Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 14/01/2023.
Ελληνοαμερικανοί
Συνολικός πληθυσμός
1.316.074[1] 0,4% επί του συνόλου του πληθυσμού των ΗΠΑ (2010) Ελληνικής καταγωγής υπολογίζονται σε 3.500.000+[2]
Ελληνοαμερικανοί ονομάζονται οι πολίτες των ΗΠΑ, οι οποίοι έχουν ελληνική καταγωγή. Σύμφωνα με επίσημους αμερικανικούς υπολογισμούς το 2000 ζούσαν στις ΗΠΑ 1.153.295 άτομα ελληνικής καταγωγής. Σύμφωνα με τους ίδιους υπολογισμούς, 365.435 από αυτά τα άτομα μιλούσαν ελληνικά στο σπίτι τους. Κατά το Στέιτ Ντιπάρτμεντ το 2005 3.000.000 περίπου κάτοικοι των ΗΠΑ ανέφεραν ότι έχουν ελληνική καταγωγή.
Έλληνες επιβιβάζονται σε βάρκες για να μεταβούν σε υπερωκεάνειο που θα τους μεταφέρει στις ΗΠΑ (Πάτρα, 1910).
Ο πρώτος Έλληνας που είναι γνωστό ότι έφτασε στο έδαφος των σημερινών ΗΠΑ ήταν ένας άνδρας που ονομαζόταν Δον Τεόντορο.[13] Αποβιβάστηκε στη Φλόριντα το 1528 με την εξερευνητική αποστολή του Ισπανού Πανφίλιο Ναρβάεθ και πέθανε εκεί, όπως οι περισσότεροι από τους συντρόφους του.
Το 1592 ο Έλληνας καπετάνιος από την ΚεφαλονιάΙωάννης Φωκάς (ή κατ' άλλους Απόστολος Βαλεριανός), ο οποίος υπηρετούσε το ισπανικό στέμμα και γι' αυτό έμεινε γνωστός στην ιστορία ως Χουάν ντε Φούκα, έπλευσε κατά μήκος των ακτών του Ειρηνικού αναζητώντας το βόρειο πέρασμα που συνέδεε τον Ειρηνικό με τον Ατλαντικό ωκεανό. Το πέρασμα αυτό δεν το βρήκε, άλλωστε είναι δυσπρόσιτο αφού είναι σχεδόν μόνιμα παγωμένο, αλλά ανακάλυψε ένα θαλάσσιο δίαυλο στα σημερινά διεθνή σύνορα των ΗΠΑ με τον Καναδά, ο οποίος αργότερα πήρε το όνομά του: «Πορθμός Χουάν ντε Φούκα».
Το 1764 έφτασε στη Ρωσική τότε, Αλάσκα ο Μακεδόνας γουνέμπορος και θαλασσοπόρος Ευστράτιος Ντελάρωφ, ο οποίος πραγματοποίησε σειρά εξερευνήσεων στη χερσόνησο για λογαριασμό Ρωσικών εταιρειών γουναρικών. Πολλά τοπωνύμια φέρουν έκτοτε το όνομά του, όπως το εγκαταλελειμμένο σήμερα, λιμάνι Γκρέκο-Ντελαρόφσκογιε που ίδρυσε ο ίδιος στη νήσο Ούγγα, ο κόλπος Ντελάρωφ στην ίδια νήσο, καθώς και οι Νήσοι Ντελάρωφ, συστάδα των Αλεούτιων νήσων.
Το 1768 περίπου 500 Έλληνες κυρίως από τη Σμύρνη, την Κρήτη και τη Μάνη μαζί με Ιταλούς, Κορσικανούς και Μινορκανούς εγκαταστάθηκαν και δημιούργησαν τη Νέα Σμύρνη στη Φλόριντα υπό την καθοδήγηση του Άντριου Τέρνμπολ (Andrew Turnball) και της γυναίκας του, Μαρίας Ρουμπίνη. Η αποικία δεν ήταν επιτυχής, αφού πολλοί από τους αποίκους ασθένησαν και απεβίωσαν, και στις 17 Ιουλίου 1777 εγκαταλείφθηκε επίσημα. Πολλοί από τους αποίκους μεταφέρθηκαν ή είχαν ήδη μετοικήσει στον γειτονικό Άγιο Αυγουστίνο.[13][14]. Πάντως εκεί σώζεται το πρώτο ξύλινο σχολείο των ΗΠΑ, το οποίο δημιούργησε στις αρχές του 19ου αιώνα ο Ιωάννης Γιαννόπουλος από τη Μάνη, απόγονος των πρώτων αποίκων.
Στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 και μετά από αυτήν, αρκετοί Έλληνες - κυρίως ορφανά παιδιά - πήγαν στις ΗΠΑ με τη βοήθεια φιλελλήνων. Ένας από αυτούς, ο Χριστόφορος Πλάτωνος Καστάνης, που έφτασε στις ΗΠΑ το 1828 με τη βοήθεια του Σαμουήλ Χάου, αναφέρει ότι περίπου 40 ορφανά από την Ελλάδα και τη Μικρά Ασία πήγαν στην Αμερική με τη βοήθεια φιλελλήνων, και έκαναν σπουδές σε διάφορα πανεπιστήμια.[15]
Η συστηματική μετανάστευση Ελλήνων προς τις ΗΠΑ άρχισε κατά το β΄ μισό του 19ου αι. Την εποχή εκείνη, οι Έλληνες εισέρχονταν στις ΗΠΑ ως «Λεβαντίνοι» (αγγλ. Levantines), επειδή προέρχονταν από τη Μικρά Ασία και από ελληνικά νησιά που ανήκαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Μέχρι το 1880, οι Έλληνες μετανάστες στις ΗΠΑ δεν ξεπερνούσαν τις 2.000[17]. Η πρώτη αξιοσημείωτη Ελληνική κοινότητα δημιουργήθηκε στη Νέα Ορλεάνη της Λουιζιάνα τη δεκαετία του 1850. Γύρω στα 1866 η κοινότητα ήταν πολυάριθμη ώστε να συσταθεί Ελληνικό προξενείο και να ιδρυθεί η πρώτη ελληνορθόδοξη εκκλησία στις ΗΠΑ. Οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες εγκαταστάθηκαν σε μεγάλα αστικά και βιομηχανικά κέντρα, όπου έβρισκαν εύκολα εργασία. Στη συντριπτική τους πλειονότητα άνδρες, εργάστηκαν σε μεταλλεία και στη διάνοιξη του αμερικανικού σιδηροδρομικού δικτύου. Έλληνες συμμετείχαν σε μεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις που συντάραξαν τις ΗΠΑ στις αρχές του 20ού αι. Μάλιστα, ο Έλληνας συνδικαλιστής Λούης Τίκας, που δολοφονήθηκε στο Κολοράντο το 1914 κατά τη διάρκεια μεγάλης απεργίας ανθρακωρύχων, θεωρείται ένας από τους μάρτυρες του εργατικού κινήματος στις ΗΠΑ.
Στα 1890 ζούσαν στις ΗΠΑ περίπου 15.000 Έλληνες. Τη δεκαετία του 1890 η μετανάστευση αυξήθηκε, κυρίως λόγω των πολλών οικονομικών ευκαιριών που υπήρχαν στις ΗΠΑ, λόγω των δυσκολιών που αντιμετώπιζαν οι χριστιανοί στο Οθωμανικό κράτος και αργότερα λόγω των βαλκανικών πολέμων και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Από το 1890 ως το 1917 έφτασαν στις ΗΠΑ 450.000 Έλληνες μετανάστες κι άλλοι 70.000 από το 1918 ως το 1924. Οι περισσότεροι εργάζονταν στις πόλεις των βορειοανατολικών ΗΠΑ και λιγότεροι ως εργάτες στο σιδηρόδρομο και στα μεταλλεία των δυτικών ΗΠΑ.
Το 1900 οι αμερικανικές αρχές κατήργησαν τους περιορισμούς (αγγλ., quota) στην είσοδο Ελλήνων μεταναστών. Έτσι ο αριθμός τους αυξήθηκε εντυπωσιακά. Σε μεγάλα αστικά κέντρα των ΗΠΑ δημιουργήθηκαν ελληνικές γειτονιές. Μικρές ελληνικές επιχειρήσεις — κυρίως εστιατόρια και καφενεία, αλλά και παντοπωλεία, κ.ά. — άρχισαν να εμφανίζονται παντού. Η ομογένεια άρχισε να οργανώνεται σε ελληνορθόδοξες ενορίες, εθνικοτοπικούς συλλόγους και άλλες οργανώσεις. Το 1915 εμφανίστηκε στη Νέα Υόρκη η ελληνική εφημερίδα Εθνικός Κήρυξ, η οποία εξακολουθεί ακόμα να κυκλοφορεί, και το 1922 δημιουργήθηκε η μεγαλύτερη και μακροβιότερη ελληνική οργάνωση ΑΧΕΠΑ (AHEPA: American Hellenic Educational and Progressive Association).
