Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Igor Guzenko

Igor Guzenko
Игорь Сергеевич Гузенко
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

13 stycznia 1919
Rohaczów

Data i miejsce śmierci

8 lipca 1982
Mississauga

Zawód, zajęcie

szyfrant ambasady ZSRR w Kanadzie

podpis
Nagrobek Igora Guzenki

Igor Siergiejewicz Guzenko (ros. Игорь Сергеевич Гузенко, ur. 13 stycznia 1919 w Rohaczewie, zm. 8 lipca 1982 w Mississauga) – szyfrant ambasady Związku Radzieckiego w Ottawie.

W 1941, Guzenko został wcielony w szeregii Armii Czerwonej. W czerwcu 1943 jako szyfrant przydzielony pułkownikowi GRU Nikołajowi Zabotinowi został wysłany razem ze swym przełożonym do Ottawy w Kanadzie[1]. W czasie misji w Kanadzie, mającej za zadanie zdobywanie informacji o budowanej przez USA broni atomowej, 5 września 1945 Guzenko zdezerterował zabierające ze sobą tajne dokumenty[2]. Dokumenty wykradł aby w zamian za nie uzyskać azyl dla siebie i rodziny[3]. Dokumenty przekazał władzom Kanady, co przyczyniło się do wykrycia i likwidacji radzieckiej siatki szpiegowskiej. W konsekwecji jego kroku 9 osób trafiło do więziena. Uwięziony został również Fred Rose, członek parlamentu kanadyjskiego[4]. W dokumentach przekazanych przez Guzenkę znajdowało się również nazwisko współpracującego z wywiadem radzieckim Klausa Fuchsa, jednak zostało przeoczone[5]. Sprawa Guzenki jest czasem traktowana jako zdarzenie rozpoczynające okres zimnej wojny[6].

Historyk Jack Granatstein stwierdził, że [sprawa] Guzenki była początkiem zimnej wojny dla opinii publicznej, a dziennikarz Robert Fulford oznajmił: Jestem absolutnie pewien, zimna wojna zaczęła się w Ottawie[7]. Także The New York Times był zdania, że działania Guzenki uświadomiły mieszkańcom Ameryki Północnej skalę sowieckiego szpiegostwa i zagrożenia z niego wynikające[8].

W konsekwencji informacji Guzenki siatka GRU w Kanadzie została rozbita, a szyfry przez niego przekazane umożliwiły rozwój operacji Venona.

Przypisy

  1. Knight 2007 ↓, s. 26.
  2. Trahair 2011 ↓, s. 115.
  3. Wołoszański 1998 ↓, s. 40.
  4. Trahair 2011 ↓, s. 116.
  5. Wołoszański 1998 ↓, s. 47.
  6. The Gouzenko Affair [online], CBC Archives [dostęp 2015-09-05] [zarchiwizowane z adresu 2013-01-15] (ang.).
  7. Soviet Defector Believed Beginner of Cold War, Toledo Blade, 25 grudnia 1984 [dostęp 2015-09-05] (ang.).
  8. Granville Hicks, Decline and fall of a Russian idol, The New York Times, 18 lipca 1954 [dostęp 2015-09-05] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-26] (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Kembali kehalaman sebelumnya