Міхаіл Рыгоравіч Баразна

Міхаіл Рыгоравіч Баразна
Дата нараджэння	20 лістапада 1962(1962-11-20) (62 гады)
Месца нараджэння	Ракушава, Круглянскі сельсавет, Круглянскі раён, Магілёўская вобласць, БССР, СССР
Грамадзянства	Беларусь
Род дзейнасці	мастацтвазнавец, мастацкі крытык, фотамастак, фатограф
Навуковая сфера	мастацтва[1] і фатаграфія[1]
Месца працы	Беларусь Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў
Навуковая ступень	кандыдат мастацтвазнаўства
Альма-матар	Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў
Член у	Беларускі саюз мастакоў Беларускі саюз дызайнераў
Узнагароды	Ганаровая грамата Міністэрства культуры Беларусі^[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Міхаіл Рыгоравіч Баразна (20 лістапада 1962, Ракушава, Круглянскі раён Магілёўскай вобласці) — беларускі мастацтвазнавец, мастацкі крытык, фотамастак. Кандыдат мастацтвазнаўства (1998). Рэктар Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў (з 2010). Ганаровы член Расійскай акадэміі мастацтваў. У якасці рэктара БДАМ удзельнічаў у рэпрэсіях супраць студэнтаў, якія пратэставалі супраць фальсіфікацыі прэзідэнцкіх выбараў 2020 года^[2]. У сувязі з гэтым з чэрвеня 2021 года знаходзіцца ў санкцыйных спісах Еўрасаюза^[3].

Біяграфія

Скончыў Круглянскую сярэднюю школу, затым мастацка-прамысловы факультэт Беларускага дзяржаўнага тэатральна-мастацкага інстытута (1985). У 1986—1992 гадах мастацкі рэдактар выдавецтва «Беларусь». З 1992 года выкладае ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў, у 1996—1998 гадах в.а. загадчыка кафедры гісторыі і тэорыі мастацтваў, з 1999 — прарэктар па навукова-творчай рабоце, з 2010 — рэктар. Прафесар кафедры гісторыі і тэорыі мастацтваў.

Грамадская дзейнасць

• Член грамадскага аб’яднання «Беларускі саюз мастакоў»
• Член Савета спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі
• Старшыня Рэспубліканскага экспертна-мастацкага савета па манументальным і манументальна-дэкаратыўным мастацтве,
• Пастаянны член журы Рэспубліканскага конкурсу «Мастацтва кнігі»
• Член журы міжнародных творчых конкурсаў

Удзел у выставах

Асноўныя персанальныя выстаўкі і праекты

• 1997 «Адзін у горадзе». Музей Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў, Мінск
• 1997 «Вечны горад» — вечны …" Таварыства культурных сувязей з замежнымі краінамі, Мінск
• 1998—1999 «Мая Амерыка». Замежнае таварыства зямлі Паўночны Рэйн-Вестфалія, Дортмунд (Германія)
• 2000 «Белая шэрань». Музей сучаснага выяўленчага мастацтва, Мінск
• 2001 «Вечны горад». БелЭКСПА, Мінск
• 2001 «Preview». М-Галерэя Інстытута імя Гётэ ў Мінску
• 2002 «Ф. Рушчыцу прысвячаецца …». Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў, Мінск
• 2004 «Заслаўскі праменад». Заслаўскі гісторыка-культурны музей-запаведнік, Заслаўе
• 2004 «Зала чакання». М-Галерэя Інстытута імя Гётэ ў Мінску
• 2005 «206». Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў, Мінск
• 2006 «Рух трохкутніка». М-Галерэя Інстытута імя Гётэ ў Мінску
• 2009 «Тлумачальны слоўнік» (сумесна з К. Кенігсберг). Музей «Выратаваныя мастацкія каштоўнасці», Брэст; Выставачная зала Баранавіцкага краязнаўчага музея, Баранавічы; Карцінная галерэя Г. Х. Вашчанкі, Гомель; Абласны мастацкі музей імя П. В. Масленікава, Магілёў
• 2010 «Еўропа плюс» (сумесна з К. Кенігсберг). Галерэя Вышэйшай народнай школы Вены-Хітцынг, Вена, Аўстрыя
• 2010—2011 «Еўропа плюс-мінус» (сумесна з К. Кенігсберг). Музей сучаснага выяўленчага мастацтва, Мінск
• 2019 «Інтэнцыі». Рэспубліканская мастацкая галерэя, Мінск

