Τεχνική αναπαράσταση του 1818 η οποία παρουσιάζει πρώιμα μοντέλα αεροστάτων.
Η ιστορία των αεροστάτων, τόσο για τα θερμού αέρα όσο και τα αερίου, εκτείνεται σε πολλούς αιώνες. Περιλαμβάνει πολλά πρωτεία, όπως την πρώτη ανθρώπινη πτήση, την πρώτη διάσχιση της Μάγχης από αέρος, την πρώτη πτήση στη Βόρειο Αμερική, και το πρώτο δυστύχημα με αεροσκάφος.
Τα μη επανδρωμένα αερόστατα θερμού αέρα ήταν δημοφιλή στην Κινεζική ιστορία. Ο Ζούγκε Λιάνγκ της δυναστείας Σου Χαν, στην περίοδο των Τριών Βασιλείων (περ. 220-280 μ.Χ) χρησιμοποιούσε αερομεταφερόμενα φανάρια για στρατιωτική σηματοδότηση. Αυτά τα φανάρια είναι γνωστά ως φανάρια Κονγκμίνγκ (孔明灯).[1][2]
Έχει αποδειχθεί πως επανδρωμένα αερόστατα θερμού αέρα μπορούν να κατασκευαστούν με τη χρήση αρχαίων υλικών.[3] Ενώ δεν υπάρχει άμεση καταγραφή ή αρχαιολογική απόδειξη πως υπήρχε οποιαδήποτε επανδρωμένη ή μη πτήση πριν από αυτές που αναφέρονται παραπάνω με τη χρήση αυτών των μεθόδων, ο Ετζ αναφέρει μια έμμεση αναφορά απόδειξης πως οι Κινέζοι «έλυσαν το πρόβλημα της αεροπλοΐας» χρησιμοποιώντας αερόστατα, χιλιάδες χρόνια πριν από τον 18ο αιώνα.[4] Ο στρατός της Μογγολίας μελέτησε και αντέγραψε τα φανάρια Κονγκμίνγκ από την Κίνα και τα χρησιμοποίησε στη Μάχη της Λέγκνιτσα κατά τη Μογγολική εισβολή στην Πολωνία.[5] Αυτή είναι η πρώτη φορά που τα αερόστατα έγιναν γνωστά στον δυτικό κόσμο.
Η πρώτη καταγεγραμμένη πτήση αεροστάτου στην Ευρώπη έγινε από τον Βραζιλιάνο-Πορτογάλο ιερέα Μπαρτολομέου ντε Γκουσμάο. Στις 8 Αυγούστου 1709, στη Λισαβόνα, ο Μπερτολομέου ντε Γκουσμάο κατάφερε να ανυψώσει ένα μικρό αερόστατο κατασκευασμένο από χαρτί γεμάτο με θερμό αέρα σε ύψος περίπου τεσσάρων μέτρων μπροστά στον βασιλιά Ιωάννη Ε΄ και τα Πορτογαλικά ανάκτορα.[6][7][8][9][10][11] Σύμφωνα με την Πορτογαλική κοινότητα, αποτέλεσε την «πρώτη καταγεγραμμένη πτήση μοντέλου αεροστάτου».[12]
Πρώτο αερόστατο υδρογόνου
Η Passarola, το αερόπλοιο του Μπαρτολομέου ντε ΓκουσμάοΤο αερόστατο που κατασκεύασαν ο Ζακ Σαρλ και οι αδελφοί Ρομπέρ, περιτριγυρισμένο από τρομοκρατημένους χωρικούς στο Γκονές.
Μετά τη δημοσίευση του Νόμου του Μπόιλ από τον Ρόμπερτ Μπόιλ το 1662, και την εργασία πάνω στο υδρογόνο του Χένρι Κάβεντις, ο Τζόζεφ Μπλακ πρότεινε πως εάν ένα αεριώδες στοιχείο μπορούσε να γεμίσει ένα αερόστατο, το φουσκωμένο αντικείμενο θα μπορούσε να ανυψωθεί στον αέρα. Ο Ζακ Σαρλ, του οποίου οι μελέτες στα αέρια οδήγησαν στον ονομασμένο από αυτόν νόμο της ισόχωρης μεταβολής, μελέτησε το έργο των Κάβεντις, Μπλακ και Τιβέριου Καβάλιο,[13] και ακόμη θεώρησε πως το υδρογόνο είχε τη δυνατότητα να ανυψώσει ένα αερόστατο.
