Μαζίρκο Σερρών

Συντεταγμένες: 41°3′48.96″N 23°21′24.23″E

Μαζίρκο
Μαζίρκο Μαζίρκο
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κεντρικής Μακεδονίας
Περιφερειακή Ενότητα	Σερρών
Δήμος	Σερρών
Δημοτική Ενότητα	Μητρουσίου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Μακεδονίας
Νομός	Σερρών
Υψόμετρο	20 μέτρα

Το Μαζίρκο είναι εγκαταλελειμμένος οικισμός στον σημερινό Δήμο Σερρών της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Βρισκόταν ανατολικά του ποταμού Στρυμόνα, σε απόσταση 2,5 χλμ. νότια-νοτιοανατολικά από τη Βαμβακιά Σερρών και 2,8 χλμ. δυτικά του Προβατά Σερρών. Σε μικρή απόσταση περίπου 1 χλμ. νοτιοδυτικά από το Μαζίρκο, δίπλα στην τότε γέφυρα Ορλιάκου (Στρυμωνικού), βρισκόταν ο εγκαταλελειμμένος οικισμός Καδρίκιοϊ.^[1][2][3]

Ιστορία

Οθωμανική περίοδος

Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο οικισμός ανήκε διοικητικά στον Καζά των Σερρών του Σαντζακίου των Σερρών του Βιλαετίου της Θεσσαλονίκης.

Στο Μαζίρκο, όπως προκύπτει και από την ονομασία, ζούσαν οικογένειες Μουατζίριδων, δηλαδή μουσουλμάνων προσφύγων από τα Βαλκάνια, κατά τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μέσα από τις οδοιπορικές σημειώσεις του Νικολάου Σχινά που δημοσιεύθηκαν το 1886, γνωρίζουμε ότι σε ταξίδι του από τη Θεσσαλονίκη προς τη Σέρρες, αναφερόμενος στον διπλανό οικισμό Καδρίκιοϊ, κατέγραψε σχετικά:

Γέφυραν Στρυμόνος· διαβαίνουσα δε επί ξυλογεφύρας τον ποταμόν παρέρχεται στρατιωτικού σταθμού και συνοικισμού Μοαζίριδων (προσφύγων εκ Βουλγαρίας Οθωμανών) και βαίνουσα ομαλώς διέρχεται μετά 10 λεπτών της ώρας επί ξύλινης γεφύρας 15 μέτρων μήκους έτερον ρεύμα, και μετ' αυτήν επί άλλης γεφύρας έτερον ρεύμα...^[4]

Σύγχρονη ιστορία

Μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων και την προσάρτηση των εδαφών στην ελληνική επικράτεια, ο οικισμός δεν καταγράφηκε στην ελληνική απογραφή του 1913,^[5] ούτε προσαρτήθηκε σε κάποια από τις κοντινές κοινότητες Ορλιάκου (Στρυμωνικό), Έλσιανης (Καρπερή) ή Πρόσνικ (Σκοτούσσα), κατά τη σύστασή τους το 1920.^[6][7][8]

Παρ' όλα αυτά, αναφέρεται στις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Μακεδονικού Μετώπου κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όντας το πρώτο χωριό στον δρόμο προς τις Σέρρες μετά τη διάβαση του ποταμού Στρυμόνα. Στις 2 Οκτωβρίου 1916, καταλήφθηκε χωρίς αντίσταση από την 84η Ταξιαρχία του Βρετανικού Στρατού Ξηράς.^[9][10] Σύμφωνα με στρατιωτικό χάρτη χαρακωμάτων, το 1917 αποτελούνταν από 20 σπίτια, εκ των οποίων τα 4 ήταν ερείπια, ενώ στη δυτική μεριά του οικισμού υπήρχε οθωμανικό νεκροταφείο.^[1]

Αν και δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς εγκαταλείφθηκε, το πιθανότερο είναι αυτό να συνέβη την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ή με την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923. Το 1929, πριν την έναρξη των εγγειοβελτιωτικών έργων της πεδιάδας των Σερρών και τη δημιουργία της τεχνητής λίμνης Κερκίνη, ο οικισμός αποτυπώθηκε στα σχέδια της εργολήπτριας κοινοπραξίας Μονκς-Γιούλεν ως ερειπωμένος.^[11][12][13]

