3 Pułk Ułanów (austro-węgierski)

Galicyjski Pułk Ułanów Nr 3 (niem. 3. Galizisches Ulanenregiment, Ulanenregiment Erzherzog Carl Nr. 3) – pułk kawalerii cesarskiej i królewskiej Armii.

Historia pułku

Pułk został sformowany w 1801 roku^[1].

Szef honorowy (niem. Regimentsinhaber): arcyksiążę, generalissimus i marszałek polny Karol Ludwik Habsburg^[1].

W 1876 roku sztab pułku stacjonował w Stockerau, a stacja kadry uzupełniającej znajdowała się w Przemyślu. Pułk był uzupełniany przez okręgi uzupełnień galicyjskich pułków piechoty nr: 30 (Lwów) i 77 (Sambor)^[2]. W następnym roku sztab pułku został przeniesiony do Wiednia^[3], a w 1879 roku do Łańcuta^[4]. Do 1895 pułk wchodził w skład 14 Brygady Kawalerii w Rzeszowie^[5].

W 1895 sztab pułku razem z 2. dywizjonem został przeniesiony do Gródka, 1. dywizjon do Hruszowa, a kadra zapasowa do Lwowa^[6]. Jednocześnie pułk został włączony w skład 5 Brygady Kawalerii w Jarosławiu^[7].

W latach 1883–1909 służbę w pułku pełnił rotmistrz Aureli Serda, późniejszy generał dywizji Wojska Polskiego i Lucjan Prek Borck (1896–1904). Lekarzami pułkowymi byli między innymi: dr Herman Rodziński vel Rittigstein (1895–1903) i dr Mieczysław Andruszewski^[a] (od 1903)^[9].

W 1904 sztab pułk razem z 2. dywizjonem został przeniesiony do Wiednia, a 1. dywizjon do Großenzersdorf, natomiast kadra zapasowa pozostała w Gródku^[10]. Równocześnie pułk został włączony w skład 10 Brygady Kawalerii w Wiedniu^[11].

W latach 1911–1914 komenda pułku razem z 1. dywizjonem stacjonowała w Krakowie, w koszarach przy ul. Gertrudy 12, 2. dywizjon w Bielsku, natomiast kadra zapasowa w Gródku Jagiellońskim. Pułk wchodził w skład 20 Brygady Kawalerii w Krakowie^[12].

W czasie I wojny światowej w szeregach pułku walczyli: podpułkownik Adolf Baillou^[b], major Hubert Brabec, rotmistrzowie Leon Karol Habsburg i Jan Jędrzejowicz oraz porucznicy: Eugeniusz Kownacki, Eryk Pfann, Franz Rohr von Denta i Ernest Skowroński^[c]. Do 1918 w ewidencji pułku pozostawał pułkownik Włodzimierz Ledóchowski, który od 21 listopada 1916 był fligel adiutantem cesarza Austrii i króla Węgier.

Skład etatowy

• Komenda pułku
• I dywizjon
• II dywizjon
• pluton pionierów
• patrol telegraficzny
• służba zapasowa

W skład każdego z dywizjonów wchodziły trzy szwadrony po 117 ułanów. Ogółem pułk liczył 37 oficerów oraz 874 podoficerów i żołnierzy.

Komendanci pułku

• płk Emil Van Goethem de Sankt Agathe (1876^[18] – 1 V 1878 → stan spoczynku w stopniu tytularnego generała majora)
• płk Ludwig de Vaux (1878^[19] – )
• ppłk / płk Eduard von Böhm-Ermolli (1896 – 1901 → komendant 16 Brygady Kawalerii)
• płk Erich von Diller (1911 – 1914^[1])
• płk Roman Żaba (od 31 XII 1916)
• płk Władysław Oksza-Orzechowski (15 V – 1 XI 1918)

Uwagi

1. Mieczysław Andruszewski (ur. 17 czerwca 1871) w Wojsku Polskim podpułkownik lekarz rezerwy, niezdolny do służby frontowej. Z dniem 31 grudnia 1931 został przeniesiony do pospolitego ruszenia^[8].
2. Adolf Baillou (ur. 13 stycznia 1873) pełnił służbę w Wojsku Polskim w stopniu pułkownika. Jego oddziałem macierzystym był 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich. Z dniem 1 lutego 1923 został przeniesiony w stan spoczynku^[13]. W ewidencji c. i k. Armii figurował jako Adolf Freiherr von Baillou. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 1 listopada 1917^[14].
3. Ernest Skowroński ur. (21 października 1895). Został odznaczony Krzyżem Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami, Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej i Krzyżem Wojskowym Karola^[15]. 30 stycznia 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika ze starszeństwem od dnia 1 listopada 1916^[16] i z dniem 11 stycznia 1919 odkomenderowany do Oddziału I Sztabu Generalnego^[17].

Przypisy

1. Schematismus 1914 ↓, s. 730.
2. Militär-Schematismus 1877 ↓, s. 282, 376, 495.
3. Militär-Schematismus 1878 ↓, s. 493.
4. Schematismus 1895 ↓, s. 674.
5. Schematismus 1895 ↓, s. 103.
6. Schematismus 1896 ↓, s. 668.
7. Schematismus 1896 ↓, s. 105.
8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 22 lutego 1932, s. 161.
9. Schematismus 1904 ↓, s. 755.
10. Schematismus 1905 ↓, s. 760.
11. Schematismus 1905 ↓, s. 119.
12. Schematismus 1914 ↓, s. 81, 730.
13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 23 listopada 1922 roku, s. 848.
14. Ranglisten 1918 ↓, s. 1009.
15. Ranglisten 1918 ↓, s. 918, 1009.
16. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 13 z 6 lutego 1919, poz. 456.
17. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 14 z 8 lutego 1919, poz. 507.
18. Militär-Schematismus 1877 ↓, s. 495.
19. Militär-Schematismus 1879 ↓, s. 506.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1877. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1876. (niem.).
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1878. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1877. (niem.).
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1879. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1878. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1895. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1895. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1896. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1895. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1904. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1903. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1905. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1904. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
• Juliusz Bator: Wojna galicyjska. Działania armii austro-węgierskiej na froncie północnym (galicyjskim) w latach 1914-1915. Kraków: Wydawnictwo EGIS Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-7396-747-2. (pol.). Brak numerów stron w książce