Цэнтр па рэгенерацыі гісторыка-культурных ландшафтаў і тэрыторый

Цэнтр па рэгенерацыі гісторыка-культурных ландшафтаў і тэрыторый (ЦРГКЛіТ) — праектная арганізацыя ў Мінску, якая спецыялізуецца на праектах рэстаўрацыі. Размешчана па адрасе Траецкая набярэжная, 6.

Цэнтр валодае вялікім дакументальным архівам праектнай дакументацыі па гісторыка-культурных каштоўнасцях Беларусі. Маецца ліцэнзія на ўсе віды праектных работ 1-га і 2-га ўзроўню адказнасці, на абследавальніцкія працы, фізіка-хімічныя і гісторыка-архіўныя пошукі^[1].

У цэнтры працуюць спецыялісты мастацкай разьбы па камені, спецыялісты-мэбельшчыкі, рэстаўратары ікон і манументальнага жывапісу. Акрамя рэстаўрацыі ЦРГКЛіТ займаецца культавым дойлідствам, паркамі, сядзібнымі комплексамі, праектаваннем жылых і грамадскіх будынкаў^[1].

Гісторыя

5 мая 1968 года створаны Навукова-рэстаўрацыйныя вытворчыя майстэрні па рамонце і рэстаўрацыі помнікаў гісторыі, мастацтва, архітэктуры і археалогіі Міністэрства культуры БССР. 30 красавіка 1969 года перайменаваны ў Спецыяльныя навукова-рэстаўрацыйныя вытворчыя майстэрні Міністэрства культуры БССР. З 27 лістапада 1985 года Навукова-вытворчае аб’яднанне «Белрэстаўрацыя»^[2]. Створана майстэрня па рэстаўрацыі помнікаў садова-паркавага мастацтва і драўлянага дойлідства (кіраўнік А. Лакотка)^[3]. 1 сакавіка 1988 адкрыты праектны інстытут «Белспецпраектрэстаўрацыя» ў сістэме аб’яднання «Белрэстаўрацыя»^[2]. Архітэктурна-рэстаўрацыйныя аддзелы былых СНРГІМ былі пераўтвораныя ў Архітэктурна-канструктарскія майстэрні. Філіялы інстытута былі адкрытыя ў Гродне, Віцебску, Магілёве^[3].

29 снежня 1989 года «Белрэстаўрацыя» перайменавана ў арэнднае прадпрыемства «Беларускі рэстаўрацыйна-праектны інстытут» (АП «БРПІ»)^[2]. У 2002 годзе інстытут ператвораны ў таварыства з абмежаванай адказнасцю «Цэнтр па рэгенерацыі гісторыка-культурных ландшафтаў і тэрыторый» (ТАА «ЦРГКЛіТ»)^[1].

