Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu (KFPP Opole) – polskifestiwal muzyczny organizowany od 1963 roku, corocznie w Opolu, najczęściej w czerwcu. Stanowi podsumowanie sezonu artystycznego (od Opola do Opola) polskiego środowiska twórców i wykonawców piosenek. Najpopularniejszy festiwal muzyczny organizowany w Polsce (wraz z posiadającym formułę festiwalu międzynarodowego festiwalem w Sopocie).
Miejscem organizacji festiwalu jest Amfiteatr Tysiąclecia (w 2010 roku w kampusie Politechniki Opolskiej). Festiwal tylko raz się nie odbył – w 1982 roku nie odbył się z powodu wprowadzenia w Polscestanu wojennego[1]. Natomiast w 1986, 2017, 2020 i 2021 roku odbyły się w późniejszym terminie, niż pierwotnie planowano. Podczas festiwalu dokonywane są prezentacje utworów premierowych (konkurs Premiery), debiutów estradowych (konkurs Debiuty), a w przeszłości przegląd osiągnięć mijającego sezonu (koncert Superjedynki) oraz kabaretów (Kabareton).
W latach 2005–2010, 2012–2015, w 2017 roku oraz 2023 roku festiwal był organizowany w formule trzydniowej (piątek, sobota, niedziela), w 2012 roku w formule dwudniowej (piątek, sobota), natomiast w 2016 roku, 2018 roku oraz w 2022 roku w formule czterodniowej (piątek, sobota, niedziela, poniedziałek – organizowany przez TVP Kultura, poświęcony tzw. muzyce alternatywnej).
Festiwal ma swój sygnał, skomponowany przez Bogusława Klimczuka, który otwiera festiwal oraz rozpoczyna każdy jego koncert.
Super Premiera – Nagroda im. Karola Musioła – nagroda za zajęcie 1. miejsca w konkursie Premiery, dawniej przyznawana przez jury, obecnie wybierana podczas głosowania telewidzów:
Festiwal powstał w 1963 z inicjatywy dziennikarzy i redaktorów Programu III Polskiego Radia: Jerzego Grygolunasa i Mateusza Święcickiego oraz ówczesnego burmistrza Opola – Karola Musioła w odpowiedzi na konserwatyzm w Polskim Radiu[16]. Celem stworzenia festiwalu były: promocja nowych wykonawców w Polsce, promocja bardziej zróżnicowanych stylów artystycznych niż w Polskim Radiu, konfrontacja nowych piosenek z publicznością i zmiana polityki repertuarowej radiowych redakcji muzycznych[2][16]. Jerzy Grygolunas zauroczony Opolem, kojarzonym w tamtym okresie z ziemiami odzyskanymi oraz pyłem cementowni, postanowił zrealizować ideę festiwalu w tym mieście. Pomimo braku ukończonego budynku amfiteatru (jeszcze na dzień przed rozpoczęciem wydarzenia kończono budowę sceny[16]), Karol Musioł zapewnił prasę, że festiwal się odbędzie. Musioł codziennie o godz. 5:00 i pilnował prac. Architekt obiektu Florian Jesionowski wspominał, że potem co rok przed festiwalem odwiedzała go milicja i kazała podpisywać oświadczenie, że płoty i ściany wokół się nie zawalą[2]. Amfiteatr został na tyle ukończony, by móc pomieścić publiczność[16].
1. edycja festiwalu odbyła się 19 czerwca 1963, w 15 koncertach wzięło udział 102 wykonawców oraz ponad 100 dziennikarzy i fotoreporterów, a także nagrodzono 37 piosenek[16]. Podczas 1. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej padły historyczne słowa, używane dzisiaj jako motto miasta Opole, wypowiedziane przez Jerzego Waldorffa, który stwierdził:
„Muszę powiedzieć jako muzyk i jako krytyk, że dawno nie miałem do czynienia z audytorium, które by reagowało na muzykę tak trafnie, tak celnie, z takim smakiem i jednocześnie z taką kulturą, jak Opole. Wszystko to, plus wasze miasto, które samo jest jak jedna piosenka, nakłania do tego, abym przede wszystkim namawiał wszystkich, (…) do wspólnego wysiłku o to, żeby Opole było stale miejscem festiwalu, corocznym miejscem festiwalu. Każde miasto ma jakiś swój tytuł, który zazwyczaj dodaje się do nazwy, żeby je scharakteryzować. Chciałbym, żeby Opole miało tytuł: Opole – stolica piosenki polskiej”[2][16].
Do niezwykłych wydarzeń doszło w czasie VII KFPP, w trakcie którego odbył się zlot hipisów w Opolu. Reakcja władz była natychmiastowa, uczestnicy zlotu byli represjonowani, złapanym obcinano włosy, a następnie koleją odsyłano z Opola[17].
Do 1989 program festiwalu, zwłaszcza występy kabaretowe, był kontrolowany przez komunistycznych cenzorów z GUKPPiW. Zabezpieczeniem festiwalu, przeciw ewentualnym niepożądanym wystąpieniom politycznym, zajmowała się lokalna SB w ramach sprawy obiektowej kryptonim „Amfiteatr”[21]. Kontrola tekstów piosenek i scenariuszy programów kabaretowych przebiegała dwustopniowo, najpierw wszystkie teksty były przedstawiane do akceptacji w Warszawie w GUKPPiW, a następnie występy artystów w Opolu nadzorowali lokalni cenzorzy, którzy obecni byli zarówno na próbach, jak i podczas festiwalowych koncertów[22]. W 1992 organizatorem była firma Brawo, znana z piractwa fonograficznego, jak również promocji disco polo. Ze względu na kontrowersje z tym związane kilkoro wykonawców (m.in. Armia, Ireneusz Dudek czy Formacja Nieżywych Schabuff) odmówiło udziału[23].
W 2017 roku z powodu konfliktu władz miasta Opola z Telewizją Polską oraz bojkotu wielu artystów, inauguracja 54. edycji festiwalu, odbyła się 15 września 2017 roku[1]. W 2020 roku z powodu pandemii COVID-19 władze miasta Opola z Telewizją Polską podjęły decyzję o przeniesieniu inauguracji 57. edycji festiwalu z 5 czerwca 2020 roku na 3 września 2020 roku[25].
↑Zamiast tradycyjnego Grand Prix nagrody Prezesa TVP dla osób od lat związanych z festiwalem – najwybitniejsze osobowości zostały wyróżnione przez Telewizję Polską i miasto Opole; nagrody otrzymało ponad 100: wokaliści, muzycy, kompozytorzy, autorzy tekstów.
↑MariuszM.PatelskiMariuszM., Krajowy Festiwal Polskiej Piosenki w Opolu w świetle dokumentów cenzury i Służby Bezpieczeństwa, „Kwartalnik Opolski” 2017, nr 2/3, s. 211–230. Brak numerów stron w książce
↑MariuszM.PatelskiMariuszM., Mariusz Patelski, Czujni strażnicy demokracji ludowej. Urząd cenzury w województwie opolskim 1950-1990, Opole 2019. Brak numerów stron w książce
↑RafałR.KsiężykRafałR., Dzika rzecz. Polska muzyka i transformacja 1989–1993, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2020, s. 358, ISBN 978-83-8191-076-7.
.jpg)
