Ο Πάπας Βενέδικτος ΙΒ΄ ή Ζακ Φουρνιέ (Benoît XII, 1285 - 25 Απριλίου1342) ήταν αρχηγός στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και ο τρίτος από τους Πάπες στην Αβινιόν (30 Δεκεμβρίου1334 - 25 Απριλίου1342). Μετά την αποτυχία να μεταφέρει την έδρα στην Ρώμη ή την Μπολόνια ξεκίνησε την ανέγερση των Παπικών ανακτόρων της Αβινιόν. Διατύπωσε το δόγμα ότι οι ψυχές μπορούν να επιτύχουν την "πληρότητα του οσίου (μακαρίου) οράματος" πριν από την τελική κρίση, κάτι που ήταν αντίθετο με την άποψη του προκατόχου του Ιωάννου ΚΒ΄.[1] Έκανε έντονες διπλωματικές προσπάθειες με τον αυτοκράτορα Λουδοβίκο Δ΄ για να λύσουν τις διαφορές τους, δεν μπόρεσε ωστόσο να επαναφέρει την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία υπό Παπική κυριαρχία. Ασχολήθηκε με προσοχή με τα ζητήματα της Εκκλησίας, μεταρρύθμισε τα μοναστικά Τάγματα και αντιτέθηκε στο Νεποτισμό. Εργάστηκε μαζί με τον Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγο Αυτοκράτορα των Ρωμαίων για την ενοποίηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας με την Καθολική, αλλά χωρίς επιτυχία. Πέθανε (25 Απριλίου 1342) και τάφηκε στην Αβινιόν.
Πρώτα χρόνια
Ο Ζακ Φουρνιέ γεννήθηκε στην Φουά (περί το 1285), ενώθηκε με το Τάγμα των Κιστερκιανών και σπούδασε στο Κολλέγιο των Βερναρδίνων και στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού.[2][3][4] Σε ηλικία 26 ετών (1311) διορίστηκε Αββάς θέση στην οποία έγινε διάσημος χάρη στις ικανότητες και την εξυπνάδα του.[2] Ο Ζακ Φουρνιέ έγινε επίσκοπος του Παμιέ όπου πήρε μέτρα εναντίον των Καθαρών, σε μερικές περιπτώσεις υποστήριξε τον Μπερνάρ Γκάι.[3][5][6] Οι έρευνες του οδήγησαν στην σύλληψη του Γκυγιάμ Μπελιμπάστ ο οποίος κάηκε στην πυρά (1321).[7][8] Οι έρευνες που έκανε κατά των Καθαρών κατεγράφησαν λεπτομερώς στο "Μητρώο του Φουρνιέ" το οποίο μεταφέρθηκε στην Βιβλιοθήκη του Βατικανού της Ρώμης.[9] Μετά την εκρίζωση και των τελευταίων Καθαρών διορίστηκε επίσκοπος (1326) και την επόμενη χρονιά Καρδινάλιος (1327).[3] Με την άνοδο του στην Καρδιναλία εξακολουθούσε να φοράει την λευκή κουκούλα των Κιστερκιανών, για αυτό πήρε το προσωνύμιο "λευκός Καρδινάλιος".[10] Ως Καρδινάλιος έδινε συνεχώς συμβουλές στον Πάπα Ιωάννη ΚΒ΄ σχετικά με την αιρετική φύση της μαγείας.[10] Το Κονκλάβιο από το Κολλέγιο των Καρδιναλίων ξεκίνησε τις διαδικασίες με στόχο την εκλογή του νέου Πάπα (13 Δεκεμβρίου 1334). Τα 2/3 των Καρδιναλίων ήταν αποφασισμένο να εκλέξει τον επίσκοπο του Πόρτο Ζαν-Ρέιμοντ ντι Κόμινγκες υπό τον όρο να δεσμευτεί ότι δεν θα μεταφέρει την παπική έδρα στην Ρώμη, δεν το έκανε συνεπώς δεν ψηφίστηκε.