Ο Ζακ Σαρλ σχεδίασε το αερόστατο, και οι αδελφοί Ρομπέρ κατασκεύασαν έναν ελαφρύ, αεροστεγή θάλαμο αερίου. Ο Μπαρτελεμί Φαουζά ντε Σεν-Φοντ[14] οργάνωσε μια συνδρομή χρηματοδοτούμενη από το πλήθος για να υποστηρίξει οικονομικά το έργο των αδελφών. Οι Ρομπέρ διέλυσαν καουτσούκ αντί για νέφτι, με το οποίο βερνίκωσαν τις ραμμένες μαζί στρώσεις μεταξιού, για να κατασκευάσουν το κύριο κάλυμμα. Χρησιμοποίησαν εναλλασσόμενες λωρίδες κόκκινου και λευκού μεταξιού, αλλά το καλυμμένο από καουτσούκ βερνίκι έδινε κίτρινο χρώμα στο λευκό μετάξι.[13]
Ο Ζακ Σαρλ και οι αδελφοί Ρομπέρ άρχισαν να γεμίζουν[14] το πρώτο αερόστατο υδρογόνου στον κόσμο στις 23 Αυγούστου 1783, στην Πλατεία Ελευθερίας (Place des Victoires) του Παρισιού. Το αερόστατο ήταν σχετικά μικρό, μια σφαίρα 35 κυβικών μέτρων από μετάξι καλυμμένο από καουτσούκ (διαμέτρου περίπου 4 μέτρων),[13] το οποίο είχε τη δυνατότητα ανύψωσης μόνο έως 9 κιλών περίπου.[15] Ήταν γεμάτο με υδρογόνο το οποίο είχε δημιουργηθεί από τη διάχυση περίπου 400 κιλών θειικού οξέος σε 500 κιλά παλιοσιδερικών.[15] Το αέριο υδρογόνο τροφοδοτούσε το αερόστατο μέσω σωλήνων μολύβδου. Μιας και δεν περνούσε μέσα από κρύο νερό, το αέριο ήταν ζεστό όταν παραγόταν, και έπειτα συστελλόταν καθώς ψύχονταν στο αερόστατο, προκαλώντας μεγάλες δυσκολίες στο πλήρες γέμισμα του αεροστάτου. Εκδιδόταν καθημερινά δελτία προόδου σχετικά με το φούσκωμα, συγκεντρώνοντας πλήθος το οποίο ήταν τόσο μεγάλο, που το αερόστατο μεταφέρθηκε κρυφά τη νύχτα στις 26 Αυγούστου στο Σαμπ ντε Μαρς (τοποθεσία που βρίσκεται ο Πύργος του Άιφελ), σε απόσταση 4 χιλιομέτρων.[16] Στις 26 Αυγούστου 1783, το αερόστατο αφέθηκε στον αέρα. Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος ήταν μεταξύ των θεατών.[15]
Το αερόστατο πέταξε βόρεια για 45 λεπτά, ακολουθούμενο από έφιππους κυνηγούς, και προσγειώθηκε 21 χιλιόμετρα μακριά στο χωριό Γκονές όπου σύμφωνα με αναφορές οι τρομοκρατημένοι ντόπιοι του επιτέθηκαν με τσουγκράνες[15] και μαχαίρια[17], καταστρέφοντας το.
Πρώτη μη επανδρωμένη πτήση
Στις 19 Σεπτεμβρίου 1783, το αερόστατο Aerostat Réveillon των αδελφών Μονγκολφιέ πραγματοποίησε την πρώτη πτήση με (μη ανθρώπινους) ζωντανούς οργανισμούς μέσα σε ένα καλάθι δεμένο στο αερόστατο: ένα πρόβατο με το όνομα Montauciel («Ανύψωση-στον-ουρανό»), μια πάπια και έναν κόκκορα.[18][19] Το πρόβατο θεωρούνταν πως είχε μια λογική προσέγγιση στην ανθρώπινη φυσιολογία. Η πάπια θεωρούνταν πως δεν θα βλαπτόταν από ανύψωση στον αέρα. Συμπεριλήφθηκε ως μέσο ελέγχου των φαινομένων που δημιουργούνταν από το αεροσκάφος παρά από το υψόμετρο. Ο κόκκορας συμπεριλήφθηκε ως επιπλέον μέσο ελέγχου μιας και ήταν πτηνό το οποίο δεν πετά σε ψηλά υψόμετρα. Η επίδειξη αυτή έλαβε χώρα μπροστά σε πλήθος στο ανάκτορο των Βερσαλλιών, προ του Βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ της Γαλλίας και της Βασίλισσας Μαρίας Αντουανέτας.[18] Η πτήση διήρκεσε περίπου 8 λεπτά, καλύπτοντας απόσταση 3 χιλιομέτρων (2 μίλια), αποκτώντας ύψος περίπου 460 μέτρων (1.500 πόδια). Το σκάφος προσγειώθηκε με ασφάλεια μετά την πτήση του.[18]
Η πρώτη ξεκάθαρα καταγεγραμμένη περίπτωση αεροστάτου που μετέφερε (ανθρώπους) επιβάτες χρησιμοποιούσε θερμό αέρα για να δημιουργήσει άνωση και κατασκευάστηκε από τους αδελφούς Τζοζέφ-Μισέλ και Ζακ-Ετιέν Μονγκολφιέ στο Ανοναί της Γαλλίας.[13][20] Οι αδελφοί καταγόταν από οικογένεια παρασκευαστών χαρτιού και είχαν παρατηρήσει τη στάχτη που ανέβαινει από τις φωτιές χαρτιού. Οι αδελφοί Μονγκολφιέ πραγματοποίησαν την πρώτη δημόσια επίδειξη της εφεύρεσης τους στις 4 Ιουνίου 1783. Αφού πειραματίστηκαν με τα μη επανδρωμένα αερόστατα και τις πτήσεις με ζώα, η πρώτη πτήση με προσδεμένο αερόστατο, μεταφέροντας ανθρώπους έλαβε χώρα στις 19 Οκτωβρίου 1783 με τον επιστήμονα Ζαν-Φρανσουά Πιλάτρ ντε Ροζιέ, τον υπεύθυνο κατασκευής, Ζαν-Μπαπτίστ Ρεβεγιόν και τον Ζιρού ντε Βιλέτ, στο Folie Titon του Παρισιού.