Сумесныя выстаўкі і праекты

• 1995 «АРТУНОДЫСКУС». Віцебск
• 1996 «Belart. Zeitgenössische Kunst aus Belarus». Охтруп, Ібенбюрэн, Германія
• 1996 «Аўтапартрэт іншага». Галерэя візуальных мастацтваў «NOVA», Мінск
• 1996 групавая выстаўка Артура Клінава, Міхаіла Баразны, Вольгі Сазыкінай у Зямлі Паўночны Рэйн-Вестфалія, Германія^[4]
• 1997—1998 Выстава-турнэ. Варшава, Гданьск, Слупск, Познань, галерэя «Арсенал», Беласток (Польшча)
• 1999 «Хрон-А-Топ». Рэспубліканская мастацкая галерэя Беларускага саюза мастакоў, Мінск
• 1999 «Мінск — горад з тварам». Мінск
• 1999 «Беларускі друкаваны плакат». Рэспубліканская мастацкая галерэя Беларускага саюза мастакоў, Мінск
• 2000 «Час белых ценяў». Музей сучаснага выяўленчага мастацтва, Мінск
• 2000 «Новая калекцыя». Музей сучаснага выяўленчага мастацтва, Мінск
• 2000 «Ілюзія адлегласцяў». Другі міжнародны тэматычны выставачны праект. Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь, Мінск; Магілёўскі абласны музей імя П. В. Масленікава, Магілёў
• 2001 «Неба і зямля Фердынанда». Музей сучаснага выяўленчага мастацтва, Мінск
• 2002 «Centre of Attraction». VIII Балтыйская трыенале міжнароднага мастацтва, Вільнюс, Літва
• 2002 «Фрагменты страчанага часу». Мастацкі цэнтр «Жыльбел», Мінск
• 2003 «Адроджаны свет. Яўрэйскае жыццё ў Цэнтральнай і Усходняй Еўропе». Музей сучаснага выяўленчага мастацтва, Мінск; Музей беларускага кнігадрукавання, Полацк; Абласны мастацкі музей імя П. В. Масленікава, Магілёў; Карцінная галерэя Г. Х. Вашчанкі, Гомель; Выставачная зала Бабруйскай гарадской арганізацыі Беларускага саюза мастакоў, Бабруйск
• 2003 «Краса Айчыны». Нацыянальны музей гісторыі і культуры, Мінск
• 2003 «Alberobello Arte edizione 2003». Альберабела. (Італія)
• 2004 «Дзежа вю». Выстава беларускай фатаграфіі. Галерэя Палаца Рэспублікі, Мінск
• 2004 «Крыж — прастора — сляды» (сумесна з І. Галертам). «Bunker church-gallery», Дзюсельдорф (Германія)
• 2004—2005 «Ілюзія часу». Чацвёрты міжнародны тэматычны выставачны праект. Музей Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў, Мінск; Магілёўскі абласны мастацкі музей імя П. В. Масленікава, Магілёў; Мастацкая галерэя Г. Х. Вашчанкі, Гомель; Карцінная галерэя, Полацк; Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей, Гродна.
• 2006 «Універсум». Рэспубліканская мастацкая галерэя Беларускага саюза мастакоў, Мінск; Абласны мастацкі музей імя П. В. Масленікава, Магілёў.
• 2006—2007 «Прыпынак Еўропа». Пяты міжнародны тэматычны выставачны праект. Музей сучаснага выяўленчага мастацтва, Мінск; Карцінная галерэя, Полацк; Абласны мастацкі музей імя П. В. Масленікава, Магілёў; Мастацкая галерэя Г. Х. Вашчанка, Гомель; Дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей, Гродна; Музей «Выратаваныя мастацкія каштоўнасці» і Абласны краязнаўчы музей, Брэст.
• 2007 «Юбілейны вернісаж». Выстаўка да 15-годдзя галерэі «Традыцыя» ім. Пранішнікава, Светлагорск.
• 2008 «Індустрыя святла». Выстаўка беларускай фатаграфіі. Музей Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў, Мінск.
• 2088 «Прэзентацыя». Сумесны праект Дзюсельдорфскай акадэміі мастацтваў і Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў. Музей Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў, Мінск.
• 2009 «Ctrl+Art». Мастацкая выстаўка фатаграфікі. Рэспубліканская мастацкая галерэя Беларускага саюза мастакоў, Мінск.
• 2009 «Апостал народаў». Касцёл Святога Сымона і Святой Алены, Мінск.
• 2010 «Адлюстраванні». Выстаўка беларускай фатаграфіі. Кіеўская гарадская галерэя мастацтваў «Лаўра», Кіеў, Украіна.
• 2010 «Люстэрка часу». Мірскі замак, Мір.
• 2011 «Беларускі нацюрморт». Рэспубліканская мастацкая галерэя ГА «Беларускі саюз мастакоў», Мінск.
• 2011 «Адлюстраванні». Выстаўка беларускай фатаграфіі. Абласны мастацкі музей імя П. В. Масленікава, Магілёў; Музей сучаснага выяўленчага мастацтва, Мінск.
• 2019 «Лента часу» (Палац Нацый (Штаб-кватэра ААН) у Жэневе, Швейцарыя.

