Diana (mitologia)

Diana

bogini łowów, przyrody (świata roślinnego i zwierzęcego, gór, lasów, gajów, źródeł leczniczych), płodności, Księżyca (lub światła księżycowego)
Diana z Wersalu, kopia rzymska na podstawie oryginału greckiego z brązu, Luwr, Paryż
Występowanie	mitologia rzymska
Atrybuty	łuk, kołczan ze strzałami, półksiężyc
Teren kultu	starożytny Rzym
Odpowiednik	Artemida (grecki)

Diana (łac. Diana, gr. Ἄρτεμις Artemis) – bogini łowów, przyrody (świata roślinnego i zwierzęcego, gór, lasów, gajów, źródeł leczniczych), płodności, Księżyca (lub światła księżycowego) w mitologii rzymskiej^[1].

Pierwotnie była italską boginią wszelkiego życia na ziemi^[2], nosiła przydomek Genitalis (Pomocna, przy porodzie)^[3]. W VI wieku p.n.e. została utożsamiona z grecką Artemidą^[1][4].

W sztuce starożytnego Rzymu najczęściej przedstawiano ją na wzór Artemidy, w krótkim chitonie, z łukiem i kołczanem ze strzałami, z półksiężycem.

Początkowo miejscem kultu Diany były gaje, później świątynia na Awentynie zbudowana przez Serwiusza Tuliusza. Specjalnym rodzajem kultu była obdarzana Diana w gaju pod Arycją (staroż. Aricia, ob. La Riccia), gdzie za pomocą wody z miejscowych źródeł kapłani leczyli chorych.

Jan Długosz w swojej kronice utożsamił rzymską Dianę ze staropolską Dziewanną^[5][6][7][8].

Pomniki

W Polsce

We Wrocławiu, w parku Szczytnickim znajduje się pomnik Diany z dwoma towarzyszącymi ogarami polskimi^[9], kopia pomnika zaginionego w 1945 r. W Parku Miejskim w Prudniku znajduje się pomnik Diany wzorowany na Dianie z Wersalu^[10].

Zobacz też

• bóstwa lunarne
• Diana – imię żeńskie
• Hekate
• kult lunarny
• Luna
• Rex Nemorensis

Przypisy

1. Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 102. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
2. Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 189. ISBN 83-01-03529-3.
3. Horacy, Pieśń na Stulecie 16, przyp. 16, Dzieła wszystkie, t. 1, opr. Oktawiusz Jurewicz, Wrocław 1986, s. 374.
4. Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 73. ISBN 83-04-04673-3.
5. Jerzy Strzelczyk: Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 1998, s. 68. ISBN 83-7120-688-7.
6. Jan Długosz: Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Brak numerów stron w książce
7. Marek Cetwiński: Herby, legendy, dawne mity. KAW, 1989, s. 62. ISBN 83-03-01809-4.
8. Włodzimierz Szafrański: Pradzieje religii w Polsce. Warszawa: Iskry, 1979, s. 361-362. ISBN 83-207-0035-3.
9. Wrocław: Pomnik Diany już stoi w parku Szczytnickim (ZDJĘCIA) [online], Gazetawroclawska.pl [dostęp 2016-05-03] .
10. AndrzejA. Dereń AndrzejA., Prudnik: Posąg Diany wrócił do parku [online], tygodnikprudnicki.pl, 18 maja 2011 [dostęp 2021-12-21] .

Bibliografia

• Diana. mythindex.com. [dostęp 2011-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-21)]. (ang.).
• William Smith: Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, 1867, T. 1, s. 1000: Diana. ancientlibrary.com. [dostęp 2011-05-19]. (ang.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 122737933
• LCCN: no2014110163
• GND: 118678132
• SUDOC: 027500691
• NKC: xx0314407
• J9U: 987007334015705171
• GIA: 901000118

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3892455
• Britannica: topic/Diana-Roman-religion
• Treccani: diana
• Universalis: diane
• БРЭ: 1954602
• Catalana: 0022352