1179 – Śląsk podzielony zostaje na 3 dzielnice, m.in. wyodrębnione zostaje księstwo opolskie, którego pierwszym władcą zostaje książę Jarosław opolski.
1211–1230 – w Opolu rządy sprawuje Kazimierz I opolski, który jako pierwszy tytułuje się księciem opolskim.
1281 – po śmierci księcia Władysława opolskiego następuje podział księstwa opolskiego na mniejsze dzielnice. Opole dostaje się we władanie Bolka I opolskiego (1281–1313).
1289–1291 – synowie Władysława opolskiego, władający w poszczególnych częściach Górnego Śląska, zostają lennikami Wacława II.
1295 – zbudowany zostaje klasztor dominikanów („na górce”).
Najstarszy znany widok ogólny miasta Opola, widok z południowego wschodu (1535 r.) „Historyczne Widoki z czterech stuleci” Wilhelm Gottlieb Korn (oryginalny obraz znajduje się w Bibliotece Uniwersyteckiej w Würzburgu) (Niemcy)
po niespełna dwustu latach przerwy pierwsza rodzina żydowska osiedla się w mieście[2].
1756–1763 – w czasie wojny siedmioletniejmiasto zdobywali dwukrotnie Austriacy (1757, 1762) i Rosjanie (1761). Pokój w Hubertsburgu pozostawił Opole pod panowaniem pruskim, kolejna zmiana przynależności państwowej Opola i Górnego Śląska.
1800 – założenie drukarni polskiej.
1807 – podczas wojen napoleońskich wkraczają do miasta sprzymierzeńcy Francuzów – Bawarczycy, a później załoga francuska (opuściła Opole w lipcu 1808 roku).
1812 – powstaje samodzielna gmina żydowska[2], która w 1821 zakłada pierwszy żydowski cmentarz.
1818 – Opole zostaje stolicą rejencji opolskiej, jednostki administracyjnej, obejmującej cały pruski Górny Śląsk. W mieście powstaje urząd rejencji (niem.Regierungsbezirk Oppeln), jeden z 4 w prowincji śląskiej[3].
1824 – powstanie pierwszej biblioteki publicznej.
1827 – oświetlenie po raz pierwszy ulic Opola 17 latarniami.
1881 – od września – Jan Kasprowicz uczęszczał przez 1 semestr do gimnazjum w Opolu. Wielokrotnie odwiedzał też polską gospodę „Harenda” w Czarnowąsach.
1914–1918 – żołnierze z 4. Górnośląskiego Pułku Piechoty nr 63 (4. Oberschlesisches Infanterie-Regiment Nr. 63) walczą na wszystkich frontach Wielkiej Wojny: w Lotaryngii, Szampanii, Flandrii, na wschodzie w okolicach Dyneburga, w Tyrolu Południowym, nad Piawą.
25 kwietnia odbyła się wielka manifestacja ludności polskiej na Zaodrzu przeciw antypolskiej działalności administracji i policji niemieckiej, w której ludność domagała się rozwiązania Sipo. Demonstracja została spacyfikowana przez niemieckie bojówki[5].
28 kwietnia do Opola przybył Wojciech Korfanty co spowodowało kolejne antypolskie rozruchy w mieście. Niemieckie bojówki zerwały godło państwowe z gmachu konsulatu RP, zaatakowały drukarnię „Gazety Opolskiej”. Do akcji weszły francuskie wojska, które ochroniły przed zniszczeniem siedzibę założonego przez Bronisława Koraszewskiego opolskiego oddziału Banku Ludowego[5].
1921 – plebiscyt na Górnym Śląsku – w Opolu za przyłączeniem do Polski głosuje 1098 osób, za pozostaniem w Niemczech – 20 816; wśród głosujących było 25% tzw. emigrantów plebiscytowych (ściągniętych na tereny plebiscytowe w celu podniesienia końcowego rezultatu[6]; wniosek o prawo głosu dla emigrantów złożyła Polska, ale w praktyce znaczna większość z nich głosowała na Niemcy). Walki III powstania śląskiego nie toczyły się w okolicy miasta. Po decyzji Rady Ambasadorów i podziale obszaru plebiscytowego Opole pozostaje w granicach Rzeszy Niemieckiej.
1922 – powrót niemieckiej administracji i garnizonu wojskowego. Opole zostaje siedzibą władz rejencji i zarazem prowincji górnośląskiej (do 1938 roku).
W latach 1923–1933 obowiązki landrata pełni Michael Graf von Matuschka – ostatni nienazistowski starosta Opola, oskarżony później o udział w zamachu na Hitlera.
