Опсада на Вировитица (1684)

Опсада на Вировитица (1684)
Дел од Голема турска војна
Тврдината Вировитица во 1689 година, пет години по опсадата.
Датум јули 1684 Место Пожешки санџак, денешна Славонија, Хрватска Исход Хрватско-хабсбуршко освојување на градот
Завојувани страни
Војска на хрватскиот бан Царска хабсбуршка војска	Отоманци
Сила
-околу 8000 Хрвати -хрватска коњаница -артилерија	-Отомански сили во градот -повеќе од 200 засилувања од Слатина

Опсадата на Вировитица — една од првите битки на хрватско-словенскиот театар за време на Големата турска војна. Опсадата се случила во јули 1684 година, а завршила со предавање на османлискиот гарнизон и хабсбуршко-хрватско заземање на градот. Поради неговото заземање во раната фаза на војната, градот станал витална хабсбуршка база за понатамошни операции во Славонија.

Заднина

Саџак Пожега, со Вировитица како најзападен град блиску до границата со Хабсбург.

Во 1683 година завршил дваесетгодишниот мир, склучен со Варшавскиот мировен договор, а отоманската порта решила да ги обнови своите непријателства против Хабсбуршката Монархија. Големата османлиска армија, се обидела да го заземе главниот град на Хабсбуршката Монархија, Виена во 1683 година, но претрпела голем пораз, кој исто така завршил со формирањето на анти-отоманскиот сојуз, Светата лига и почетокот на Големата турска војна.^[1]

Пред Големата турска војна, голем дел од Унгарија и Славонија биле освоени од Османлиите, додека Хрватска била сведена на „остатоци од остатоците“ од она што некогаш била. Како резултат на османлиските освојувања, центарот на хрватската средновековна држава постепено се преселил на север во Славонија (Загреб).^[2] Заробените хрватски, словенски и унгарски земји во претходните векови биле направени османлиски санџаци во рамките на Отоманското Царство.

Со започнувањето на своите кампањи за враќање на Унгарија на хабсбуршката армија, во Хрватска и нејзината воена граница, војските на хрватските банови и гранични команданти, започнале сопствени подготовки за офанзивни кампањи во Славонија која била под османлиска власт. Најблиску такви земји биле териториите на санџакот Пожега, чиј град Вировитица ја претставувал најфронталната османлиска тврдина, а со тоа и нејзината најранлива стража. Неговото заземање од страна на Хабсбурзите, исто така, би овозможило понатамошни офанзивни дејства насочени кон Валпово и Осиек.^[3]

Кон крајот на јуни 1684 година, воените подготовки започнале кај Ѓурѓевац. До 3 јули 1684 година, поголемиот дел од хабсбуршката војска била собрана и подготвена. Хрватскиот бан Никола Ердоди, врховната команда на оваа војска му ја доверил на генералот Лесли. Како подготвителна мерка, локалните воени команданти, исто така, намерно ширеле лажни гласини за нивните главни војски кои се упатуваат кон Унгарија, наместо всушност да започнат сопствени офанзиви во Славонија.

Опсада

Лесли марширал со својата војска до Вировитица. Откако се сместил таму, тој започнал артилериско бомбардирање на градските ѕидини. Сепак, првите неколку дена од опсадата се покажале неплодни, поради цврстите копнени барикади и други утврдувања, кои обезбедиле покривање од хрватскиот топовски оган. Градските бранители, исто така, ги покривале проектилите за дожд со влажна облека за да ја намалат нивната деструктивност, а истовремено ги одбиле и обвиненијата насочени кон градот.

Лесли потоа решил дополнително да го зголеми притисокот со наредба на два пешадиски полкови да ги затворат сите приоди, опкружувајќи го градот целосно. Напаѓачката војска набрзо добила вест дека османлиските засилувања тргнале од Слатина за да ја кренат опсадата. Откако го дознал тоа, Лесли му наредил на генералот Траутмансдорф да ја земе неговата војска и да го пресретне засилувањето што доаѓало. Затоа, Траутмансдорф ги одвел своите луѓе на принуден марш во текот на ноќта и успеал да ги изненади силите за помош со успешен напад врз нив користејќи ја неговата коњаница и пешадија. Во неговиот ненадеен напад, контингентот на Траутмансдорф заробил најмалку 200 живи. Заробените турски затвореници потоа биле однесени назад во Вировитица и биле демонстрирани пред бранителите на градот, со што им било дадено до знаење дека нема да добијат никаква помош. Градскиот гарнизон, откако ги видел заробените Турци, добил дозвола да го напуштат градот неповредени, на 25 јули 1684 година ^[3][4]

Последици

Заземањето на Вировитица станало ран и голем успех за Хабсбуршката Монархија, што отворило перспектива за започнување нови офанзиви кон Пожега, па дури и кон Осиек. Подоцна беше - во одредено време - витален сообраќаен и снабдувачки центар за Славонија и Унгарија контролирани од Османлиите. Империјалниот успех во Вировитица, исто така, ги принудило османлиските трупи да се повлечат кон Ораховица и Нашице, додека одмаздољубивите локални жители ги запалиле куќите на нивните поранешни локални отомански господари.

Наводи

1. „Sveta liga | Hrvatska enciklopedija“. www.enciklopedija.hr. Посетено на 2022-05-19.
2. Jurković, Ivan (2019). „Migracije. Raseljenička kriza za osmanske ugroze: "U bašćini mojoj ne dadu mi priti"“. Vrijeme sazrijevanja, vrijeme razaranja (хрватски). Zagreb: Matica hrvatska. стр. 99–111. ISBN 978-953-341-144-6.
3. Mažuran, Ive (1998). Hrvati i Osmansko Carstvo. Zagreb: Golden marketing. ISBN 953-6168-38-3.
4. Pavličević, Dragutin (2007). Hrvati i istočno pitanje (хрватски). Zagreb: Golden marketing - Tehnička knjiga. стр. 280–281. ISBN 978-953-212-275-6.