Συνθήκες για μόνιμη εγκατάσταση
Έλληνες μετανάστες παρελαύνουν στη Νέα Υόρκη κατά την εθνική γιορτή των ΗΠΑ (4 Ιουλίου). Φωτογραφία του 1910 με 1915.Ο Γεώργιος Δ. Μαρίνος (1892-1955), έζησε στο Λόξλεϋ της Αλαμπάμας και γεννήθηκε στο Άργος, επιχειρηματίας. Δώρισε το 10% της περιουσίας του για το ναό του Αγίου Νικολάου και το 40% της περιουσίας του ως σύνολο για το Άργος. Πολλοί Ελληνοαμερικανοί μνημονεύονται σαν ευεργέτες στον τόπο καταγωγής τους, καθώς τον ενίσχυσαν οικονομικά.
Οι Έλληνες μετανάστες εκείνη την εποχή ήταν κατά 90% άντρες, σε αντίθεση με τους Ιταλούς και Ιρλανδούς που οι άνδρες μετανάστες ήταν 50-60%. Πολλοί Έλληνες προσδοκούσαν να εργαστούν και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους με κάποιο κεφάλαιο ώστε να ενισχύσουν την οικογένειά τους. Όμως, δυο παράγοντες άλλαξαν τα δεδομένα και τις προσδοκίες αυτές:
Η απώλεια των πατρογονικών εδαφών. Το 1913, με το τέλος των βαλκανικών πολέμων οι τόποι καταγωγής 60.000 Ελληνοαμερικανών βρέθηκαν υπό βουλγαρική κυριαρχία. Επίσης, το 1923 οι πατρίδες 250.000 Ελλήνων των ΗΠΑ παρέμειναν υπό τουρκική κυριαρχία και οι ομοεθνείς τους αναγκάστηκαν να τις εγκαταλείψουν είτε λόγω διωγμών είτε έπειτα από την αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών που επέβαλε η Συνθήκη της Λωζάνης. Έτσι, εκ των πραγμάτων οι Ελληνοαμερικανοί αυτοί έχασαν το δικαίωμα να επιστρέψουν.
Το 1923 οι ΗΠΑ αναθεώρησαν τους κανόνες για την ευρωπαϊκή μετανάστευση. Έδωσαν το δικαίωμα στους μετανάστες να πάρουν την αμερικανική υπηκοότητα και να φέρουν στις ΗΠΑ τις οικογένειές τους για μόνιμη εγκατάσταση. Κατά την εικοσαετία 1925 ως 1945 έφτασαν γύρω στα 30.000 νέα άτομα από την Ελλάδα. Τα περισσότερα από αυτά ήταν πραγματικές ή εικονικές νύφες για ανύπαντρους Έλληνες άνδρες.
Μεταπολεμική περίοδος
Μεγάλος αριθμός Ελλήνων άρχισε να έρχεται πάλι στις ΗΠΑ μετά το 1945. Αιτία ήταν οι οικονομικές καταστροφές που υπέστησαν από το Β' Παγκόσμιο πόλεμο και από τον Εμφύλιο Πόλεμο που ακολούθησε. Από το 1946 ως το 1982 μετανάστευσαν στις ΗΠΑ περίπου 211.000 Έλληνες. Οι μεταπολεμικοί μετανάστες δεν δέχτηκαν τόσες πολλές πιέσεις αφομοίωσης, όπως οι παλιότεροι. Έτσι ανανέωσαν την ελληνοαμερικανική ταυτότητα, ειδικότερα σε χώρους όπως τα ελληνόφωνα μέσα ενημέρωσης.
Με την πάροδο των χρόνων, η ελληνική ομογένεια στις ΗΠΑ άρχισε να ανέρχεται τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά. Από τη δεκαετία του 1960, πολλοί Ελληνοαμερικανοί της δεύτερης και τρίτης γενιάς άρχισαν να αναμειγνύονται και στην πολιτική ζωή της χώρας. Ο Σπύρο Άγκνιου (Αναγνωστόπουλος), ο Τζον Μπραδήμας, ο Μάικλ Δουκάκης, ο Πολ Σαρμπάνης, ο Πολ Τσόνγκας, ο Τζορτζ Στεφανόπουλος, ο Τζορτζ Τένετ και ο Τζον Νεγκρεπόντε (Νεγρεπόντης) ανέβηκαν ψηλά στην αμερικανική πολιτική ζωή, αν και οι περισσότεροι από αυτούς απομακρύνθηκαν από την ελληνική ομογένεια.