[11][12] Το Κονκλάβιο πρότεινε για επόμενο υποψήφιο τον Ζακ Φουρνιέ με την ελπίδα ότι δεν θα εκλεγεί χάρη στην απειρία του.[13] Ο Ζακ Φουρνιέ εξελέγη ωστόσο προς γενική έκπληξη όλων, ακόμα και του ίδιου που δήλωσε "έχετε εκλέξει έναν άπειρο", πήρε κατόπιν το όνομα Βενέδικτος ΙΒ΄ (8 Ιανουαρίου 1335).[13]
Πάπας
Μικρογραφία με παράσταση του Πάπα Βενέδικτου ΙΒ΄
Από την αρχή της Παποσύνης του ξεκίνησε σκληρές προσπάθειες με στόχο να διακόψει την φιλαργυρία και τον Νεποτισμό των ανώτερων κληρικών ώστε να βελτιωθούν τα οικονομικά των ταμείων του, ιδιαίτερη προσοχή έδωσε στην μεταρρύθμιση των θρησκευτικών Ταγμάτων. Ο Βενέδικτος ΙΒ΄ πέτυχε σημαντικές αλλαγές που ολοκληρώθηκαν σύντομα (1336), αποτελούν σταθμό για ολόκληρη την παπική ιστορία.[14] Με την εκλογή του Βενέδικτου ΙΒ΄ έφτασαν στην Παπική αυλή απεσταλμένοι του αυτοκράτορα Λουδοβίκου Δ΄ με αίτημα τον τερματισμό της σύγκρουσης.[15][16] Ο ίδιος ο Βενέδικτος ΙΒ΄ είχε δείξει καλές προθέσεις από πριν σε αυτόν τον τομέα αλλά ο Φίλιππος ΣΤ΄ της Γαλλίας πέτυχε να καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις.[16] Το απαγορευτικό που είχε επιβάλει ο Ιωάννης ΚΒ΄ στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε προκαλέσει την επανάσταση του αρχιεπισκόπου του Μάιντς, ταραχές μεταξύ των Ταγμάτων ενώ πολλοί κληρικοί την αγνόησαν.[16] Ο Βενέδικτος ΙΒ΄ δέχτηκε πολλούς απεσταλμένους τόσο από τον ίδιο τον αυτοκράτορα όσο και από Γερμανούς κληρικούς, τον παρακάλεσαν να λύσει το ζήτημα. Δεν είχε προκύψει ωστόσο ποτέ καμιά τελική συμφωνία.[16][17] Ο πάπας έβγαλε ανακοίνωση στην Ρενς (16 Ιουλίου 1338) με την οποία επέτρεπε στον αυτοκράτορα να έχει την εξουσία σε όλα τα εδάφη του χωρίς δική του έγκριση, ακύρωσε τις αποφάσεις του προκατόχου του ως "προσβολή στον ίδιο τον θεό".[16] Μετά την ανακοίνωση ο Βενέδικτος ΙΒ΄ ζήτησε από τον Λουδοβίκο Δ΄ να στείλει πρεσβεία στην αυλή του, εκείνος ωστόσο τον αγνόησε με αποτέλεσμα να μην προκύψει λύση.[18] Μερικοί αναφέρουν ότι ο Βενέδικτος ΙΒ΄ είχε στόχο να μεταφέρει την παπική έδρα στην Μπολόνια. Τον Αύγουστο του 1335 διέταξε να ανακατασκευαστούν στην Ρώμη η Βασιλική του Αγίου Πέτρου, η Βασιλική του Αγίου Παύλου και τα Παπικά ανάκτορα της Ρώμης με συνολικό κόστος χιλιάδες Φλορίνια.[19][20] Ο Βαλερί Τάις τα θεωρεί αυτά προφάσεις για να κρύψει τις πραγματικές του προθέσεις που ήταν η μόνιμη εγκατάσταση των Παπικών ανακτόρων στην Αβινιόν.[20] Την ίδια χρονιά διέταξε να κατασκευαστεί το μεγαλοπρεπές Παλάτι των Παπών της Αβινιόν, το ολοκλήρωσε ο διάδοχος του Πάπας Κλήμης ΣΤ΄.[21]