Σήμερα, δεν σώζονται ερείπια ή ίχνη του οικισμού και στη θέση του υπάρχουν αγροκτήματα, καθώς και παράπλευρη οδός του κάθετου άξονα Θεσσαλονίκης-Σερρών-Προμαχώνα (Α25).^[14]

Δυτικά της θέσης του εγκαταλελειμμένου οικισμού διέρχεται τεχνητή τάφρος, η οποία κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1970, στα πλαίσια αντιπλημμυρικών έργων της πεδιάδας των Σερρών. Είχε σκοπό την εκτροπή του χειμάρρου Κρουσοβίτη, από το ύψος της Σκοτούσσας προς τον ποταμό Στρυμόνα, για την αποφόρτιση της τάφρου Μπέλιτσα. Έχει μήκος 8,5 χλμ. και πλάτος 150 μέτρα, καταλαμβάνοντας έκταση 1.275 στρεμμάτων.^[14] Το έργο παρέμεινε ημιτελές, καθώς το κανάλι ουδέποτε συνδέθηκε με τη Μπέλιτσα, για να την αποφορτίσει, ούτε με τον Στρυμόνα, για να εκβάλλει σε αυτόν.^[15]

Χάρτης

Παραπομπές

1. Dragos (Edition 1, Scale 1:20.000), British First World War Trench Maps. Survey Co., Royal Engineers, British Salonika Force. 23 Ιουλίου 1917. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2024. Mazirko 
2. Orljak (Edition 1A, Scale 1:50.000), British First World War Trench Maps. Survey Co., Royal Engineers, British Salonika Force. 12 Δεκεμβρίου 1917. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2024. Mazirko 
3. Nigrita (Scale 1:50.000), British First World War Trench Maps. Survey Co., Royal Engineers, British Salonika Force. 29 Σεπτεμβρίου 1916. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2024. Mazirko 
4. Σχινάς, Νικόλαος (1886). Οδοιπορικαί Σημειώσεις Μακεδονίας, Ηπείρου, Νέας Οροθετικής Γραμμής και Θεσσαλίας. Αθήνα: Τύποις "Messager d' Athènes". σελ. 395. 
5. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1915). Απαρίθμησις των Κατοίκων των Νέων Επαρχιών της Ελλάδος του Έτους 1913 (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 44-45. 
6. «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων - Κ. Έλσιανης (Σερρών)». Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ). Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2024. 
7. «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων - Κ. Ορλιάκου (Σερρών)». Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ). Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2024. 
8. «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων - Κ. Πρόσνικ (Σερρών)». Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ). Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2024. 
9. Falls, Cyril· Becke, A. F. (1933). History of the Great War - Military Operations Macedonia from the Outbreak of War to the Spring of 1917. Λονδίνο. σελίδες 174–175, 180–181, 193. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2024. 
10. Baker, Chris. «The Salonika campaign». The Long, Long Trail - Researching soldiers of the British Army in the Great War of 1914-1918. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2024. 
11. Hydraulic Works of Serres & Drama Plains - Principal Works - S-1420 (Κλίμακα 1:100.000). John Monks & Sons - Ulen & Co. (Γενικά Αρχεία του Κράτους, Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών - Αρχείο Χαρτών και Σχεδίων Υδραυλικών Έργων Πεδιάδων Σερρών Δράμας). Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2024. Μαζίρκο (Ερείπια), Mazirko (Ruins) 
12. Μονκς-Γιούλεν - Progress Map (Κλίμαξ 1:50.000). John Monks & Sons - Ulen & Co. (Γενικά Αρχεία του Κράτους, Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών - Αρχείο Χαρτών και Σχεδίων Υδραυλικών Έργων Πεδιάδων Σερρών Δράμας). 11 Ιουνίου 1929. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2024. Mazirka (Ruins) 
13. Υδραυλικά έργα πεδιάδων Σερρών & Δράμας - Κύρια έργα. Μονκς-Γιούλεν. 1932. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2024. 
14. «Gov.gr - Θέαση». gov.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2024. 
15. Μπαρτζούδης, Γεώργιος (2021) [1994]. Τα Υδραυλικά Έργα της Πεδιάδας Σερρών. Σέρρες. σελ. 29, 136-137, 164-166. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2024.