1938 – w czasie nocy kryształowej bojówki hitlerowskie zmuszają rabina Nowej Synagogi przy Hafenstrasse (dzisiejszej ul. Piastowskiej) do rozlania benzyny wewnątrz świątyni i podpalenia jej. Zniszczono także 13 żydowskich sklepów, a ich rodziny pobito, po czym nałożono na nich karne kontrybucje. Rozpoczęła się emigracja pozostałej ludności żydowskiej z miasta (głównie do Stanów Zjednoczonych).
1939–1945 – w czasie II wojny światowej w Opolu funkcjonują obozy pracy przymusowej i oddziały robocze jeńców wojennych. Liczba mieszkańców wzrasta do ok. 60 tysięcy wskutek napływu migrujących ludzi z bombardowanych rejonów III Rzeszy.
1942–1943 – Żydzi z Opola i okolic, którzy nie zdążyli wyemigrować przed wojną, zostają deportowani do Terezina (KL Theresienstadt) oraz Brzezinki (KL Birkenau)[2].
1944 – Opole ogłoszone zostaje miastem-twierdzą (niem. Festung Oppeln) w związku z krytyczną sytuacją Wehrmachtu na froncie wschodnim i przygotowaniami do obrony na linii Odry. Dowódcą twierdzy zostaje hrabia von Pfeil.
18 grudnia – bombardowanie miasta przez lotnictwo amerykańskie. Celem był dworzec główny (bomby spadły na pola Zaodrza) oraz mosty. Przeprawy nad Odrą ocalały, bomby spadły na budynki na dzisiejszym placu Józefa Piłsudskiego, budynek sądu oraz hotel przy dzisiejszej ulicy Marii Konopnickiej, w którym odbywało się wesele[13].
17 stycznia – komunikaty nadawane w opolskim radiu nakazują ewakuację kobiet, dzieci i chorych.
20 stycznia – nakaz ewakuacji dla wszystkich mieszkańców. Z dzisiejszego placu Mikołaja Kopernika autobusami odwożono ich na dworzec w Groszowicach, skąd pociągami uciekali w stronę Kłodzka. Pieszo ewakuowano w tę samą stronę więźniów oraz robotników przymusowych z 26 istniejących obozów pracy. W ciągu 4 dni miasto opuściło 58 tys. osób.
21/22 stycznia – generał von Pfeil, wobec niemożności utrzymania Opola, popełnia samobójstwo. Dowództwo nad załogą Festung Oppeln, liczącą jedynie 10 tys. obrońców (w tym oddział polskich granatowych policjantów, wycofujących się z Generalnego Gubernatorstwa), przejmuje generał Fritz Gräser. Anuluje on rozkaz obrony miasta do ostatniego żołnierza i nakazuje wycofać się za Odrę, na nową linię obrony[14].
24 stycznia – zdobycie prawobrzeżnego Opola przez oddziały 6 Korpusu Pancernego Gwardii 3 Armii Pancernej Gwardii, 15 Dywizji Piechoty Gwardii i 118 Dywizji Piechoty 34 Korpusu Piechoty Gwardii 5 Armii Gwardii oraz 120 Dywizji Piechoty 21 Armii ze składu 1 Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej. Podczas walk ginie 218 żołnierzy radzieckich[15]. Dochodzi do gwałtów i mordów, głównie na terenach dzisiejszych przedmieść (w prawobrzeżnej części miasta pozostało zaledwie 300–600 mieszkańców)[16].
13 lutego – w podopolskich wsiach (m.in. Kolonia Gosławicka, obecnie dzielnica Opola) rozpoczyna się deportacja miejscowej ludności do obozów pracy w Związku Radzieckim[17].
Lewobrzeżna część Opola zostaje obszarem umocnionym pod dowództwem mjra Matthiasa Wensauera. Niemcom udaje się utrzymać tę pozycję do marca.
Radziecka komendantura wojenna przekazuje władzę polskiej administracji. Do Opola przybywają pierwsze transporty przymusowych polskich wysiedleńców zza Buga[18], udział Kresowian w rewitalizacji miasta. Rozpoczyna działalność Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika. Opole po raz kolejny zmienia przynależność państwową razem z zachodnim Śląskiem. Po 610 latach przynależności do państw Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego i postcesarskich, ponownie zostaje włączone w granice państwa polskiego.
8 kwietnia 1946 – odbył się wiec PSL z udziałem Stanisława Mikołajczyka. Zgromadzenie zostało rozpędzono przez UB.