Ο Ιορντάκε Κουπαρένκου θεωρείται ως ο πρώτος άνθρωπος που επιβίωσε από αεροπορικό ατύχημα. Αφίσα του 1808.
Η πρώτη μη προσδεμένη, ελεύθερη πτήση με ανθρώπους ως επιβάτες έγινε στις 21 Νοεμβρίου 1783.[21] Ο Βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ είχε διατάξει επίσημα πως οι πρώτοι του πιλότοι και επιβαίνοντες θα ήταν καταδικασμένοι εγκληματίες, αλλά ο Ροζιέ, μαζί με τον Φρανσουά ντ'Αρλάντ τον ικέτευσαν επιτυχώς για να τους δώσει αυτή τη τιμή.[22][23][24] Για την περίπτωση αυτή η διάμετρος του αεροστάτου αυξήθηκε περίπου στα 15 μέτρα (50 πόδια) με τη φωτιά να καίει κάτω από το λαιμό του αεροστάτου να είναι τοποθετημένη σε ένα μεταλλικό καλάθι ώστε να είναι ελέγξιμη και να μπορεί να ανανεώνεται από τους επιβαίνοντες. Σε 25 λεπτά οι δύο άνδρες πέταξαν σε απόσταση πάνω από 8 χιλιόμετρα (5 μίλια). Είχε μείνει αρκετό καύσιμο στο αερόστατο στο τέλος της πτήσης και έτσι είχαν τη δυνατότητα να πετάξουν τέσσερις με πέντε φορές την ίδια απόσταση, αλλά τα κάρβουνα που καιγόταν αποτελούσαν απειλή για τη βύθιση του αεροστάτου και οι δύο άνδρες αποφάσισαν να προσγειωθούν στην εξοχή.
Το πρωτοποριακό έργο των αδελφών Μονγκολφιέ στην εξέλιξη του αεροστάτου θερμού αέρα αναγνωρίστηκε και αυτός ο τύπος ονομάστηκε Μονγκολφιέρ (Montgolfière) προς τιμήν τους.
Μόλις λίγες μέρες αργότερα, στις 13:45 της 1ης Δεκεμβρίου 1783, ο καθηγητής Ζακ Σαρλ και οι αδελφοί Ρομπέρ (Les Frères Robert) απογείωσαν ένα νέο, επανδρωμένο αερόστατο υδρογόνου από τον Κήπο του Παλατιού του Κεραμεικού στο Παρίσι, ανάμεσα σε μεγάλο πλήθος και ενθουσιασμό.[13][15] Το αερόστατο κρατούνταν από σχοινιά και μεταφέρθηκε στο τελικό σημείο απογείωσης του από τέσσερις γνωστούς ευγενείς της Γαλλίας, τον Στρατηγό ντε Ρισελιέ, τον Στρατηγό ντε Μπιρόν, τον Ναύαρχο ντε Συφρέν, και τον Δούκα του Σωλνέ.[25] Ο Ζακ Σαρλ συνοδευόταν από τον Νικολά-Λουί Ρομπέρ ως συγκυβερνήτη του γεμάτου υδρογόνο αερόστατου όγκου 380 κυβικών μέτρων.[13][15] Το κάλυμμα διέθετε βαλβίδα απελευθέρωσης υδρογόνου, και καλυπτόνταν από ένα δίχτυ από το οποίο κρεμόταν το καλάθι. Έρμα άμμου χρησιμοποιήθηκαν για τον έλεγχο του ύψους πλεύσης.[13] Έφτασαν σε υψόμετρο περίπου 550 μέτρων (1.800 πόδια)[15] και προσγειώθηκαν με το ηλιοβασίλεμα στο Νεσλ-λα-Βαλέε μετά από πτήση 2 ωρών και 5 λεπτών, καλύπτοντας απόσταση 36 χιλιομέτρων.[13][15][17] Οι έφιπποι κυνηγοί, οι οποίοι καθοδηγούνταν από τον Ντουκ ντε Σαρτρ, κράτησαν το σκάφος προς τα κάτω όταν τόσο ο Σαρλ όσο και ο Ρομπέρ αποβιβάστηκαν.[17]