Άλλα άτομα ελληνικής καταγωγής, όπως ο γιατρός Γεώργιος Παπανικολάου, ο σκηνοθέτης Ελία (Ηλίας) Καζάν, ο πεζογράφος Τζέφφρυ Ευγενίδης, ο σκηνοθέτης Αλεξάντερ Πέιν (Παπαδόπουλος), η ηθοποιός Ολυμπία Δουκάκη, ο ηθοποιός Τέλλυ Σαβάλας, ο αρχιτέκτονας και επιστήμονας της Πληροφορικής Νίκολας Νεγκρεπόντε κ.ά., έγιναν πολύ γνωστά ονόματα στον χώρο των τεχνών και των επιστημών. Πολλοί Έλληνες καλλιτέχνες, όπως ο αρχιμουσικός Δημήτρης Μητρόπουλος, η υψίφωνος Μαρία Κάλλας, η ηθοποιός Έλλη Παππά κ.ά., εργάστηκαν για μεγάλα χρονικά διαστήματα στις ΗΠΑ. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι πρώτες ηχογραφήσεις ελληνικής μουσικής έγιναν στις ΗΠΑ.
Μετά το 1981 και την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι αριθμοί των μεταναστών στις ΗΠΑ μειώθηκαν πολύ και υπολογίζονται στους 2.000 ετησίως. Όμως, υπάρχει μια ποιοτική διαφορά σε σχέση με τους παλιότερους, αφού οι περισσότεροι Έλληνες ή Ελληνίδες έρχονται πλέον στις ΗΠΑ όχι ως ανειδίκευτοι εργάτες ή ως νύφες αλλά για σπουδές και στη συνέχεια παραμένουν στη χώρα για να κάνουν ακαδημαϊκή καριέρα. Τα πιο πρόσφατα χρόνια η μετανάστευση έχει ελαχιστοποιηθεί. Αντιθέτως, υπάρχει αντίστροφη πορεία επιστροφής Ελληνοαμερικανών στην Ελλάδα. Το 1999 υπολογιζόταν ότι πάνω από 72.000 Αμερικανοί πολίτες ζουν στην Ελλάδα, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι Ελληνοαμερικανοί.
Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι Ελληνοαμερικανοί μετανάστες είναι ορθόδοξοι χριστιανοί αλλά υπάρχει μικρός αριθμός χριστιανών άλλων δογμάτων καθώς και Εβραίων σεφαραδιτών και ρωμανιωτών.
Αμερικανοί ελληνικής καταγωγής κατά πολιτεία (στοιχεία 2000)
Σήμερα συχνά γίνεται λόγος για δύο με τρία εκατομμύρια Έλληνες ομογενείς στις ΗΠΑ[18], όμως αυτός ο αριθμός είναι υπερβολικός.
Απογραφικά στοιχεία έδειξαν ότι το 1990 στις ΗΠΑ κατοικούσαν περίπου 700.000 άτομα με ελληνική καταγωγή και από τους δύο γονείς και 400.000 άλλα άτομα με κάποια ρίζα ελληνική[16]. Το 2000 στις ΗΠΑ κατοικούσαν 1.153.300 άτομα με ελληνική καταγωγή από τον έναν ή και τους δύο γονείς. Δηλαδή, το 0,41% των Αμερικανών έχουν ρίζες ελληνικές[19].
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία του 2000, τα περισσότερα άτομα ελληνικής καταγωγής κατοικούν στις βορειοανατολικές πολιτείες, στην Καλιφόρνια και τη Φλόριντα.