6 kwietnia 1945 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło Centralne Obozy Pracy. Obozy MBP nr 146, 147 i 148, powstałe w Opolu miał status obozów przejściowych, następnie zostały przekształcone w obozy pracy. Przetrzymywano w nich Ślązaków i Niemców oraz byłych członków SS. Do obozu trafiali także powracający do Polski żołnierze armii Andersa, którzy wstąpili do niej po dezercji z Wehrmachtu, do którego wcielono ich wcześniej w ramach volkslisty[19].
jesień 1946 – powstało Koło Akademików Opolan w Poznaniu – jedyne w tym czasie stowarzyszenie opolskich studentów studiujących na wyższych uczelniach Polski, władze zakazały utworzenia oddziałów tej organizacji we Wrocławiu, Krakowie i innych miastach[20]
9 maja 1948 – w Opolu otwarto Gimnazjum i Liceum Repolonizacyjne.
1949
Przekazanie do użytku odremontowanego budynku teatru przy ul. 24 Marca (obecnie ul. Wolfganga Amadeusza Mozarta). Przy dużej scenie PTZO powstaje Teatr lalek.
Odbudowa dawnego szpitala św. Wojciecha przy pl. Armii Czerwonej (obecnie pl. Mikołaja Kopernika).
Marzec – studenci opolskiej WSP zorganizowali akcję ulotkową na obszarze miasta oraz jednodniowy strajk w proteście przeciw represjom, jakie dotknęły krakowskie i warszawskie środowisko akademickie. W odwecie, powołana przez władze partyjne komisja usunęła z opolskiej uczelni kilkudziesięciu studentów i pracowników. Ze stanowiska rektora został także usunięty broniący studentów prof. Maurycy Horn.
20 lipca, podczas uroczystej sesji wojewódzkiej i miejskiej rady narodowej, dokonano otwarcia nowej hali widowiskowo-sportowej – „Okrąglaka”.
1970
Ukazał się pierwszy numer miesięcznika kulturalnego „Opole”, redaktorem pisma był Edward Pochroń.
23 września – w Opolu-Bierkowicach otwarto Muzeum Wsi Opolskiej.
14 listopada – powołano Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe.
Styczeń – otwarcie Teatru im. Jana Kochanowskiego.
10–20 maja – I Opolskie Konfrontacje Teatralne – Klasyka Polska.
1976
27 maja – na zebraniu przedstawicieli Opolskiej Spółdzielni Mieszkaniowej Przyszłość podjęto uchwałę powołującą Osiedle im. Związku Walki Młodych. Rozpoczyna się budowa największego opolskiego osiedla mieszkaniowego.
29 września – spotkanie I sekretarza KW PZPR Józefa Masnego z działaczami MKZ NSZZ „Solidarność”.
1981
Czerwiec – powstało Opolskie Towarzystwo Jazzowe na czele z Tadeuszem Pabisiakiem.
15 czerwca – W opolskim amfiteatrze zorganizowane zostaje spotkanie przewodniczącego NSZZ „Solidarność” Lecha Wałęsy z mieszkańcami Opolszczyzny.
Listopad/grudzień w opolskich uczelniach WSP i WSI wybucha strajk studentów związanych z NZS oraz pracowników działaczy „Solidarności”. Trwający ponad 20 dni strajk akademików był najdłuższą tego typu akcją protestacyjną przeprowadzoną w 1981 r. na Opolszczyźnie.
1990 – ukazuje się pierwszy numer „Gazety Opolskiej”, której redaktorem naczelnym zostaje Edward Pochroń.
1994 – powstaje Uniwersytet Opolski z połączenia dawnej Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich oraz Instytutu Teologicznego - Filii KUL w Nysie.
1997
6 maja – w budynku przy ul. Juliusza Słowackiego otwarte zostaje Centrum Rehabilitacji dla Dzieci z Porażeniem Mózgowym.
10 lipca – Opole oraz wiele miast i wsi Opolszczyzny dotyka katastrofalna, tragiczna w skutkach powódź.
1 sierpnia – rozpoczyna działalność Wojewódzkie Centrum Medyczne w nowych obiektach przy ulicy Aleja Wincentego Witosa.
W opolskiej katedrze zamontowane zostają 4,5-tonowe drzwi, wyrzeźbione w brązie przez opolskiego artystę Adolfa Panitza.
Opole nawiedza wielka powódź
1998
11 stycznia – w obronie zachowania Opolskiego na mapie administracyjnej Polski z inicjatywy lokalnych elit samorządowych utworzony zostaje Obywatelski Komitet Obrony Opolszczyzny (OKOOP).
11 marca – kilka tysięcy Opolan manifestuje pod pomnikiem Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego przeciwko rządowym planom likwidacji województwa opolskiego oraz włączenia go do województwa śląskiego.