Удзел у якасці куратара

Асноўныя праекты

• 2002 Выстава «Мастакі сучаснай Беларусі» (Цэнтр П’ера Кардэна, Парыж, куратар)
• 2002 8-я Балтыйскай трыенале міжнароднага мастацтва ў Вільні (Літва, удзельнік)
• 2007 Пражская квадрыенале сцэнаграфічнага мастацтва (Чэхія, кіраўнік беларускай дэлегацыі)
• 2010 «belart.by. Маладыя мастакі Беларусі» у Маскве (Расія, куратар)
• 2011 54-я Міжнародная біенале мастацтва ў Венецыі (Італія, Куратар павільёна Рэспублікі Беларусь)

Санкцыі ЕС, іншых краін

21 чэрвеня 2021 года Баразна быў унесены ў спіс беларускіх чыноўнікаў, якім забаронены ўезд на тэрыторыю ЕС^[5]. Паводле рашэння ЕС Баразна «нясе адказнасць за рашэнне адміністрацыі ўніверсітэта адлічыць студэнтаў за ўдзел у мірных акцыях пратэсту», пастановы аб чым былі прыняты пасля закліку Аляксандра Лукашэнкі 27 кастрычніка 2020 года адлічаць студэнтаў універсітэтаў, якія ўдзельнічаюць у акцыях пратэсту і страйках, — рэпрэсіі супраць грамадзянскай супольнасці і падтрымку рэжыму Лукашэнкі^[6]. З той жа фармулёўкай 7 ліпеня 2021 года Баразна трапіў і ў санкцыйны спіс Швейцарыі^[7][8]. 6 ліпеня да чэрвеньскага пакета санкцый ЕС далучыліся Албанія, Ісландыя, Ліхтэнштэйн, Нарвегія, Паўночная Македонія, Чарнагорыя^[9].

Узнагароды

• Лаўрэат Спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь у галіне крытыкі і мастацтвазнаўства (2001)
• Ганаровая грамата Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь (2005)
• Нагрудны знак Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь (2007)
• Ганаровая грамата Нацыянальнай акадэміі навук Рэспублікі Беларусь (2009)
• Медаль Нацыянальнай акадэміі навук Рэспублікі Беларусь (2011)
• Медаль «За ўклад у развіццё мастацтва» грамадскага аб’яднання «Беларускі саюз мастакоў»
• Нагрудным знак органаў пагранічнай службы «За Дапамогу органам пагранічнай службы» Дзяржаўнага пагранічнага камітэта Рэспублікі Беларусь (2011)
• Падзяка Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь за асабісты ўклад у развіццё міжнароднага супрацоўніцтва і ўмацаванне міжнароднага аўтарытэту Рэспублікі Беларусь (2011)
• Медаль Францыска Скарыны (2019).

