilkukrotnie zapewniali, że nie dopuszczą do dewaluacji tenge. Po ogłoszeniu dewaluacji na kilka dni zawiesili swoją pracę dealerzy samochodowi, kantory oraz największe sklepy internetowe. Rozpoczęły się protesty w największych kazachskich miastach. Zbierano podpisy dla rozpoczęcia procedury impeachmentu prezydenta Nazarbajewa. Odbywały się liczne protesty przed budynkiem Banku Centralnego, gdzie protestujący żądali dymisji Prezesa banku – Kajrata Kelimbetowa. 15 lutego 2014 miały miejsce największe protesty w Ałmaty. Skandowano hasło „Szał, ket!” (kaz. Шал, кет! – tłum.: „Staruchu, odejdź!”). Kilkadziesiąt osób zatrzymano.
Czwarta dewaluacja odbyła się w sierpniu 2015 po ogłoszeniu przez Bank Narodowy wprowadzenia płynnego kursu walutowego tenge. Najbardziej prawdopodobną przyczyną upłynnienia kursu walutowego była chęć wsparcia kazachskiej gospodarki na tle taniejącego rubla rosyjskiego (Rosja jest głównym partnerem handlowym Kazachstanu), odbudowy wzrostu gospodarczego oraz wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej kraju.
Tenge zostało okrzyknięte najbardziej staniałą walutą Europy[9].
↑Banknot początkowo miał być wprowadzony w roku 2013 (kiedy rzeczywiście wypadało dwudziestolecie waluty narodowej), jednak z nieznanych powodów wdrożenie nowego banknotu zostało odroczone o 2 lata.
-donatedoy_f.jpg)
-donatedoy_b.jpg)
-donatedoy_f.jpg)
-donatedoy_b.jpg)
.jpg)
_r.jpg)
.jpg)
_r.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_r.jpg)