Ο Σαρλ έπειτα αποφάσισε να απογειωθεί ξανά, αλλά μόνος του αυτή τη φορά μιας και το αερόστατο είχε χάσει μέρος του υδρογόνου του. Αυτή τη φορά απογειώθηκε γρήγορα σε ύψος 3.000 μέτρων[26][17], όπου και είδε τον ήλιο ξανά. Άρχισε να υποφέρει από πόνους στα αυτιά του, και έτσι άνοιξε τις βαλβίδες ώστε να απελευθερωθεί αέριο, και προσγειώθηκε με ασφάλεια στο έδαφος περίπου 3 χιλιόμετρα από το Τουρ ντε Λέι.[17] Αντιθέτως με τους αδελφούς Ρομπέρ, ο Σαρλ δεν πέταξε ποτέ ξανά,[17] αν και τα αερόστατα που χρησιμοποιούν υδρογόνο ως μέσο άνωσης ονομάστηκαν Σαρλιέρ (Charlière) προς τιμήν του.
Ο Σαρλ και οι Ρομπέρ μετέφεραν βαρόμετρο και θερμόμετρο μαζί τους, για να μετρήσουν την πίεση και τη θερμοκρασία του αέρα, κάνοντας την πτήση αυτή όχι μόνο την πρώτη επανδρωμένη πτήση αεροστάτου υδρογόνου, αλλά επίσης και την πρώτη πτήση αεροστάτου που παρείχε μετεωρολογικές μετρήσεις της ατμόσφαιρας πάνω από την επιφάνεια της Γης.[27]
Αναφέρθηκε πως 400.000 θεατές παρακολούθησαν την απογείωση, και πως εκατοντάδες πλήρωσαν από μια κορώνα για να βοηθήσουν οικονομικά και την κατασκευή και να αποκτήσουν πρόσβαση σε «ειδικό έγκλειστο μέρος» για «κοντινή θέα» της απογείωσης.[17] Ανάμεσα στο πλήθος που βρισκόταν στο «ειδικό κλειστό μέρος» βρισκόταν και ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, ο διπλωματικός αντιπρόσωπος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.[17] Επίσης παρών ήταν ο Ζόζεφ Μονγκολφιέ, τον οποίον ο Σαρλ τίμησε ζητώντας του να απελευθερώσει ένα μικρό, ανοιχτό πράσινο, αερόστατο-πιλότο για να εκτιμηθούν ο άνεμος και οι καιρικές συνθήκες.[17]
Επιπλέον ορόσημα
Άνοδος του αεροστάτου Monsieur Bouclé των Μονγκολφιέ στους Κήπους του Αρανχουέζ, Ιούνιος 1784Προσγείωση αεροστάτου στην πλατεία Μασγκ, στο Ιράν (Περσία), την εποχή του Νασσέρ αλ-Ντιν Σαχ Καζάρ, περίπου 1850.
Η επόμενη μεγάλη πρόκληση ήταν η πτήση πάνω από τη Μάγχη, ένας άθλος που πραγματοποιήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 1785 από τον Ζαν-Πιερ Μπλανσάρ.[28]
Το πρώτο δυστύχημα με αεροσκάφος συνέβη το Μάιο του 1785 όταν η πόλη Τάλλαμορ, της Κομητείας Όφαλι στην Ιρλανδία υπέστη σοβαρή καταστροφή, μιας και η συντριβή ενός αεροστάτου προκάλεσε πυρκαγιά η οποία κατέκαψε περίπου 100 σπίτια, κάνοντας την πόλη τον τόπο της πρώτης αεροπορικής τραγωδίας του κόσμου. Μέχρι και σήμερα, το λάβαρο της πόλης αναπαριστά έναν φοίνικα που αναγεννάται από τις στάχτες του.[29]
Ο Μπλανσάρ πραγματοποίησε την πρώτη επανδρωμένη πτήση αεροστάτου στην Αμερική στις 10 Ιανουαρίου 1793.[19] Το αερόστατο υδρογόνου του απογειώθηκε από το προαύλιο μιας φυλακής στη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια. Έφτασε σε υψός 1.770 μέτρων (5.800 πόδια) και προσγειώθηκε στην Κομητεία Γκλάουστερ του Νιου Τζέρσεϊ. Ο πρόεδρος Τζορτζ Ουάσινγκτον ήταν μεταξύ των θεατών που παρακολούθησαν την απογείωση.