Публікацыі

1. «А крыніца поўная стаяла…». Традыцыі народнага мастацтва ў творчасці сучасных беларускіх графікаў і жывапісцаў // Мастацтва Беларусі. 1987. № 8. С. 8—13.
2. Издательство «Беларусь» представляет // Наглядная агитация. Сб. статей и материалов. М. : Плакат, 1988. С. 26—27.
3. У жніўні… // Мастацтва Беларусі. 1988. № 2. С. 76—77.
4. Прысвячаецца моладзі // Мастацтва Беларусі. 1989. № 12. С. 44—46.
5. Сергей Баленок. Каталог офортов. М. : Прометей, 1990. 32 с.
6. Біенале плаката ў Лахці // Мастацтва Беларусі. 1990— № 2. С.14.
7. Пластика и авангард // Реклама. 1991. № 6. С. 14—17.
8. У палоне наскальных росьпісаў // Мастацтва. 1993. № 3. С. 37—40.
9. Канцэптуальны праект’94 // ЛіМ. 1994. 20 мая.
10. Традыцыі СНОМАСа (УНОВИСа) ў графічным дызайне Беларусі // 75 год Віцебскай мастацкай школы : Зб. навуковых прац. Віцебск, 1994. С. 50—51.
11. Плакат эпохі таталітарызму // Спадчына. 1994— № 5. С.30—36.
12. Хто здольны вярцець супрэматычныя юлы? // Мастацтва. 1994— № 12. С. 33—37.
13. Праз пасьлядоўнасьць да рэальнага выбару // Мастацтва. 1995. № 3. С. 26—27.
14. Дарашкевіч. Жывапісныя пошукі Грааля. Каталог выставы. Мн., 1995. 32 с.
15. Што ёсць каштоўнасць? // ЛіМ. 1995. 22 верасня. С.12.
16. Яго настаўнік — Васіль Кандзінскі // ЛіМ. 1995. 24 лістапада. С.16.
17. «Вечны горад» — вечны // ЛіМ. 1996. 11 кастрычніка. С.10.
18. Імкнемся да дыялогу — знаходзім паразуменне // Мастацтва. 1997. № 10. С.54—56.
19. Texte. Kulturforum Rheine, 1998. C.9.
20. Беларуская кніжная графіка 1980-х гадоў : Вучэб. наг. дапам. Мінск : БелАМ : 1998. 56 с.
21. Каталог-даведнік «Шлях да Міцкевіча» / Бел. акадэмія выяўл. м-ва., М-ва культуры РБ. Мінск, 1998. 72 с. (складанне, тэксты)
22. Белорусский печатный плакат. Минск : ТМ Дизайн, 1999. С.2.
23. Графіка сённяшняга часу. Каталог выстаўкі «Графіка» / Мінск, 1999. С.8—9.
24. Прыклеена да сцяны // Мастацтва. 1999— № 6. С.14—20.
25. Кніжная графіка. Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т.8 : / Рэдкал. : Г. П. Пашкоў і інш. Мн. : БелЭн, 1999. С.362—363.
26. PROMENADE. Мн., 1999. 64 с.
27. The Belorussian Project in Warsaw / New Art of Belarus. Warsaw : Centre for Contemporary Art, Ujazdowski Castle, 2000. P.14—19.
28. Взгляд каждодневно скользит по безграничной паутине знаков / Знак-логотип. Минск : Белорусский союз дизайнеров, 2000. С.4.
29. Udo Scheel — Die Insel eines Schicksals. Im Labyrinth von Linien, Farben und übewudenen Brüchen. Im Katalog Udo Scheel — Panorama. Gemälde und Gouachen. Recklinhausen, 2000. S. 51—53.
30. Мастацтва кнігі. Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т.10 : / Рэдкал. : Г. П. Пашкоў і інш. Мн. : БелЭн, 2000.
31. Плакат. Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т.12 : / Рэдкал. : Г. П. Пашкоў і інш. Мн. : БелЭн, 2001. С.403—404.
32. Беларуская кніжная графіка 1960—1990-х гадоў. Мн. :Беларуская энцыклапедыя, 2001. 208 с.
33. «…чтобы увеличить славу и блеск…» // PRO дизайн / авт.-сост. Д. Сурский, А. Рымкевич и др. вып. 3. Мн. : ОО "Бел. Союз дизайнеров, 2001. С.38—40.
34. Кunst des vespäteten Raums — Unveröffentlichtes // Wostok/spezial. 2002. № 1. S. 58—61.
35. Правядзенне дзён культуры… Каталог выстаўкі «Сучасныя мастакі Беларусі. Парыж. Зала Кардэна. 15—21 красавіка 2002» / Мн., 2002. С.2—3
36. Беларускае выяўленчае мастацтва ў ХХ стагоддзі / Альманах «Запіскі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў» № 3. Мн. : БелДАМ, Транстэкс, 2002. С.18—26.
37. Ілюзія адлегласцяў / Альманах «Запіскі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў» № 3. Мн. : БелДАМ, Транстэкс, 2002. С.202.