Ο Βενέδικτος ΙΒ΄ απέρριψε με Παπική Βούλα (1336) ως αιρετικές τις απόψεις του προκατόχου του Ιωάννη ΚΒ΄ σχετικά με την κατάσταση της ψυχής μετά θάνατο.[1] Ο Ιωάννης ΚΒ΄ καθόριζε ότι οι ψυχές των νεκρών μετά θάνατο μετέβαιναν σε κατάσταση ανυπαρξίας μέχρι την τελική Ημέρα της κρίσης, ο ίδιος επανήλθε στις παραδοσιακές απόψεις της Καθολικής εκκλησίας ότι η ψυχή κρίνεται αμέσως μετά θάνατο.[22] Σε επιστολή του απέναντι στον βασιλιά της Γαλλίας Φίλιππο ΣΤ΄ ο Βενέδικτος ΙΒ΄ ζήτησε την ειρήνη ανάμεσα στις χριστιανικές δυνάμεις της δυτικής Μεσογείου με στόχο να προχωρήσουν σε Σταυροφορία.[23] Μετά τις ασταμάτητες προειδοποιήσεις του ότι θα στοιχήσουν σημαντικά στον χριστιανικό κόσμο οι εμφύλιες συγκρούσεις ακύρωσε την Σταυροφορία (18 Δεκεμβρίου 1336).[23] Ο Βενέδικτος ΙΒ΄ ήταν γέννημα-θρέμμα Γάλλος, δεν έδειξε ωστόσο τον απαραίτητο πατριωτισμό απέναντι στην χώρα του και τον βασιλιά του Φίλιππο ΣΤ΄ την εποχή που είχε ξεσπάσει ο αιματηρός Εκατονταετής Πόλεμος με τους Άγγλους.[24] Ο Φίλιππος ΣΤ΄ σχεδίαζε να εισβάλει στην Σκωτία αλλά ο πάπας τον προειδοποίησε ότι ο πανίσχυρος Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας θα τον νικήσει και οι προσπάθειες του θα είναι άκαρπες.[24] Ο στρατηγός του Βενέδικτου ΙΒ΄ αιχμαλώτισε Άγγλους πρέσβεις και τους παρέδωσε στους Γάλλους (1340), ο πάπας φρόντισε προσωπικά να ελευθερωθούν οι πρέσβεις και ο στρατηγός του κρεμάστηκε.[25] Ο Βενέδικτος ΙΒ΄ μετέφερε τα παπικά έγγραφα στην Αβινιόν.[26] Σε αντίθεση με τον προκάτοχο του δεν ανακατεύτηκε στα Ιταλικά ζητήματα, έδωσε ελευθερία στο Μιλάνο και απήλλαξε τις Ιταλικές πόλεις από τους αφορισμούς.[27] Σε μια προσπάθεια να αποκτήσει εξουσία στην βόρεια Ιταλία ο Βενέδικτος ΙΒ΄ ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τον Ατσόνε Βισκόντι.[28] Ο Ατσόνε απαρνήθηκε τον αυτοκράτορα Λουδοβίκο της Βαυαρίας αλλά αρνήθηκε επίσης από τον πάπα οποιαδήποτε εξουσία σε πόλεις της Λομβαρδίας όπως η Πιατσέντσα, η Λόντι, και η Κρέμα.[28] Ο Βενέδικτος ΙΒ΄ δεν θα του συγχωρέσει ποτέ αυτή την πράξη και ο Ατσόνε θα πεθάνει αφορισμένος (1339).[28] Τον Ατσόνε διαδέχτηκε ο θείος του Λουκίνο Βισκόντι, οι σχέσεις του με τον πάπα θα βελτιωθούν αφού θα διοριστεί βικάριος του Μιλάνου και κυβερνήτης της Κρέμας. Ο Πάπας Βενέδικτος ΙΒ΄ πέθανε (25 Απριλίου 1342) και τάφηκε στον Καθεδρικό ναό της Αβινιόν.[29][30]
Barber, Malcolm (2014). The Cathars: Dualist Heretics in Languedoc in the High Middle Ages. Routledge.
