Радигоже

Радигоже Αγία Άννα
Радигоже
Местоположба во областа Радигоже Местоположба на Радигоже во општината Нестрам и областа Западна Македонија
Координати: 40°26′N 21°5′E
Земја	Грција
Област	Западна Македонија
Округ	Костур
Општина	Нестрам
Општ. единица	Нестрам
Надм. вис.	&10000000000000840000000840 м
Население (2021)[1]
• Вкупно	31
Час. појас	EET (UTC+2)
• Лето (ЛСВ)	EEST (UTC+3)

Радигоже или Чифлик (грчки: Αγία Άννα, Агија Ана; до 1928 г. Ραδιγκόσδι, Радигосди^[2]) — село во Костурско, Егејска Македонија, денес во општината Нестрам на Костурскиот округ во Западна Македонија, Грција. Населението брои 31 жител (2021) и до денес е целосно населено со Македонци.^[3]

Географија и местоположба

Селото се наоѓа во областа Нестрамкол, на 18 км југозападно од градот Костур, на еден км североисточно од селото Нестрам, на надморска височина од 840 м.^[3] Селото е сместено на левиот брег на Стенска Река, на која е расположен Радигошки Водопад.

Историја

Во Отоманското Царство

Во османлиски дефтер од XV век во Радогожд по име се заведени 54 глави на семејствата.^[4] Во даночните записници од средината на XV век Радогожде е споменато со 13 глави на семејства и една вдовица: Никола, Јано, Стајо, Мано, Тодор, Јорг, Стајко, Андрија, Јорг, Никифор, Михо, Стајко, Димо и Мара. Вкупниот приход за државата од селото изнесувал 976 акчиња.^[5]

Во XIX век Радигоже било македонско чифлигарско село во Костурската каза на Горичкиот Санџак. Поради тоа што селото било чифлик на турски бег, било познато под името Чифлик или Голем Чифлик.^[3]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Радигоже се води како две чисти македонски села во Костурската каза, Горно Радигоре со 3 куќи и Долно Радигоре со 18 куќи.^[6]

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 г., во селото Радигоже имало 85 жители, сите Македонци.^[7][8]

По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Радигоже имало 144 Македонци под врховенството на Бугарската егзархија.^[8][9] Според грчки извори, во 1905 г. во Радигоже имало 150 жители „Грци“.^[10]

Според Георги Константинов Бистрицки селото пред Балканската војна имало 15 македонски семејства.^[8][11]

Во Грција

По Балканските војни во 1913 г. селото е припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор, кога броело 137 жители. Нивниот број во 1920 г. се намалил на 111.^[3]

Боривое Милоевиќ („Јужна Македонија“) во 1921 г. напишал дека во Радогош имало 15 куќи на словени (Македонци) христијани.^[3]

Во 1926 година, името на селото било променето во Агија Ана (Αγία Άννα).

Селото настрадало во текот на Грчката граѓанска војна и голем број на жители заминале во Македонија или во социјалистичките земји од Источна Европа.^[3]

Стопанство

Селото е сиромашно. Населението произведува ограничено количество жито, ореви и друго.^[3]

Население

Денес населението на Радигоже останува целосно македонско.^[3]

Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:

Година	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011	2021
Население	152	46	112	83	60	55	70	59	31

Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија

Самоуправа и политика

Селото припаѓа на општинската единица Нестрам со седиште во истоименото село, која припаѓа на поголемата општина Нестрам, во округот Костур. Воедно, селото е дел од општинскиот оддел Нестрам, во кој влегуваат и селата Нестрам, Јановени, Слимница, Пилкати, Омотско, Стенско и Тухол.

Културни и природни знаменитости

Цркви

• Црква „Успение на Пресвета Богородица“ — парохиска црква^[12]
• Црква „Св. Никола“

Природни

• Радигошки Водопад — водопад на Стенска Река, 3 км југозападно од селото

Личности

Родени во Радигоже

• Кузман Кирјаков — револуционер, деец на „Охрана“
• Манчо Будур (~1751 - ?) — мајстор-градител, преселен во Брацигово во 1791 г.^[13]
• Пано (~1756 - ?) — мајстор-градител, преселен во Брацигово во 1791 г.^[13]

Наводи

1. „Попис на населението од 2021 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
2. „Πανδέκτης: Radigkosdi -- Agia Anna“. pandektis.ekt.gr. Посетено на 2023-08-25.
3. Симовски, Тодор (1998). Населените места во Егејска Македонија : географски, етнички и стопански одлики. II дел. Скопје: Институт за национална историја. стр. 38.
4. „Хр. Гандев - Българската народност.. - Поселения“. www.promacedonia.org. Посетено на 2023-08-10.
5. Опширни пописни дефтери од XV век, том II, Архив на Македонија, Скопје 1973, стр. 100
6. Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 97.
7. „Makedonija. Etnografija i statistika - 2.43“. macedonia.kroraina.com. Посетено на 2023-08-10.
8. Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
9. Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р.182-183.
10. „Mapping Migration in Kastoria, Macedonia. Agia Anna“. Архивирано од изворникот на 2007-07-26.
11. Бистрицки, Българско Костурско, Ксанти, 1919, стр. 8.
12. „08 – Αρχιερατική Περιφέρεια Λαχανόκηπων – Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς“ (грчки). Посетено на 2023-08-25.
13. Бербенлиев, Пейо и Владимир Патръчев (1963). Брациговските майстори-строители през XVIII-XIX век и тяхното архитектурно творчество. София: Държавно издателство „Техника“. стр. 12–27. Посетено на 26 август 2023.