38. Багданаў і ваколіцы — Неба і Зямля, што натхнялі мастакоў // Матэрыялы навуковых чытанняў, прысвечаных 130-годдзю з дня нараджэння Фердынанда Рушчыца. Мн. : НММ РБ, 2002. С. 24—25.
39. Добро пожаловать в Центр // РRO дизайн / авт.-сост. Д. Сурский и др. вып.6. Мн. : «Бел. союз. дизайнеров», 2002. С.20—22;
40. Cавіч Уладзімір Пятровіч. Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т.14 : / Рэдкал. : Г. П. Пашкоў і інш. Мн. : БелЭн, 2002. С.72.
41. Cеляшчук Мікалай Міхайлавіч. Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т.14 : / Рэдкал. : Г. П. Пашкоў і інш. Мн. : БелЭн, 2002. С.316.
42. Cлавук Валерый Пятровіч. Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т.14 : / Рэдкал. : Г. П. Пашкоў і інш. Мн. : БелЭн, 2002. С.500.
43. Эстафета новаму этапу. Мастацтва сярэдзіны 1980—1990- гадоў // альбом-каталог «Беларускае мастацтва дваццатага стагоддзя». М. : «Чатыры Чвэрці», 2002. С.156—158.
44. Mikhal Barazna / Catalogue. The 8th Baltic Triennial of International Art : Centre of Attraction. P. 44
45. З поглядам у будучыню / Васіль Шаранговіч. Мн., 2003. С.9—19.
46. Il viaggio pittorico ad Alberobello / «Cromatiche Emozioni»/ Oltre il Silenzio, i Colori. De Felice. Alberobello, 2003. P.3;
47. Майстэрства грунтоўнасці. Супрацоўніцтва : Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў і Гётэ-інстытут Інтэр Нацыёнэс у Мінску // Мастацтва. 2003. № 5. С.17—18;
48. Панарама лабірынта // Мастацтва. 2003. № 5. С.19—21;
49. Міжнародныя «Тэксты» // Мастацтва. 2003. № 5. С.22—23;
50. Фотамастацтва. Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т.16 : / Рэдкал. : Г. П. Пашкоў і інш. Мн. : БелЭн, 2003. С..
51. Сучасныя навукова-педагагічныя школы ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў // Матэрыялы Рэсп. нав.- практ. канферэнцыі «Нацыянальная мастацкая школа : праблемы трансфармацыі на сучасным этапе». Мн. : БДАМ, 2003. С. 9—12.
52. Мастацтва як фактар духоўнай абароненасці краіны // Мастацтва. 2003. № 8. С.35—39;
53. Выяўленчае мастацтва Беларусі 1990-х гадоў// Матэрыялы Міжн. нав.-творч. канферэнцыі «1-я Няфёдаўскія чытанні. Беларускае мастацтва : гісторыя і сучаснасць». Мн. : БелДАМ, 2004. С. 160—164.
54. Ці жывапісная Беларусь? // Мастацтва.— 2004— № 6. C. 46—49/
55. Ці жывапісная Беларусь? // Мастацтва.— 2004— № 7-8.— С. 54—58.
56. Мяжа стагоддзяў… Каталог выстаўкі «Ілюзія часу» / Мінск : Інстытут імя Гётэ, 2004. С. 10—12.
57. Мастацтва як фактар духоўнай абароненасці краіны // Матэрыялы Рэспубліканскай нав.-тэарэт. канферэнцыі «Дзяржава і творчая асоба». Мн. : БелДАМ, 2004. С. 46—50.
58. Беларускі дызайн у святле мастацкай крытыкі // Матэрыялы 1-й Рэспубліканскай нав.-практ. канферэнцыі «Дызайн-адукацыя». Мн. : БелДАМ, 2004. С.
59. Post Skriptum // РRO дизайн : Cборник. Вып. 13 / Авт.-сост. Д.Сурский и др.. Мн. : ОО «Бел.союз. дизайнеров», 2004. С.75—76;
60. Мастацтва 1990—пач.2000-х гадоў. Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т.18. Кн.2 : / Рэдкал. : Г. П. Пашкоў і інш. Мн. : БелЭн, 2005. С.661—662.
61. Віцебск. Новы бляск // Мастацтва.— 2005— № 7.— С 8—9.
62. Новае мастацтва новай генерацыі // Мастацтва.— 2005— № 10.— С. 42—44.
63. Грунт і традыцыя // Мастацтва.— 2005— № 10.— С. 8.
64. Духоўны свет сучасніка ў беларускім выяўленчым мастацтве // Матэрыялы Міжнароднай навукова-творчай канферэнцыі "ІІ Няфёдаўскія чытанні «З подзвігам у сэрцы : тэма Вялікай Айчыннай вайны ў беларускім мастацтве ХХ—пачатку ХХІ стагоддзя». Мн., 2005. С. 18—20.
65. Сучаснае мастацтва? // Матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі «Культура творчасці : вопыт, метадалогія, рэфлексія», прысвечанай ІV Міжнароднаму дню філасофіі. Мн., 2005. С. 75—76.
66. Факт проведения семинара… (Интервью). [RAM 7]. Мн., 2005. С. 38—39.