Τα αερόστατα αερίου έγιναν ο πιο διάσημος τύπος από τη δεκαετία του 1790 έως αυτή του 1960.
Οι αεροναύτες αναζητούσαν μέσα ελέγχου της διεύθυνσης των αεροστάτων. Το πρώτο κατευθυνόμενο αερόστατο (γνωστό και ως πηδαλιουχούμενο) τέθηκε σε πτήση από τον Ανρί Ζιφάρ το 1852.[30] Κινούμενο από ατμομηχανή, ήταν πολύ αργό για να είναι αποτελεσματικό. Όπως και στη βαρύτερη από τον αέρα πτήση, ο κινητήρας εσωτερικής καύσης έκανε τα πηδαλιουχούμενα—ειδικά τα μικρά αερόστατα (blimps)—πρακτικά στη χρήση, ξεκινώντας από τα τέλη του 19ου αιώνα.[31] Το 1872 ο Πωλ Χαενλάιν πέταξε με το πρώτο (προσδεμένο) αερόστατο με κινητήρα εσωτερικής καύσης.[32] Ο πρώτος που πέταξε με μη προσδεμένο αερόπλοιο τροφοδοτούμενο από κινητήρα εσωτερικής καύσης ήταν ο Αλμπέρτου Σάντους-Ντουμό το 1898.
Στις 3 Ιουλίου 2002, ο Στιβ Φόσετ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πραγματοποίησε τον γύρο του κόσμου μόνος του, χωρίς στάση με οποιοδήποτε είδος αεροσκάφους, χρησιμοποιώντας αερόστατο θερμού αέρα. Απογειώθηκε με το αερόστατο του Spirit of Freedom από το Νόρθαμ της Δυτικής Αυστραλίας στις 19 Ιουνίου 2002 και επέστρεψε στην Αυστραλία στις 3 Ιουλίου 2002, πραγματοποιώντας προσγείωση στο Κουίνσλαντ. Η διάρκεια της πτήσης του ήταν 13 μέρες, 8 ώρες και 33 λεπτά (14 μέρες, 19 ώρες και 50 λεπτά μέχρι την προσγείωση) διανύοντας απόσταση 33.195,10 χιλιομέτρων (20.626,48 μίλια).[33] Το ταξίδι αυτό έθεσε πληθώρα νέων ρεκόρ για τις πτήσεις με αερόστατα: Γρηγορότερο αερόστατο (320 χλμ/ώρα (200 μίλια/ώρα), σπάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ που κατείχε ο ίδιος με 270 χλμ/ώρα (166 μίλια/ώρα)), Γρηγορότερος γύρος του κόσμου (13,5 ημέρες), Μεγαλύτερη διαδρομή μοναχικής (solo) πτήσης με αερόστατο (32.963 χλμ (20.482,26 μίλια)), και μεγαλύτερη διανυθείσα απόσταση εντός 24ώρου με αερόστατο (5.128,66 χλμ (3.186,80 μίλια) τη 1η Ιουλίου 2002).[34]
Πτήσεις με αερόστατα στη Βρετανία
Η πρώτη πτήση επανδρωμένου αεροστάτου στη Βρετανία έγινε από τον Τζέιμς Τίτλερ στις 27 Αυγούστου 1784. Ο Τάιτλερ πέταξε με το αερόστατό του από το Αμπεϊχίλ στο Ριστόλριγκ, τα οποία ήταν προάστια του Εδιμβούργου.[35] Πέταξε για 10 λεπτά σε ύψος 106 μέτρων (350 πόδια).[36]
Η πρώτη πτήση επανδρωμένου αεροστάτου στην Αγγλία έγινε από τον Σερ Βίνσεντ Λουνάρντι ο οποίος απογειώθηκε από το Μούρφιλντς (Λονδίνο) στις 15 Σεπτεμβρίου 1784.[37]
Την ίδια χρονιά, κάποιος ονόματι κύριος Άρνολντ απογειώθηκε από το Σεντ Τζορτζ Φιλντς (Λονδίνο), αλλά προσγειώθηκε στον ποταμό Τάμεση, και ο Ταγματάρχης Τζον Μάνεϊ (1752–1817) απογειώθηκε από το Νόργουιτς, σε μια προσπάθεια να συγκεντρώσει χρήματα για το Νοσοκομείο Νόρφολκ και Νόργουιτς. Διέσχισε το Λόουσοφτ στις 6 μ.μ. και προσγειώθηκε μετά από περίπου 29 χιλιόμετρα (18 μίλια) στη Βόρεια Θάλασσα, περίπου πέντε ώρες αργότερα.[39]
Ο Τζέιμς Σάντλερ πραγματοποίησε πολλές πτήσεις στην Αγγλία, αλλά στις 9 Οκτωβρίου 1812, το αερόστατο του κατέπεσε στη θάλασσα και διασώθηκε κοντά στο Χόλιχεντ.[41] Ο γιος του, Γουίντχαμ Σάντλερ σκοτώθηκε όταν έπεσε από αερόστατο το 1825. Ο υπολοχαγός Χάρις σκοτώθηκε μετά από πτώση από αερόστατο στις 25 Μαΐου 1824.[42]
