Омск
Омск |
рус. Омск |
Байрак[d] | Илтамга[d] |
| |
Нигезләнү датасы |
1716 |
|
Рәсми тел |
рус теле |
Дөнья кисәге |
Азия |
Дәүләт |
Россия |
Нәрсәнең башкаласы |
Омск өлкәсе |
Административ-территориаль берәмлек |
Омск өлкәсе, РСФСР, Омск өлкәсе, Көнбатыш Себер крае[d], Омск бүлгесе[d], Себер крае, Омск губернасы[d] һәм Омск өязе[d] |
Сәгать поясы |
UTC+06:00 |
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы |
Омь[d] һәм Иртеш |
Хөкүмәт башлыгы |
Оксана Николаевна Фадина[d][1] |
Халык саны |
1 110 836 (2023)[2] |
Административ бүленеше |
Киров административ округы, Ленин административ округы, Октябрь административ округы, Совет административ округы һәм Үзәк административ округ |
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек |
90 метр |
Кардәш шәһәр |
Павлодар[3][4], Кызылъяр[5], Луҗ, Лүблин, Гданьск[6][7], Акмәсҗит[8][9], Кайфэн[d][10][11], Пухов[d][12][13], Карловы-Вары, Чинҗу[14][15], Милуоки, Ангарск, Анталия[16][17], Братск[d], Брянск[18][19], Бургас[d], Фучжоу[d][20], Гомель[21][22], Таулы Алтай, Калининград[23][24][25], Красноярск[26][27][28], Минск[29], Новосибирск[30], Пенза[31][32], Старапул[33][34], Чиләбе[35][36], Улан-Удэ, Соргыт[37][38], Түбән Варта[39] һәм Могилёв[40][41] |
Нәрсә белән чиктәш |
Омский район[d] |
Бүләкләр |
|
Мәйдан |
572,9 км²[42] |
Почта индексы |
644000–644960[43] |
Рәсми веб-сайт |
admomsk.ru |
Феноменның икътисады |
экономика Омска[d] |
Беренче язма телгә алу |
1716 |
Җирле телефон коды |
3812 |
Шәрәфле ватандашлар төркеме |
[d] |
Монда җирләнгәннәр төркеме |
[d] |
|
Омск Викиҗыентыкта |
Омск (себ.тат. Ҡара-тора) — Россиядә эре шәһәр, Омск өлкәсенең үзәге. Эре сәнәгатьле үзәк. Себер тимер юлында зур төен.
2020 елның 2 июленнән — «Хезмәт даны шәһәре»[44].
Халык исәбе 1 127 мең кеше (2009). Руслар (86 %), украиннар (2,8 %), казакълар (2,8 %), татарлар (1,9 %), алманнар (1,8 %) һ.б.
География
Омск Иртешка Омь елгасы койган урында, Көнбатыш Себер тигезлегенең көньяк өлешендә, Мәскәүдән 2555 километр көнчыгышрак урнашкан.
Климат
Омски климаты континенталь, елда айларның иң салкыны — гыйнвар (уртача −16,9 °C), иң җылысы — июль (уртача 19,6 °C). Елның урта җил тизлеге — 2,8 м/с, һава дымлылыгы — 71%.
Бөтен метеокүзәтчелек тарихы буенча иң югары температура 1940 елның 18 июлендә тәшкил ителгән — 40,4 °C, иң түбән 1931 елның 3 февралендә — −45,5 °C.
Омск климаты
|
Күрсәткеч
|
Гый
|
Фев
|
Мар
|
Апр
|
Май
|
Июн
|
Июл
|
Авг
|
Сен
|
Окт
|
Ноя
|
Дек
|
Ел
|
Абсолют максимум, °C
|
4,2
|
3,6
|
14,1
|
31,3
|
35,5
|
40,1
|
40,4
|
38,0
|
32,9
|
27,4
|
16,1
|
4,5
|
40,4
|
Уртача максимум, °C
|
−12
|
−10,3
|
−2,5
|
9,0
|
19,0
|
23,9
|
25,3
|
22,7
|
15,9
|
8,1
|
−3,7
|
−9,8
|
7,1
|
Уртача температура, °C
|
−16,3
|
−15
|
−7,3
|
3,7
|
12,5
|
18,0
|
19,6
|
16,9
|
10,4
|
3,5
|
−7,3
|
−13,8
|
2,1
|
Уртача минимум, °C
|
−20,5
|
−19,4
|
−12
|
−1
|
6,3
|
12,0
|
14,1
|
11,6
|
5,7
|
−0,3
|
−10,5
|
−17,9
|
−2,7
|
Абсолют минимум, °C
|
−45,1
|
−45,5
|
−41,1
|
−26,4
|
−12,9
|
−3,1
|
2,1
|
−1,7
|
−7,6
|
−28,1
|
−41,2
|
−44,7
|
−45,5
|
Явым-төшем нормасы, мм
|
23
|
18
|
17
|
21
|
35
|
51
|
66
|
54
|
37
|
30
|
34
|
29
|
415
|
Чыганак: Погода и климат
|
Тарих
1716 елда чик буе ныгытмасы буларак нигезләнгән.
1782 елдан — шәһәр. 1782—1796 елларда Тубыл наместниклыгының, 1804—22, 1839—68 елларда — Тубыл губернасының өяз үзәге. 1822—1839 елларда — Омск өлкәсе, 1839 елдан 1918 елга кадәр — Акмола өлкәсе үзәге.