67. Современное белорусское искусство. Республика Беларусь : Энциклопедия : В 6 т. Т.1 : / Редкол. : Г. П. Пашков и др. Мн. : БелЭн, 2005. С. 955—958.
68. Cавіч Уладзімір Пятровіч. Беларускі фальклор : У 2 т. Т.2 : / Рэдкал. : Г. П. Пашкоў і інш. Мн. : БелЭн, 2006. С. 483.
69. Cеляшчук Мікалай Міхайлавіч. Беларускі фальклор : У 2 т. Т.2 : / Рэдкал. : Г. П. Пашкоў і інш. Мн. : БелЭн, 2006. С.511—512.
70. Cлавук Валерый Пятровіч. Беларускі фальклор : У 2 т. Т.2 : / Рэдкал. : Г. П. Пашкоў і інш. Мн. : БелЭн, 2006. С.535—536.
71. Anna Tikhonova / Contemporary international ex-libris artists. 7. Braga — Portugal. P.17—23.
72. Белорусская живопись 1920—1970-х годов. Мн. : Бел. гос. академия искусств, 2006. 192 с.
73. … И опять приходится объяснять… Каталог выставки «Остановка Европа» / Мн : Институт имени Гёте, 2006. С.15.
74. Международные тематические выставочные проекты… Каталог выставки «Остановка Европа» / Мн : Институт имени Гёте, 2006. С.7.
75. Мастацкае жыццё Беларусі 1990-х гадоў. Выяўленчае мастацтва // Матэрыялы Рэспубліканскай навукова-тэарэтычнай канферэнцыі «Сучаснае беларускае мастацтва і нацыянальная мастацкая школа : праблемы захавання самабытнасці і далейшага развіцця». Мн. : БДАМ, 2006. С. 17—21.
76. PROMENADE II. Мн., 2006. 126 с.
77. Конкурс прафесіяналаў // Мастацтва.— 2006— № 11.— С. 24—25.
78. Крохалеў / Альманах «Запіскі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў» № 5. Мн. : БелДАМ, 2006. С..
79. Графика. Республика Беларусь : Энциклопедия : В 6 т. Т.3 / Редкол. : Г. П. Пашков и др. — Минск : БелЭн, 2006. — С.200 —202.
80. Дизайн. Республика Беларусь : Энциклопедия : В 6 т. Т.3 / Редкол. : Г. П. Пашков и др. — Минск : БелЭн, 2006. — С.374—376.
81. Искусство книги. Республика Беларусь : Энциклопедия : В 6 т. Т.3 / Редкол. : Г. П. Пашков и др. — Минск : БелЭн, 2006. — С.802—803.
82. Творческая интеллигенция Беларуси.materialy IX Miedzenarodowej Konferencji PTU «Unisalista wobec wyzwan wspolczesnosci». Warszawa, 2006. S. 64—67.
83. Мастацтва кнігі Беларусі ХХ стагоддзя. Мінск : Беларусь, 2007.— 240 с.
84. Концептуальное искусство. Республика Беларусь : Энциклопедия : В 6 т. Т.4 / Редкол. : Г. П. Пашков и др.— Минск : БелЭн, 2007. — С.196.
85. Музей сучаснага выяўленчага мастацтва прадстаўляе…Марка Карна / Мarco Carna. Увасобленае слова. Малюнкі да «Пекла» (1953—1993) Дантэ // Мілан, 2007. С.8—11.
86. Уступнае слова. Матэрыялы II Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі «Творчасць. Філасофія. Мастацтва». Мінск : Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў, 2007.— С.3—4.
87. Книжный дизайн Беларуси. Дизайн и национальная культура : М-лы I Междунар. науч-практ. конференции, 25 апреля 2007 г., г. Минск.— Мн. : Изд-во МИУ, 2007. С.19—22.
88. Прыналежнасць. Мікола Селяшчук. Гучанне музыкі нябёсаў / укл. Н. В. Шаранговіч.— Мінск : Мастацкая літаратура, 2008.— С.200—205.
89. Лабараторыя эксперыменту // Мастацтва.— 2008— № 1.— С.44—45.
90. Изобразительное искусство Беларуси XX века : поиск моделей развития в условиях глобализации : материалы международной научно-теоретической конференции «Актуальные проблемы искусства и современной художественной школы Беларуси в условиях глобализации культуры». Минск : Бел. Гос.академия искусств, 2008.— 150—157.
91. Изобразительное искусство современной Беларуси : выбор альтернатив и задачи обновления творческих стратегий : материалы международной научно-теоретической конференции «Культура. Наука. Творчество». Минск : Бел. гос. академия искусств, 2008.— 140—142.
92. Изобразительное искусство современной Беларуси в условиях развития независимого государства : материалы международной научно-теоретической конференции «Актуальные проблемы искусства : история, теория, методика». Минск : Бел. гос. пед. университет им. М. Танка, 2008.— С. 7—12.