Ο Τσαρλς Γκριν[43] και άλλοι πραγματοποίησαν σειρά πτήσεων στο Λονδίνο μεταξύ 1821 και 1852. Η πρώτη του πτήση έλαβε χώρα στις 19 Ιουλίου 1821. Ισχυρίστηκε πως τον Μάιο του 1828 πήρε μαζί το άλογό του αλλά αυτό αμφισβητήθηκε, και το κοινό έπρεπε να περιμένει μέχρι τον Ιούλιο του 1850 όταν στους Κήπους Βόξχολ ανύψωσε ένα μικροσκοπικό πόνυ. Περεταίρω προσπάθειες έγιναν στη Γαλλία μέχρι που η Μαντάμ Πουατεβέν απογειώθηκε από τους Κήπους Κρέμορν στο Λονδίνο, τον Αύγουστο του 1852, μεταφέροντας έναν «Ταύρο με τη μορφή της Ευρώπης» (ο ταύρος ήταν ντυμένος περισσότερο ως αγχωμένος «Δίας»).[44] Το συμβάν αυτό οδήγησε σε κατηγορίες για κακοποίηση ζώων, που ανέλαβε η αστυνομία, διπλωματικό επεισόδιο και γενικό ξέσπασμα της κοινωνίας έπειτα από τα οποία δεν χρησιμοποιήθηκαν ζώα ξανά.
Το 1836, το αερόστατο “Royal Vauxhall” που χρησιμοποιούνταν ως αερόστατο αναψυχής στους Κήπους Βόξχολ χρησιμοποιήθηκε από τον Τσαρλς Γκριν και δύο μέλη πληρώματος και μετά από 18 ώρες προσγειώθηκε με ασφάλεια στο Βάιλμπουργκ του Γερμανικού Δουκάτου του Νασσάου (απόσταση 770 χλμ.)[45], θέτοντας ρεκόρ το οποίο παρέμεινε μέχρι το 1907.
Ο Ρόμπερτ Κόκινγκ, καλλιτέχνης, σχεδίασε ένα αλεξίπτωτο πάνω στο πρωτότυπο του Αντρέ-Ζακ Γκαρνερέν (τον οποίο πίστευε αρκετά) και στις 24 Ιουλίου 1837 απογειώθηκε από το Βόξχολ (Λονδίνο) σε αερόστατο σε ύψος περίπου 1.500 μέτρων. Το αλεξίπτωτο απέτυχε να ανοίξει σωστά και ο Κόκινγκ σκοτώθηκε.[46]
Το 1811 ο Φραντς Λέπιχ πήγε στον Ναπολέοντα και ισχυρίστηκε πως θα μπορούσε να κατασκευάσει ένα αερόστατο υδρογόνου το οποίο θα επέτρεπε στους Γάλλους να επιτεθούν από αέρος. Τότε ο Ναπολέων διέταξε να απομακρυνθεί από τη Γαλλική επικράτεια. Το 1812 η μυστική υπηρεσία της Ρωσίας πήρε τα διαβατήρια του Λέπιχ με το όνομα Σμιτ και έπειτα αυτός και ένα μυστικό άτομο μετέβησαν στη Μόσχα για να συναντήσουν τον Κόμη Ροστόπτσιν. Κοντά στη Μόσχα στήθηκε ένα «Ναυπηγείο» ("Werft") και μαζί με 50 άλλους Γερμανόφωνους μηχανικούς, άρχισε να κατασκευάζει «αεροσκάφη». Όταν εν τέλει το αερόστατο ολοκλήρωσε τις δοκιμές του, προσπάθησαν χωρίς να καταφέρουν να το κάνουν να κινείται ενάντια στον αέρα.[48][49] Ο Λέπιχ έκανε την τελική εργασία μετά την πυρπόλυση της Μόσχας, για ένα χρόνο περίπου κοντά στην Αγία Πετρούπολη, και έπειτα επέστρεψε ξανά στη Γερμανία. Συνέχισε την εργασία του στο ίδιο θέμα μέχρι το 1817. Το 1818 έλαβε δίπλωμα ευρισιτεχνίας στο όνομά του και των αδελφών του στη Βιέννη για την κατασκευή προκών με τη χρήση τρυπητηρίου.[50][51]
Στο μυθιστόρτημα του Λέοντος Τολστόι, Πόλεμος και Ειρήνη, ο Κόμης Πιότρ Κιρίλοβιτς Μπεζούκοβ (Πιερ) πραγματοποιεί μια εκδρομή για να δει το αερόστατό του αν και εν τέλει δεν το βλέπει. Ο Τολστόι περιλαμβάνει επίσης μια επιστολή από τον ηγεμόνα Αυτοκράτορα Αλέξανδρο Α΄ προς τον Κόμη Ροστόπτσιν αναφορικά με το αερόστατο.[52]