Россия ватандашлар сугышы вакытында — адмирал Колчак хөкүмәтенең башкаласы (1918—1920).
1925 елдан Себер краеның (соңрак — Көнбатыш Себер краеның) район һәм округ үзәге, 1934 елдан — Омск өлкәсе үзәге. Шул ук елларда шәһәр составына Ленинск-Омский (1922 елдан шәһәр, 1930 елда кертелгән) һәм Новоомск (1924 елдан шәһәр, 1931 елда кертелгән) шәһәрләре кертеләләр.
Шәһәрдә туган танылган шәхесләр
- Галина Кривошапко (1916―2013), дирижёр, РСФСРның атказанган артисты (1958) һәм сәнгать эшлеклесе (1972).
Татарлар
Халык
Милли состав
Милләт |
2002[54] |
2010[55]
|
руслар |
87,6% |
88,8%
|
казакълар |
2,8% |
3,4%
|
украиннар |
2,8% |
2,0%
|
татарлар |
1,9% |
1,9%
|
алманнар |
1,8% |
1,3%
|
Административ бүленеш
Омск 5 административ округына бүленә:
- Киров административ округы
- Ленин административ округы
- Октябрь административ округы
- Совет административ округы
- Үзәк административ округы
Татар матбугаты
Искәрмәләр
- ↑ http://admomsk.ru/web/guest/government/mayor/biography
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.) — Росстат, 2023.
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/foreign#pavlodar
- ↑ http://akimat-pvl.gov.kz/kaz/post.php?id=843
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/foreign#petropavlovsk
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/foreign#gdansk
- ↑ https://www.gdansk.pl/download/2013-08/47577.pdf
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/russian#simferopol
- ↑ https://tass.com/politics/906463
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/foreign#kaifeng
- ↑ http://en.ekaifeng.gov.cn/enyhcs/show-2483.html
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/foreign#puchov
- ↑ https://www.puchov.sk/partnerske-mesta.html
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/foreign#jinju
- ↑ http://www.jinju.go.kr/00135/01116/01288.web
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/foreign#antalya
- ↑ https://www.antalya.bel.tr/i/sister-cities
- ↑ http://www.bryansk032.ru/?j=171&m=180&gorod=8
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/russian#bryansk
- ↑ http://www.fuzhou.gov.cn/zgfzzt/zjrc/gjyhcs/202201/P020220117351044590058.pdf
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/foreign#gomel
- ↑ http://gomel.gov.by/Economic/VneshneEconomic/GorodaPartnery/Omsk.aspx
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/russian#kaliningrad
- ↑ https://www.klgd.ru/city/twins/
- ↑ https://www.klgd.ru/city/pasport_07052021.pdf
- ↑ http://омск.рф/web/en/city/international/russian#krasnoyarsk
- ↑ http://www.admkrsk.ru/citytoday/foreign/cooperation/Pages/omsk.aspx
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/russian#krasnoyarsk
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/foreign#minsk
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/russian#novosibirsk
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/russian#penza
- ↑ http://documents.penza-gorod.ru/doc2-362.html
- ↑ http://омск.рф/web/en/city/international/russian#stavropol
- ↑ http://ставрополь.рф/english/Municipal_cooperation_with_cities_of_near_of_Russia/Municipal_cooperation_of_Russia.php
- ↑ http://admomsk.ru/web/en/city/international/russian#chelyabinsk
- ↑ https://www.cheladmin.ru/ru/gorod-chelyabinsk/goroda-pobratimy/omsk-rossiya
- ↑ http://admsurgut.ru/rubric/120/Partnery-Surguta
- ↑ https://admomsk.ru/web/en/city/international/russian#surgut
- ↑ https://admomsk.ru/web/en/city/international/russian#nizhnevartovsk
- ↑ https://admomsk.ru/web/en/city/international/foreign#mogilev
- ↑ https://goridcentr.csgpb.by/pobratimy/virtualnaya-ekskursiya/omsk-rossiya/
- ↑ http://omsk.infomsk.ru/geografiya_omska
- ↑ http://www.geopostcodes.com/Omsk_Omsk_oblast
- ↑ Указ о присвоении почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести»
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ 46,0 46,1 46,2 46,3 46,4 http://www.mojgorod.ru/omsk_obl/omsk/
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=785
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus10_reg2.php
- ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2015-09-15, retrieved 2013-12-06
- ↑ Доля наиболее многочисленных национальностей Омской области в численности населения муниципальных районов и г. Омска, archived from the original on 2013-12-10, retrieved 2013-12-06
|
---|
1 000 000-нан артык кеше | | |
---|
500 000 — 1 000 000 кеше | |
---|
250 000 — 500 000 кеше | |
---|
Шәһәрләрнең халык саны 2010 халык исәбе буенча китерелгән. * Кырым шәһәрләренең халык саның 2012 елгы мәгълүматлары буенча китерелгән. |
Татарлар саны буенча Русия торак пунктлары |
---|
> 100 мең кеше | |
---|
> 50 мең кеше | |
---|
> 25 мең кеше | |
---|
> 10 мең кеше | |
---|
> 5 мең кеше | |
---|
Моны да карагыз: Татарлар саны буенча Балтыйк буе илләре, Украина, Казакъстан торак пунктлары
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 бу торак пунктта яшәүче татарлар саны ясалма рәвештә киметелгән булырга мөмкин
|
|
|