Ο αριθμός των Αμερικανών που μιλούν την ελληνική γλώσσα αποτελεί το 0,116% του πληθυσμού (στοιχεία 2005[20]). Αυτό σημαίνει πως μόνον 312.000 κάτοικοι των ΗΠΑ, ή το 27% των Αμερικανών ελληνικής καταγωγής μιλούν την ελληνική γλώσσα. Προφανώς, η διακοπή της εισροής νέων Ελλήνων μεταναστών και η αφομοίωση των νεότερων γενεών έχει ως συνέπεια τη σταδιακή εξαφάνιση του ελληνικού στοιχείου στις ΗΠΑ. Έρευνα του 1990 έδειξε επίσης ότι στις ΗΠΑ κατοικούν περίπου 550.000 ελληνορθόδοξοι, ενώ τα μέλη της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής στις ΗΠΑ ανέρχονται σε 400.000 άτομα περίπου.[16] Ακόμα και η οργάνωση AΧΕΠΑ έχει πλέον αποβάλει τον αποκλειστικά ελληνικό εθνικό χαρακτήρα και δέχεται ως μέλη άτομα οποιασδήποτε προέλευσης.
Η ιστορία των Ελλήνων μεταναστών στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει κινήσει το ενδιαφέρον πολλών μελετητών, όπως η Ελένη Ζήση-Παπανικόλα (Helen Zeese-Papanikolas, 1917–2004), κ.ά. Σε πολλά αμερικανικά πανεπιστήμια υπάρχουν έδρες μελέτης του νεότερου ελληνισμού.
Ελληνοαμερικανικές Οργανώσεις
Από τις αρχές του 20ού αιώνα αναφέρονται ελληνοαμερικανικές οργανώσεις, όπως η «Παλλημνιακή Αδελφότητα Ν. Υόρκης ο Ήφαιστος» το 1906. Όμως, μεγάλος αριθμός οργανώσεων, συλλόγων και αδελφοτήτων δημιουργήθηκε μετά το 1920, οπότε επικράτησαν πιο ευνοϊκές συνθήκες.
Σήμερα δραστηριοποιούνται εκατοντάδες τοπικές, θρησκευτικές και επαγγελματικές ελληνοαμερικανικές οργανώσεις. Οι μεγαλύτερες και οι πιο αξιοσημείωτες είναι οι ακόλουθες:
Η ΑΧΕΠΑ: έτσι είναι πιο γνωστή η Ελληνοαμερικανική Εκπαιδευτική Προοδευτική Οργάνωση από τα αγγλικά αρχικά της: AHEPA (American Hellenic Educational Progressive Association). Είναι η μεγαλύτερη κοινοτική ελληνοαμερικανική οργάνωση. Ιδρύθηκε το 1922 στην Ατλάντα κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ανθελληνικών επιθέσεων από μέλη της Κου Κλουξ Κλαν. Έχει 18.000 μέλη.
Το Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο» (American Hellenic Institute): πολιτικός όμιλος.
Το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ): οργάνωση που υποστηρίζεται από το ελληνικό κράτος και αποσκοπεί στη συσπείρωση των απανταχού Ελλήνων μεταναστών.
Ο Οργανισμός «Παιδεία» - ΗΠΑ: οργανισμός που προωθεί την ελληνική εκπαίδευση και κουλτούρα στις ΗΠΑ, κυρίως στην πανεπιστημιακή κοινότητα.
Επίσης, υπάρχουν πολυάριθμα τοπικά σωματεία, στα συσπειρώνονται οι Έλληνες ανάλογα με τον τόπο καταγωγής τους, όπως: Παμμακεδονική Οργάνωση (Pan Macedonian Association), Πανηπειρωτική Ομοσπονδία (Panepirotic Federation), Πανκρητική Οργάνωση (Pan Cretan Association), Παμποντιακή Ομοσπονδία ΗΠΑ-Καναδά (Pan Pontian Federation of U.S.A-Canada) κλπ.
↑ 16,016,116,2Τσαρλς Μόσκος (Charles Moskos), «Οι Έλληνες της Αμερικής». Στον τόμο: Richard Clogg (επιμ.), Η ελληνική διασπορά στον 20ό αιώνα, μτφ. Μαρίνα Φράγκου. Εκδ. «Ελληνικά Γράμματα», Αθήνα 2004 (ISBN 960-406-774-5), σσ. 197–221.
Jurgens, Jane (1999). «Greek Americans». Στο: Jeffrey Lehman, επιμ. Gale encyclopedia of multicultural America (2η έκδοση). Detroit: Gale Group. ISBN0-7876-3986-9.
.jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=small}
(Gerald_Ford_Library)_(cropped).jpg){kind=small}
.JPG){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
_1,_cropped.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg)
_NY_Senate_Deputy_Majority_Leader_Michael_Gianaris_(53739992271)_(cropped).jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.JPG){kind=small}
.jpg){kind=small}
_(cropped).jpg){kind=small}
_(cropped).jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg)