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μεγάλος αριθμός αεροστάτων καταιγισμού απελευθερώθηκαν πάνω από το Λονδίνο σε μια προσπάθεια να παρεμποδίσουν της αεροπορικές επιθέσεις της Luftwaffe κατά τη Μάχη της Αγγλίας. Ανεξάρτητα από την αποτελεσματικότητά τους, αποτελούσαν μια φθηνή αμυντική λύση αλλά δεν κατάφεραν να σταματήσουν τις σοβαρές καταστροφές που προκάλεσαν στους Λονδρέζους κατά τη διάρκεια της Αστραπής, ενδεχομένως εξαιτίας του γεγονότος πως τα βομβαρδιστικά Heinkel He 111 πετούσαν χαμηλά. Παρ' όλα αυτα, καταστράφηκαν περίπου 231 ιπτάμενες βόμβες V-1.[56]
Στις αρχές και τα μέσα του 20ού αιώνα, τα αερόστατα υδρογόνου χρησιμοποιήθηκαν εκτενώς στην εξερεύνηση της ανώτερης ατμόσφαιρας σε προγράμματα όπως το Osoaviakhim-1, τις εκτοξεύσεις Stratobowl, το Πρόγραμμα Manhigh, και το Πρόγραμμα Strato-Lab. Μια σειρά από απογειώσεις έθεσε πληθώρα ρεκόρ μεγάλου ύψους προτού οι διαστημικές πτήσεις εξάλειψαν τις προσδοκίες των αεροστάτων.[57] Όταν οι κυβερνήσεις έχασαν το ενδιαφέρον τους στα επανδρωμένα αερόστατα, οι ιδιώτες πολίτες συνέχισαν να αγωνίζονται για να θέσουν ρεκόρ, ειδικά για μεγάλες αποστάσεις, και να πετύχουν τα «πρωτεία» (όπως το Double Eagle II (το πρώτο που διέσχισε τον Ατλαντικό Ωκεανό)[58] και το Breitling Orbiter 3 (το πρώτο που πραγματοποίησε γύρο του κόσμου)[59]).
Αν και επανδρωμένες απογειώσεις αεροστάτων μεγάλου ύψους λαμβάνουν χώρα ακόμη, αποτελούν περισσότερο έργο τυχοδιωκτών παρά ερευνητών.[60]
Σύγχρονη εποχή
Αερόστατα Hopper.
Τα σύγχρονα αερόστατα θερμού αέρα, διαθέτουν πιο περίπλοκη πηγή θερμότητας από ότι το καλάθι με τα κάρβουνα των αδελφών Μονγκολφιέ, και πρωτοπόρος στη σύγχρονη εποχή ήταν ο Εντ Γιοστ ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1950 και καταλήγοντας στην πρώτη επιτυχημένη πτήση στις 22 Οκτωβρίου 1960.[61] Το πρώτο αερόστατο θερμού αέρα της σύγχρονης εποχής κατασκευάστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και ήταν το Bristol Belle το 1967.[62]
Το πρώτο προσδεμένο αερόστατο της σύγχρονης εποχής κατασκευάστηκε το 1994 στο Κάστρο Σαντιλύ στη Γαλλία από την εταιρεία Aerophile.[63]
Αξιοσημείωτα ατυχήματα
Σε γενικές γραμμές οι πτήσεις με αερόστατα είναι ασφαλείς, με τους αριθμούς των νεκρών που προέρχονται από ατυχήματα να είναι μικρός (37 άτομα μέχρι το 2000 στις Ηνωμένες Πολιτείες). Τα αερόστατα εξάλλου δεν διαθέτουν κινητήρα ώστε να τους προκαλέσει κάποιο πρόβλημα.[64] Μεταξύ των πιο αξιοσημείωτων ατυχημάτων περιλαμβάνονται:
Το Νοέμβριο του 1975 ο Κυβερνήτης Τέρι Μακκόρμακ και ο επιβάτης Τόνι Χέις σκοτώθηκαν κοντά στο Ουάγκα Ουάγκα της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία, μιας και το αερόστατο τους "The New Endeavour" χτυπήθηκε από δίνη που προκάλεσε την κατάπτωσή του.[65]
Στις 12 Σεπτεμβρίου 1995, τρια αερόστατα αερίου που συμμετείχαν στο Κύπελλο Γκόρντον Μπένετ εισήλθαν στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας. Παρά το γεγονός πως οι οργανωτές της διοργάνωσης είχαν ενημερώσει την Κυβέρνηση της Λευκορωσίας για τον αγώνα από τον Μάιο και είχαν κατατεθεί τα σχέδια πτήσης, ένα επιθετικό ελικόπτερο τύπου Mil Mi-24B της Πολεμικής Αεροπορίας της Λευκορωσίας κατέρριψε το ένα αερόστατο,[67][68] σκοτώνοντας δύο Αμερικανούς πολίτες, τον Άλαν Φράνκελ και τον Τζον Στιούαρτ-Τζέρβις.[69][70] Ένα άλλο αερόστατο υποχρεώθηκε να προσγειωθεί ενώ το τρίτο προσγειώθηκε με ασφάλεια πάνω από δύο ώρες από την πρώτη κατάρριψη. Στα πληρώματα των δύο αεροστάτων επιβλήθηκε πρόστιμο για είσοδο στη Λευκορωσία χωρίς βίζα και στη συνέχεια αφέθησαν ελεύθεροι. Η Λευκορωσία δεν απολογήθηκε ποτέ, ενώ δεν προσέφερε αποζημίωση για τους θανάτους.[71]