93. Плакат. Республика Беларусь : энциклопедия : В 6 т. Т.3 / Редкол. : Г. П. Пашков и др. — Минск : Беларус. Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2008. — С.88—89.
94. Селещук. Республика Беларусь : энциклопедия : В 6 т. Т.3 / Редкол. : Г. П. Пашков и др. — Минск : Беларус. Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2008. — С.616—617.
95. Чэмпіянат сьвету сучаснага мастацтва / Альманах «pARTisan» № 7. Мн. : І. П. Логвінаў, 2008. С.44—46.
96. В начале ХXI века… Владимир Товстик. Ладья Времени : Серебро и золото палитры на холсте размышлений / Борис Крепак.— Минск : Мастацкая літаратура, 2008.— С.297—300.
97. Пакаленне наватараў // Мастацтва.— 2009— № 2.— С.39—41.
98. Штудыя, пошук, твор // Мастацтва.— 2009— № 2.— С.18—19.
99. Философия искусства и международный модернизм в Беларуси / М. Борозна // Materialy XI Miedzynarodowej Konferencji PTU «Universalista wobec wyzwan, dylematow i aporii wspolczesnosci», Warszawa, 11-13 maja 2009 — Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarystwa Universalizmu/ — 2009 — c. 135—139
100. History of modern and contemporary art in Belarus http://www.art-collection-zhiltsov.com/arts.htm Архівавана 29 лютага 2012.
101. Безопасность Беларуси в гуманитарной сфере: социокультурные и духовно-нравственные проблемы / Национальная академия наук Беларуси, Институт философии; [О. А. Павловская и др.; под редакцией О. А. Павловской].— C.409—418.
102. Art of Andrei Buryak — a present-day example of harmony, traditions and creativity http://www.bellabelarus.com/en/content/view/110/11/ Архівавана 4 студзеня 2012.
103. Участие Республики Беларусь в международной биеннале искусства в Венеции в 2011 году : материалы II Международной научно-теоретической конференции «Актуальные проблемы искусства : история, теория, методика». Минск : Бел. гос. пед. университет им. М.Танка, 2011.— С. 4—6.
104. Изобразительное искусство Беларуси XX века / М. Борозна // Проект «Kodex». Павильон Республики Беларусь на 54-й Венецианской биеннале 2011. — Минск, 2011. — С. 40-44
105. Изобразительное искусство Беларуси XX века / М. Борозна // Белорусская государственная академия искусств [Электронный ресурс]. Режим доступа: http://belam.by.com/page.342.aspx(недаступная спасылка) Дата доступа: 30.05.2011
106. Fine Arts of Belarus of the 20th century / M. Barazna // Проект «Kodex». Павильон Республики Беларусь на 54-й Венецианской биеннале 2011. — Минск, 2011. — С. 43-45.
107. Republic of Belarus. Kodex. Illuminations. 54th International Art Exhibition. Catalogue production Marsilio Editori. Venezia, 2011. — P. 426—427.
108. Художественная культура Республики Беларусь в пространстве мировой культуры // Контуры будущего в контексте мирового культурного развития : XVIII Международные Лихачевские научные чтения, 17-19 мая 2018 г. — СПб.: СПбГУП, 2018 — С. 389—390.
109. Выяўленчае мастацтва Беларусі XX стагоддзя — Мінск: Беларусь, 2017. — 295 с.
110. Творческие идеи ВХУТЕМАСа-ВХУТЕИНа в развитии визуальной культуры Беларуси первой половины XX века // Навукова-метадычны часопіс «Артэфакт». — Мінск: Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў, 2019 — № 11 — С. 22-31.
111. Историческая память в изобразительном искусстве современной Беларуси: выбор творческих стратегий // Историческая память о Беларуси как фактор консолидации общества : материалы Междунар. науч.-практ. конф., 26-27 сентября 2019 г. / редко. : Коршунов Г. П. (гл.ред) [др.];НАН Беларуси, Ин-т социологии НАН Беларуси. — Минск : ООО «СУГАРТ», 2019 — С. 26-28.

