Dwór w Odrzechowej

Dwór w Odrzechowej

Elewacja frontowa
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Odrzechowa
Adres	ul. Słoneczna 13[1]
Typ budynku	dwór
Ukończenie budowy	początek XIX w.
Pierwszy właściciel	Urbańscy
Kolejni właściciele	Urbańscy, Morawscy
Położenie na mapie gminy Zarszyn Odrzechowa, dwór
Położenie na mapie Polski Odrzechowa, dwór
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Odrzechowa, dwór
Położenie na mapie powiatu sanockiego Odrzechowa, dwór
49°32′31,8″N 21°58′47,7″E

Dwór w Odrzechowej – dwór wybudowany w latach 1803–1805, wraz z parkiem, znajdujący się w miejscowości Odrzechowa w powiecie sanockim.

Opis

Pierwszy dwór wraz browarem, gorzelnią, cegielnią i gumnami uległ zniszczeniu w pożarze, który wybuchł w 1790 w gorzelni. Nowy dwór dla Urbańskich wybudowano w latach 1803–1805. Oprócz dworu wzniesiony został cały kompleks dworski, w skład którego wchodziły oficyny dla służby, stajnie, stodoły oraz obszerny park dworski, przez który symetrycznie przechodziła aleja dojazdowa. Do majątku dworskiego należał również młyn wodny na Czernisławce, tartak oraz dwie karczmy. W przeciągu XIX w. dwór został znacznie rozbudowany. W pierwszej połowie lat siedemdziesiątych XIX w. majątek w Odrzechowej był własnością Władysława Morawskiego, a następnie jego syna Józefa Morawskiego (1893–1969). W 1944 w wyniku reformy rolnej majątek rozparcelowano i utworzono PGR^[2]. Z budynków założenia dworskiego zachował się tylko dwór^[3].

Dwór to budynek drewniany, parterowy, założony na planie litery L, dwutraktowy, z symetrycznie wyeksponowanym w części centralnej gankiem wspartym na dwóch drewnianych słupach, zastąpionych w ostatnim czasie kolumnowym portykiem. Pokryty dachem cztero i trójpołaciowym krytym dawniej gontem, obecnie blachą^[4].

W południowej części miejscowości zwanej Hrendówka w późnych latach dwudziestych XX w. istniał drugi folwark Heleny Russockiej o powierzchni 749 ha. Po nim pozostał tylko murowany spichlerz dworski znajdujący się obecnie na terenie Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki PIB Odrzechowa^[3][4].

Dwór (bez spichlerza) został wpisany do gminnej ewidencji zabytków gminy Zarszyn^[1].

• 
  Elewacja boczna
• 
  Elewacja ogrodowa
• 
  Spichlerz (Hrendówka)

Przypisy

1. Obwieszczenie Wójta Gminy Zarszyn o włączeniu do gminnej ewidencji zabytków kart adresowych [online], www.zarszyn.pl [dostęp 2025-01-05] .
2. Damian Nowak. Odrzechowa. Zarys dziejów. academia.edu/, Odrzechowa 2013. s. 187-209. [dostęp 2025-01-03].
3. Sylwester Polakowski: Pozostałości założeń dworskich województwa podkarpackiego. Wydawnictwo Lygian, Krosno 2012, s. 429. ISBN 978-83-935995-0-9. OCLC 832725955.
4. Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2012, s. 320, 321.