Στις 11 Αυγούστου 2007, ένα αερόστατο θερμού αέρα πήρε φωτιά και συνετρίβη στη Βρετανική Κολομβία όταν ένας σωλήνας καυσίμου αποκολλήθηκε από τη δεξαμενή προπανίου, σκοτώνοντας δύο επιβάτες. Η Επιτροπή Ασφαλείας των Μεταφορών του Καναδά αποφάνθηκε πως οι δεξαμενές καυσίμων θα έπρεπε να διαθέτουν αυτόματες βαλβίδες κλεισίματος.[72]
Στις 7 Ιανουαρίου 2012, ένα αερόστατο θερμού αέρα σε πτήση από το Κάρτερτον της Νέας Ζηλανδίας, ακούμπησε σε καλώδια ηλεκτρικού ρεύματος, και συνετρίβη λίγα χιλιόμετρα βόρεια από την πόλη, σκοτώνοντας και τους επτά επιβαίνοντες.[74]
Στις 26 Φεβρουαρίου 2013 συνέβη το πλέον θανατηφόρο ατύχημα με αερόστατο στην ιστορία όταν ένα αερόστατο θερμού αέρα εξεράγη και συνετρίβη κοντά στο Λούξορ της Αιγύπτου. Η συντριβή προκάλεσε τον θάνατο 19 εκ των 21 επιβαινόντων.[76]
↑Lennart A.T. Ege· Kenneth Munson (1973). Balloons and airships. UK: Blandford. σελ. 6. ISBN9780713705683. ...we came across a French source which tells of a missionary who once found, in archives in Pekin, a report of the way the civilised nations of the east solved the problems of aerial navigation by means of balloons, centuries before the Europeans.
↑Joseph Needham (1965). Science and Civilisation in China: Physics and Physical Technology, Part 2, Mechanical Engineering. 4. Taipei: Caves Books Ltd. σελ. 591.
↑L. Ferrand de Ameida (1981). «Gusmão, Bartolomeu Lourenço de». Στο: Joel Serrão, επιμ. Dicionário de História de Portugal. III. Porto: Figueirinhas. σελ. 184–185.
↑Romulo de Carvalho (1991). História dos Balões. Lisboa: Relógio d'Agua. ISBN9789727081530.
↑F. Murillo Cruz Filho (1985). Bartolomeu Lourenço de Gusmão: Sua Obra e o Significado Fáustico de Sua Vida. Rio de Janeiro: Biblioteca Reprográfica Xerox.
↑Affonso d' Escragnolle Taunay (1942). Bartolomeu de Gusmão: inventor do aerostato: a vida e a obra do primeiro inventor americano. Sao Paulo: Leia. σελ. 112.
↑Affonso d'Escragnolle Taunay (1935). Bartholomeu de Gusmão e a sua prioridade aerostatica. São Paulo: Escolas Profissionaes Salesianas. σελ. 481.
↑FAA General Aviation News. Washington: Office of Flight Standards Service, Federal Aviation Administration, Department of Transportation. 1977. σελ. 78.
↑«1852 (September) - Flight of fantasy». www.old-father-thames.co.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2017.CS1 maint: Unfit url (link)
↑«Balloons in the American Civil War». /www.centennialofflight.gov. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2017.CS1 maint: Unfit url (link)
↑«Gondola, Double Eagle 2». airandspace.si.edu. Smithsonian National Air and Space Museum. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2017.
Needham, Joseph (1986). Science and Civilization in China: Volume 4, Physics and Physical Technology, Part 2, Mechanical Engineering. Taipei: Caves Books Ltd.