Boureau, Alain (2006). Satan the Heretic: The Birth of Demonology in the Medieval West. Translated by Fagan, Teresa Lavender. University of Chicago Press.
Bueno, Irene (2016). Defining Heresy. Brill.
Bueno, Irene (2018). "Introduction: Benedict XII, the Guardian of Orthodoxy". In Bueno, Irene (ed.). Pope Benedict XII (1334–1342): The Guardian of Orthodoxy. Amsterdam University Press. σσ. 13–26.
Burr, David (2001). The Spiritual Franciscans: From Protest to Persecution in the Century after Saint Francis. University of Pennsylvania Press.
Collins, Roger (2009). Keepers Of The Keys Of Heaven: A History Of The Papacy. Basic Books.
Dale, Sharon (2007). "Contra damnationis filios: the Visconti in fourteenth-century papal diplomacy". Journal of Medieval History. 33 (1). Taylor & Francis: 1–32.
Davies, Norman (1996). Europe: A History. Oxford University Press.
Engel, Ute (2008). Mainz and the Middle Rhine Valley: Medieval Art, Architecture and Archaeology. Maney.
Housley, Norman (1986). The Avignon Papacy and the Crusades, 1305-1378. Clarendon Press.
Kaelber, Lutz (1998). Schools of Asceticism: Ideology and Organization in Medieval Religious Communities. The Pennsylvania State University Press.
Lee, Alexander (2018). Humanism and Empire: The Imperial Ideal in Fourteenth-Century Italy. Oxford University Press.
McBrien, Richard P. (2000). Lives of the Popes. HarperCollins.
Mollat, Guillaume (1965). The Popes at Avignon, 1305-1378. Harper & Rowe.
Peterson, John Bertram (1907). "Pope Benedict XII". The Catholic Encyclopedia. Vol. 2. Robert Appleton Company.
Pham, John-Peter (2004). Heirs of the Fisherman. Oxford University Press.
Pluger, Karsten (2003). England and the Avignon Popes: The Practice of Diplomacy in Late Medieval Europe. Routledge.
Prudlo, Donald S. (2015). Certain Sainthood: Canonization and the Origins of Papal Infallibility in the Medieval Church. Cornell University Press.
Renouard, Yves (1970). The Avignon Papacy: The Popes in Exile, 1305-1403. Translated by Bethell, Denis. Faber & Faber.
Rollo-Koster, Joëlle (2015). Avignon and Its Papacy, 1309–1417: Popes, Institutions, and Society. Rowman & Littlefield.
Sherman, Elizabeth (2018). "Jacques Fournier and Thirteenth-Century Inquisitorial Methods". In Bueno, Irene (ed.). Pope Benedict XII (1334–1342): The Guardian of Orthodoxy. Amsterdam University Press. σσ. 27–56.
Sommer, Michael (2021). "Between Jewish and Egyptian Thinking: The Apocalypse of Sophonias as a Bridge between Two Worlds?". In Konradt, Matthias; Lieu, Judith; Nasrallah, Laura; Schröter, *Jens; Sterling, Gregory E. (eds.). Dreams, Visions, Imaginations: Jewish, Christian and Gnostic Views of the World to Come. De Gruyter. σσ. 319–342.
Sumption, Jonathan (1990). Trial by Battle. Vol. 1. Faber and Faber.
Theis, Valerie (2018). "A New Seat for the Papacy: Benedict XII, Avignon, and the Comtat Venaissin". In Bueno, Irene (ed.). Pope Benedict XII (1334-1342): The Guardian of Orthodoxy. Amsterdam University Press.
.jpg)