16 maja – uroczystość przekazania Opolu Flagi Honorowej, przyznanej przez Radę Europy za wkład w działanie na rzecz integracji europejskiej.
18 lipca – Sejm podejmuje uchwałę o nowym podziale administracyjnym Polski na 16 województw, z opolskim włącznie, które powiększone zostaje o Olesno i miejscowości wchodzące w skład powiatu oleskiego.
1999
17 lutego – w laboratorium kryminalistycznym KWP w Opolu uruchomiono jedną z najnowocześniejszych w kraju pracowni badań genetycznych.
Na Targach „Investcity '99” w Poznaniu Opole zdobywa główne nagrody w dwóch (i jedynych) targowych konkursach: na najlepiej przygotowany udział w targach oraz najlepiej zaaranżowane stoisko.
Radni Sejmiku Wojewódzkiego wybrali herb ostatniego księcia piastowskiego Jana II Dobrego na herb województwa opolskiego.
XXI wiek
2000
Panorama
Opole uhonorowane zostaje Plakietą Honorową Rady Europy, przyznaną przez Parlament Europejski za aktywność w podejmowaniu międzynarodowych kontaktów i propagowanie idei nowoczesnej Europy.
Po popowodziowym remoncie otwarty zostaje zabytkowy „Dom lodowy”, czyli budynek PTTK przy stawie przy ul. Norberta Barlickiego.
W rankingu miast o największym potencjale rozwojowym opracowanym przez Centrum Badań Regionalnych w Warszawie Opole trafia do ścisłej czołówki miast, plasując się za Sopotem, Poznaniem oraz Krakowem.
Czerwiec – Opole w rankingu miesięcznika „Forbes” zajęło 9. miejsce w kategorii miast najatrakcyjniejszych dla biznesu i 3. wśród miast najatrakcyjniejszych dla kapitału zagranicznego.
Opole zdobyło 1. miejsce pod względem pozyskanych środków europejskich w przeliczeniu na jednego mieszkańca w rankingu samorządowym opublikowanym 13 lipca przez „Rzeczpospolitą”.
2016 – konflikt wokół rozszerzenia granic administracyjnych Opola[22]
2017 – włączenie w granice administracyjne miasta 12 sołectw lub ich części z gmin: Dąbrowa, Dobrzeń Wielki, Komprachcice, Prószków.
Przypisy
↑Javatech: Opole 2.0. Urzad Miasta Opola, 2009-07-30. [dostęp 2012-10-18].
↑Encyklopedia Powstań Śląskich. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1982, s. 566, hasło „Towarzystwo Skautów Opolskich”.
↑ ab„Encyklopedia powstań śląskich”, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1982, s. 356, hasło „Opole”.
↑Dorota Borowicz: Mapy narodowościowe Górnego Śląska od połowy XIX wieku do II Wojny Światowej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s. 39. ISBN 83-229-2569-7.
↑…napad na artystów Teatru Polskiego z Katowic w Opolu 28 kwietnia 1929, kiedy to grupy narodowych socjalistów i konserwatywnego Stahlhelmu zaatakowały i dotkliwie pobiły, po odbytym przedstawieniu, zmierzających na dworzec artystów polskich.. W: Dorota Simonides, Jan Zaremba: Śląskie miscellanea: literatura-folklor. 2006, s. 82.
↑Helena Lehr, Edmund Osmańczyk: Polacy spod znaku Rodła. MON, 1972. Brak numerów stron w książce
↑Tablica pamiątkowa na budynku: W Sali Teatralnej opolskiego Ratusza 28 kwietnia 1929 r. Teatr Polski w Katowicach wystawił operę St. Moniuszki Halka. Po przedstawieniu przy ul. Krakowskiej, przed dworcem i w tunelu dworcowym nacjonalistyczne bojówki niemieckie zmasakrowały aktorów opery i baletu z Katowic przy milczącej aprobacie policji. Tablicę tę odsłonięto w Międzynarodowym Dniu Teatru w kwietniu 1967 roku. Towarzystwo Przyjaciół Opola.
↑Teraz Opole, Artur Janowski: Aktorzy pobici? Trudno uwierzyć. Pro Media sp. z o.o. w Opolu, 2011-02-11. [dostęp 2012-10-18]. (pol.).
↑Leszek Frelich, Dorota Wodecka-Lasota: Ostatnie chwile Festung Oppeln. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2004-01-23. [dostęp 2011-01-25]. (pol.).
↑Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945. Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 296.
↑Dorota Wodecka: I nadeszli barbarzyńcy. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2011-01-25. [dostęp 2011-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-13)]. (pol.).
