Битка кај Паркани

Битка кај Паркани
Дел од Отоманско-полска војна (1683–1699) Голема турска војна
Полскиот крал Јован III во битката кај Паркани во 1683 година
Датум 7–9 октомври 1683 Место Паркани, Словачка 47°47′57″N 18°43′05″E Исход Победа на христијанскиот сојуз Територијални промени Хабсбуршката Монархија ја презела контролата над Паркани.
Завојувани страни
Полско-литванска Државна Заедница  Свето Римско Царство	Отоманско Царство Кнежевство Горна Унгарија
Команданти и водачи
Јован III Собиески Карло V Ернст Штархемберг Лудвиг Вилхелм Баденски Станислав Јан Јаблоновски	Кара Мехмед-паша Кара Мустафа-паша Имрих Токоли
Сила
27,000 трупи ^[се бара извор]	17,000 трупи 1,000 јаничари
Жртви и загуби
1,000 убиени	9,000 убиени или заробени

Битката кај Паркани (турски: Ciğerdelen Savaşı) — битка која се водела помеѓу 7 и 9 октомври 1683 година во градот Паркани (денес: Штурово), во Отоманското Царство и областа околу неа како дел од Полско-отоманската војна и Големата турска војна. Битката се водела во две фази. Во првата етапа полските трупи под водство на Јован III Собиески биле поразени од османлиската војска под водство на Кара Мехмед-паша на 7 октомври 1683 година. Во втората етапа Собиески, поддржан од австриските сили под Карло V, војводата од Лорен, ги поразил османлиските сили, кои биле поддржани од трупите на Имрих Токоли, и ја добил контролата над Паркани на 9 октомври 1683 година. По османлискиот пораз, Австријците го опседнале Естергом и го освоиле на крајот од 1683 година.

Вовед во битка

На 1 мај 1683 година, Отоманското Царство го нападнало Светото Римско Царство и ја опседнала Виена на 14 јули 1683 година ^[1] На 6 септември полската војска под водство на Јован III Собиески пристигнала во Тулин и се обединила со царските сили и дополнителните трупи од Саксонија, Баварија, Баден, Франконија и Швабија кои одговориле на повикот за Света лига што ја поддржал папата Инокентиј XI.^[2]

Османлиската војска, со вкупно околу 150.000 луѓе под водство на Кара Мустафа-паша, била поразена на 11 септември 1683 година.^[1] Главниот дел од османлиските сили се повлекле на Балканот. Дел од отоманската војска под водство на Кара Мехмед-паша се улогорила во Паркани, Унгарија, каде што биле поддржани од Имрих Токоли, локален владетел.^[3] Полските сили под Собиески ги следеле отоманските трупи до Паркани за да ги уништат додека се повлекувале.^[1]

Битка

Прва фаза

На 6 октомври 1683 година, полската војска стигнала до околината на Паркани. Командантите на армијата советувале на претпазливост, сугерирајќи дека напредните стражари треба да одморат еден ден.^[1] Наместо тоа, Собиески решил да ја изненади османлиската војска напаѓајќи ја со својата коњаница. На 7 октомври 1683 година, полски сили од околу 5.000 под водство на Собиески напредувале на прилично неорганизиран начин кон османлиските позиции. Полскиот змејски полк под водство на Стефан Биџински го водел напредувањето.^[4] Одеднаш, масата османлиска коњаница се нафрлила напред за да ги нападне. Змејскиот полк бил целосно изненаден и брзо бил совладан. Преживеаните силио панично побегнале во главната сила на Собиески, внимателно следени од турската коњаница, и ги принудиле Полјаците да се повлечат кон безбедноста на царската војска, која следела неколку километри зад себе.^[4] Полската армија загубила околу 1.000 војници; само интервенцијата на царската коњаница ги спречила османлиските трупи да предизвикаат далеку поголеми загуби.^[5]

Втора фаза

На 8 октомври 1683 година, царските засилувања со вкупно 16.700 војници под водство на Карло V, војводата од Лорен се приклучиле на полската армија. По поразот на полската коњаница, Кара Мехмед-паша бил испратен од 8.000 елитни коњаници од Кара Мустафа-паша. Војниците на Имрих Токоли чекале наредби за напад на периферијата на Паркани. На 9 октомври 1683 година, Царската армија формирала три линии. Во центарот на линиите биле позиционирани 7.600 пешадија под водство на Ернст Штархемберг.^[5] Полската војска била поставена на крилата. Собиески го предводел десното крило, а Станислав Јан Јаблоновски левото. На десната страна на линиите биле позиционирани 4.500 германска коњаница под водство на Лудвиг Вилхелм Баденски. На левата страна на линиите 4.500 коњаници биле позиционирани под Јохан фон Диневалд.^[5] Османлиските сили ја нападнале првата линија на царската војска неуспешно и биле опкружени од полската коњаница. Османлиските сили биле поразени и изгубиле околу 9.000 луѓе за време на битката.^[1]

Последици

Откако ги поразиле Османлиите во Паркани, царските сили го продолжиле својот марш и им нанеле уште неколку порази на Османлиите, притоа преземајќи ја контролата врз османлиските територии во Унгарија. Кара Мустафа-паша бил погубен од султанот затоа што не ги одбранил унгарските територии на Отоманското Царство.^[1]

Наводи

1. John Stoye (2008). The Siege of Vienna: The Last Great Trial Between Cross & Crescent. Pegasus Books. стр. 94, 151, 179–81. ISBN 978-1-933648-63-7.
2. Szántai, Gábor (2017-12-05). 33 Castles, Battles, Legends: Hungarian-Ottoman War Series 1 (англиски). Szántai Gábor.
3. Hötte, Hans H. A. (2014-12-17). Atlas of Southeast Europe: Geopolitics and History. Volume One: 1521-1699 (англиски). BRILL. ISBN 978-90-04-28888-1.
4. Richard Brzezinski (1987). Polish armies 1569–1696. Osprey Publishing. стр. 37. ISBN 0-85045-744-0.
5. Simon Millar, Peter Dennis (2008). Vienna 1683: Christian Europe Repels the Ottomans. Osprey Publishing. стр. 86. ISBN 978-1-84603-231-8.

„Битка кај Паркани“ на Ризницата ^?