Հյուսիսային Օսիայի Հանրապետություն

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Օսիա (այլ կիրառումներ)

Հյուսիսային Օսիայի Հանրապետություն
flag of North Ossetia–Alania? Զինանշան
Երկիր	Ռուսաստան
Մասն է	Հյուսիսկովկասյան դաշնային շրջան և Հարավային դաշնային շրջան
Հիմն	National Anthem of the Republic of North Ossetia–Alania?
Կարգավիճակ	Ռուսաստանի կազմում հանրապետություն
Մտնում է	Ռուսաստան[1]
Վարչկենտրոն	Վլադիկավկազ
Օրենսդրական մարմին	Parliament of North Ossetia–Alania?
Պաշտոնական լեզուներ	ռուսերեն և օսերեն
Բնակչություն	▼678 879 մարդ (2024)
Տարածք	7987 կմ²
Հիմնադրված է	նոյեմբերի 9, 1993 թ.
Սահմանակցում է	Ինգուշեթիա, Չեչնիա, Ստավրոպոլի երկրամաս, Կաբարդա-Բալկարական Հանրապետություն, Վրաստան և Հարավային Օսիայի Հանրապետություն
Ժամային գոտի	MSD?, UTC+3 և Եվրոպա/Մոսկվա[2]
Հապավում	Северная Осетия
Փոխարինեց	Հյուսիսային Օսիայի ինքնավար խորհրդային սոցիալիստական հանրապետություն
ISO 3166-2 կոդ	RU-SE
Ավտոմոբիլային կոդ	15
rso-a.ru
Հյուսիսային Օսիայի Հանրապետություն Վիքիպահեստում

Հյուսիսային Օսիայի Հանրապետություն - Ալանիա (Հյուսիսային Օսիա, օսերեն՝ Республикæ Цæгат Ирыстон — Алани լսել , ռուս.՝ Респу́блика Се́верная Осе́тия — Ала́ния), հանրապետություն Ռուսաստանի Դաշնության կազմում^[3], դաշնության սուբյեկտ, մտնում է Հյուսիսկովկասյան դաշնային շրջանի մեջ։

Մայրաքաղաքը Վլադիկավկազն է։ Արևմուտքում սահմանակցում է Կաբարդա-Բալկարիայի հետ, հյուսիսում Ստավրոպոլի երկրամասի, արևելքում Ինգուշիայի և Չեչնիայի, հարավում Վրաստանի և մասամբ ճանաչված Հարավային Օսիայի հետ։ Հյուսիսային Օսիայի Հանրապետությունը կազմավորվել է եղել 1924 թվականի հուլիսի 7-ին։

Վարչական բաժանում

Տեղական ինքնակառավարումը իրականացվում է համայնքային մակարդակով։ Հյուսիսային Օսիան ունի մեկ քաղաքային օկրուգ (Վլադիկավկազ) և ութ շրջաններ։

Շրջաններ	Վարչական կենտրոն	Տարածքը (հազար կմ²)	Բնակչությում (հազար մարդ)	Բնակչության խտություն (մարդ/կմ²)
Վլադիկավկազ քաղաքային օկրուգ	Վլադիկավկազ	0,291	312,22	1072,921
Ալագիրի շրջան	Ալագիր	2,01	36,6	18,2
Արդոնի շրջան	Արդոն	0,37	27,9	77,5
Դիգորի շրջան	Դիգորա	0,64	20,4	31,9
Իրաֆի շրջան	Չիկոլա	1,37	15,4	11,2
Կիրովի շրջան	Էլխոտովո	0,36	26,9	74,7
Մոզդոկի շրջան	Մոզդոկ	1,08	102,36	81,1
Պրավոբերեժնի շրջան	Բեսլան	0,38	55,6	146,3
Պրիգոռոդնի շրջան	Օկտյաբրսկոյե	1,46	102,3	70,0

Բնակչություն

Հանրապետության բնակչությունը կազմում է 706,123 մարդ (2013), ընդ որում քաղաքներում՝ 63,93 %, գյուղերում՝ 36,04 %։ ԲՆակչության խտությունը՝ 88,41 մարդ/կմ² (2013)։ Բնակչության շուրջ 56 %-ը բնակվում է մայրաքաղաք Վլադիկավկազում։

Ազգային պատկանելիություն

Ազգություն	Քանակ, Մարդահամար 2002, մարդ ([4])	Քանակ, 2010 մարդ[5][6][7]
Օսեր	445 310 (62,7 %)	459 688 (65,1 %)
Ռուսներ	164 734 (23,2 %)	147 090 (20,8 %)
Ինգուշներ	21 442 (3,0 %)	28 336 (4,0 %)
Հայեր	17 147 (2,4 %)	16 235 (2,3 %)
Կումիկներ	12 659 (1,8 %)	16 092 (2,3 %)
Վրացիներ	10 803 (1,5 %)	9 095 (1,3 %)
Թուրքեր	2 835	3 383
Ուկրաինացիներ	5 198	3 251
Ադրբեջանցիներ	2 429	2 857
Կաբարդացիներ	2 902	2 802
Չեչեններ	3 383	2 264
Նշված են 2000 մարդ քանակությունից ավելի ազգություններ

Հայերը Հյուսիսային Օսիայում

Հանրապետությունում բնակվում է շուրջ 30 հազար հայ, մեծ մասը կենտրոնացած է Վլադիկավկազում և Մոզդոկում, մնացած մասը՝ Բեսլան, Ալագիր քաղաքներում և շրջակա գյուղերում^[8]։

Արտաքին հղումներ

• Հյուսիսային Օսիայի Կառավարության պաշտոնական կայք Արխիվացված 2008-04-13 Wayback Machine
• Օսերը և նրանց պատմությունը Արխիվացված 2013-12-02 Wayback Machine
• Օսիայի պատմությունը և մշակույթը
• Օսեր, Օսիա, Ալանիա, Ալանդի խորհրդանշանները, սկիֆեր, սարմաթներ, պատմություն, Նարտյան էպոս
• Ալանիա. պատմություն, մշակույթ, սովորույթները, մարդիկ

Ծանոթագրություններ

1. OKTMO (ռուս.)
2. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
3. Конституция Российской Федерации. Ст. 5, пп. 1, 2
4. «Всероссийская перепись населения 2002 года». www.perepis2002.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 30-ին.
5. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года Արխիվացված 2012-06-01 Wayback Machine(ռուս.)
6. Всероссийская перепись населения 2010 года. Официальные итоги с расширенными перечнями по национальному составу населения и по регионам Արխիվացված 2021-12-09 Wayback Machine(ռուս.)
7. «см». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 16-ին.
8. Հայկական սփյուռք հանրագիտարան, Ե., 2003, էջ 467։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հյուսիսային Օսիայի Հանրապետություն» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 452)։