Праекты рэстаўрацыі

• касцёл (16 ст.) у в. Ішкалдзь Баранавіцкага раёна;
• касцёл (16 ст.) у в. Чарнаўчыцы Камянецкага раёна;
• драўляная званіца (18 ст.) у в. Шарашова Пружанскага раёна;
• маёнтак «Заполле» (пачатак 19 ст.) у г. Пінску;
• былы сядзібны дом у г. Пружаны;
• дом-музей А. В. Суворава ў г. Кобрыне;
• Дабравешчанская царква ў г. Віцебску;
• касцёл (17-19 стст.) у в. Удзела Глыбоцкага раёна;
• крэпасць (16 ст.) у Браслаўскім раёне;
• царква ў г.п. Ельск;
• «Паляўнічы домік» у в. Каранёўка Гомельскага раёна;
• Сядзібны дом у в. Ліпава Калінкавіцкага раёна;
• касцёл Св. Антонія (18 ст.) у в. Плябанаўцы Мастоўскага раёна;
• Стары замак у г. Гродна;
• памешчыцкая сядзіба ў в. Гарнастаевічах;
• бібліятэка імя Карскага ў г. Гродна;
• млын (19 ст.) у г.п. Жалудок;
• Кафедральны сабор у г. Мінску;
• брама Кальварыйскіх могілак у г. Мінску;
• былая ратуша ў г. Нясвіжы;
• драўляная царква 1893 г. у в. Куляшоўка (перавезена ў Бабруйск);
• Палац Пацёмкіна ў г. Крычаве;
• мемарыяльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-герой»;
• мемарыял «Бітва пад Лясной»;
• палац графіні С.Патоцкай у в. Высокае Камянецкага раёна;
• палацавы ансамбль магнатаў Сапегаў у г.п. Ружаны Пружанскага раёна;
• комплекс палаца князя Паскевіча ў г. Гомелі;
• палац у в. Хальч Веткаўскага раёна;
• замак у г. Лідзе;
• замак у г.п. Любча Навагрудскага раёна;
• замак у г.п. Мір Карэліцкага раёна;
• палац магнатаў Валовічаў у г.п. Свяцку Гродзенскага раёна;
• замак у г. Навагрудку;
• замак князёў Радзівілаў у г. Нясвіжы;
• палац у в. Радзівілімонты Клецкага раёна;
• палацавы комплекс у г.п. Смілавічы Чэрвеньскага раёна;
• палац Булгака ў в. Жылічы Кіраўскага раёна;
• Георгіеўская царква ў г. Давыд-Гарадку Столінскага раёна;
• касцёл і калегіум езуітаў у г. Пінску;
• царква (1857) у г. Люшнева Баранавіцкага раёна;
• праваслаўная капліца ў в. Аркадыя Брэсцкага раёна;
• Праабражэнская царква ў в. Медна Брэсцкага раёна;
• Брацкая царква ў г. Брэсце;
• Сафійскі сабор у г. Полацку;
• комплекс Спаса-Ефрасіннеўскага манастыра ў г. Полацку;
• касцёл кляштара ў г. Талачыне;
• Езуіцкі калегіум у г. Полацку;
• Бернардзінскі касцёл і манастыр у г. Мазыры;
• сабор Святых Пятра і Паўла ў г. Гомелі;
• Каложская царква ў г. Гродна;
• Кальвінскі збор у г.п. Смаргонь;
• касцёл Св. Тэрэзы ў г. Шчучыне;
• манастыр базыльянак у г. Гродна;
• Спаса-Праабражэнская царква ў г. Заслаўі;
• Петрапаўлаўская царква ў г. Мінску;
• сінагога ў г. Быхаве;
• Камянецкая вежа ў г.п. Камянец;
• гарадзішча «Бярэсце» ў г. Брэсце;
• былая ратуша ў г. Віцебску;
• «Вяночны двор» з. в. Волева Дубровенскага раёна;
• в. Камаі Пастаўскага раёна;
• ратуша ў г. Чачэрску;
• дом-музей Э.Ажэшка ў г. Гродна;
• млын з в. Куклічы Свіслацкага раёна;
• Слуцкая брама ў г. Нясвіжы;
• дамы па вул. Герцэна ў г. Мінску;
• зона адпачынку Грушаўскага прадмесця ў г. Мінску;
• былыя гандлёвыя рады ў г. Магілёве;
• сядзібна-паркавы комплекс Мірскіх у в. Камянполле Мёрскага раёна;
• сядзібна-паркавы ансамбль у в. Борысаўшчына Хойніцкага раёна;
• помнік Герою Савецкага Саюза К. С. Заслонаву ў г. Орша;
• рэстаўрацыя ікон і інш.

Зноскі

1. ООО «ЦРИКЛиТ»: Реставрация. Реконструкция. Возрождение
2. Арэнднае прадпрыемства «Беларускі рэстаўрацыйна-праектны інстытут» (АП «БРПІ»), г. Мінск. Інфармацыя пра фонд
3. Асновы кансервацыі і рэстаўрацыі: Вучэбна-метадычны комплекс(недаступная спасылка) / Аўт.-уклад. Г. У. Савіцкі. — Віцебск: Выдавецтва УА «ВДУ імя П. М. Машэрава», 2006. — 65 с.