|
Iterb
Iterb
| tul ← iterb → lutet
|
|
|
| Wygląd
|
| srebrzystobiały
|
|
|
Widmo emisyjne iterbu
|
| Ogólne informacje
|
| Nazwa, symbol, l.a.
|
iterb, Yb, 70
(łac. ytterbium)
|
| Grupa, okres, blok
|
–, 6, f
|
| Stopień utlenienia
|
II, III
|
| Właściwości metaliczne
|
lantanowiec
|
| Właściwości tlenków
|
słabo zasadowe
|
| Masa atomowa
|
173,05 ± 0,02[a][3]
|
| Stan skupienia
|
stały
|
| Gęstość
|
6965 kg/m³
|
| Temperatura topnienia
|
824 °C[1]
|
| Temperatura wrzenia
|
1196 °C[1]
|
|
|
| Numer CAS
|
7440-64-4
|
| PubChem
|
23992
|
|
|
|
|
| Najbardziej stabilne izotopy
|
|
|
| izotop |
wyst. |
o.p.r. |
s.r. |
e.r. MeV |
p.r. |
| 168Yb
|
0,13%
|
stabilny izotop z 98 neutronami
|
| 169Yb
|
{syn.}
|
32,02 dnia
|
w.e.
|
0,908
|
169Tm
|
| 170Yb
|
3,05%
|
stabilny izotop z 100 neutronami
|
| 171Yb
|
14,3%
|
stabilny izotop z 101 neutronami
|
| 172Yb
|
21,9%
|
stabilny izotop z 102 neutronami
|
| 173Yb
|
16,12%
|
stabilny izotop z 103 neutronami
|
| 174Yb
|
31,8%
|
stabilny izotop z 104 neutronami
|
| 175Yb
|
{syn.}
|
4,19 dnia
|
β−
|
0,467
|
175Lu
|
| 176Yb
|
12,7%
|
stabilny izotop z 106 neutronami
|
|
|
|
|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
|
|
|
|
|
Iterb (Yb, łac. ytterbium) – pierwiastek chemiczny z grupy lantanowców w układzie okresowym.
Jest to jeden z czterech pierwiastków, których nazwy zostały utworzone od szwedzkiej miejscowości Ytterby, są to: erb, itr, iterb i terb. Został odkryty w 1907 r. niezależnie przez Georges'a Urbaina i Carla Auera von Welsbacha, którzy rozdzielili (różnymi metodami[4]) iterbię, wyizolowaną w 1878 r. przez Jeana Charles'a Galissarda de Marignaca na iterb i lutet[1][5][6].
Właściwości
Iterb jest miękkim, kowalnym metalem o srebrzystym połysku. Występuje w dwóch odmianach alotropowych. Utlenia się na powietrzu, reaguje z wodą, rozpuszcza się w kwasach. Stosuje się go do produkcji ferrytów, dodawany jest do stopów glinu.
Występowanie
Iterb występuje w skorupie ziemskiej w ilości 3,3 ppm. Najważniejszym minerałem iterbu jest monacyt (Ce,La,Th,Nd,Y,Pr,Yb)PO4 – tzw. piasek monacytowy.
Uwagi
- ↑ Podana wartość stanowi przybliżoną standardową względną masę atomową (ang. abridged standard atomic weight) publikowaną wraz ze standardową względną masą atomową, która wynosi 173,045 ± 0,010. Znane są próbki geologiczne, w których pierwiastek ten ma skład izotopowy odbiegający od występującego w większości źródeł naturalnych. Masa atomowa pierwiastka w tych próbkach może więc różnić się od podanej w stopniu większym niż wskazana niepewność. Zob. Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.
Przypisy
- ↑ a b c C.R.C.R. Hammond C.R.C.R., The Elements. Ytterbium, [w:] David R.D.R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-40, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ Ytterbium (nr 466069) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-10-04]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ ThomasT. Prohaska ThomasT. i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
- ↑ IgnacyI. Eichstaedt IgnacyI., Księga pierwiastków, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 333, OCLC 839118859 .
- ↑ Ytterbium: historical information [online], WebElements Periodic Table [dostęp 2023-01-29] (ang.).
- ↑ ytterbium, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-01-30] (ang.).
|
|