Зноскі

1. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
2. https://news.tut.by/society/705663.html Архівавана 19 снежня 2020.
3. https://www.svaboda.org/a/31318409.html
4. ОБЩЕСТВЕННО-КУЛЬТУРНЫЕ СВЯЗИ БЕЛАРУСИ И ГЕРМАНИИ В 1990-х годах
5. МГ/АА. Евросоюз утвердил новый пакет санкций против представителей Беларуси. Кто в списке? (руск.). Белсат (21 чэрвеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 27 чэрвеня 2021. Праверана 27 чэрвеня 2021.
6. COUNCIL IMPLEMENTING REGULATION (EU) 2021/997 — EUR-Lex, 21.06.2021
7. Shields, Michael. Swiss widen sanctions list against Belarus (англ.). Reuters (7 ліпеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 7 ліпеня 2021. Праверана 10 ліпеня 2021.
8. Sanctions program: Belarus: Verordnung vom 11. Dezember 2020 über Massnahmen gegenüber Belarus (SR 946.231.116.9), Anhang 1 Origin: EU Sanctions: Art. 2 Abs. 1 (Finanzsanktionen) und Art. 3 Abs. 1 (Ein- und Durchreiseverbot) (англ.). Дзяржаўны сакратарыят па эканамічных пытаннях  (ням.) (7 ліпеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 7 ліпеня 2021. Праверана 10 ліпеня 2021.
9. Declaration by the High Representative on behalf of the European Union on the alignment of certain third countries with the Council Decision (CFSP) 2021/1002 concerning restrictive measures in view of the situation in Belarus (англ.). Савет Еўрапейскага саюза (6 ліпеня 2021). Праверана 10 верасня 2021.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Міхаіл Рыгоравіч Баразна