Кения
Кения |
ингл. Republic of Kenya |
Байрак[d] | Илтамга[d] |
| |
Нигезләнү датасы |
1963 |
Рәсми исем |
Republic of Kenya |
Кыскача исем |
🇰🇪 |
Гомер озынлыгы |
67,032 ел[1] |
... хөрмәтенә аталган |
Кения[d] |
Демоним |
kenyaner, kenyanar, Kenyan, kenyai, Keniano, Kenyänan, كيني, كينية, كينيون, кенієць, кенійка, кенійці, קנייתי, קנייתית, kenyeni, kenyan, kenyană, কেনীয়, keniota, kenioti, keniote, keniano, cenian, kenianu, keniana, Kenjano, kenyan, Kényan[2], Kényane[2], Kenianerin, Kenianer, keniota, keniote, kenioti, kenioto, keniana, كيني, كينية, كينيين, كينيات, Kenijec, Kenijka һәм Céiniach[3] |
Рәсми тел |
суахили теле[4] һәм инглиз теле[5] |
Гимн |
Кения гимны[d] |
Мәдәният |
Кения мәдәнияте[d] |
Шигарь тасвирламасы |
Harambee[d] |
Шигарь тексты |
Magical Kenya һәм Cenia Lledrithiol |
Дөнья кисәге |
Африка[6] |
Дәүләт |
Кения |
Башкала |
Найроби |
Сәгать поясы |
UTC+03:00 һәм Africa/Nairobi[d][7] |
Иң көнчыгыш ноктасы |
3°58′59″ т. к. 41°54′24″ кч. о. |
Иң төньяк ноктасы |
5°30′ т. к. 35°19′ кч. о. |
Иң көньяк ноктасы |
4°40′46″ к. к. 39°13′06″ кч. о. |
Иң көнбатыш ноктасы |
0°05′10″ т. к. 33°56′40″ кч. о. |
Геомәгълүматлар |
Data:Kenya.map |
Иң югары ноктасы |
Кения[d] |
Иң түбән ноктасы |
Һинд океаны |
Дәүләт башлыгы вазыйфасы |
Кения президенты[d] |
Ил башлыгы |
Уильям Руто[d][8] |
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы |
Кения президенты[d] |
Хөкүмәт башлыгы |
Уильям Руто[d] |
Башкарма хакимият |
Кения хөкүмәте[d] |
Канунбирү органы |
Кения парламенты[d] |
Үзәк банкы |
Кения үзәк банкы[d] |
Дипломатик мөнәсәбәтләр |
Италия, Германия, Австралия, Австрия[9], Әлҗәзаир, Ангола, Мисыр, Хәбәшстан, Ливия дәүләте, Намибия, Нигерия, Руанда, Көньяк Африка Җөмһүрияте, Көньяк Судан, Судан, Танзания, Уганда, Замбия, Зимбабве, Бөекбритания, Сомали, Украина, Согуд Гарәбстаны, Сейшел утраулары, Канада, Дания, Индонезия, Малайзия, Пакьстан, Шри-Ланка, Кытай Җөмһүрияте, БГӘ, Мексика, Көньяк Корея, Россия, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[10], Кытай, Греция, Һиндстан, Бангладеш, Гөрҗистан, Аурупа Берлеге һәм Польша |
Әгъзалык |
Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Милләтләр Дуслыгы, АБ, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка үсеш банкы[d], ЮНАМИД[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Интерпол[11][12], ХКТО[d][13][14], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[15], Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d], Бөтендөнья почта берлеге[16][17], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][18], Бөтендөнья метеорология оешмасы[19], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[20] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][21] |
Балигълык яше |
18 яшь |
Никахка керү яше |
18 яшь |
Халык саны |
48 468 138 (2017)[22] |
Ир-ат халкы |
25 272 193[23], 25 780 698[23], 26 279 184[23] һәм 26 777 549[23] |
Хатын-кыз халкы |
25 679 257[23], 26 205 082[23], 26 726 429[23] һәм 27 249 938[23] |
Административ бүленеше |
Яр буе провинциясе[d], Көнчыгыш провинциясе[d], Төньяк-Көнчыгыш провинциясе[d], Ньянза[d], Рифт-Валли[d], Көнбатыш провинциясе[d] һәм Найроби[d] |
Акча берәмлеге |
Кения шиллингы[d] |
Номиналь тулаем эчке продукт |
109 703 659 313 $[24] һәм 113 420 008 179 $[24] |
Кеше потенциалы үсеше индексы |
0,575[25] |
Inequality-adjusted Human Development Index |
0,426[26] |
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече |
11 |
Эшсезлек дәрәҗәсе |
9 ± 0 процент[27] |
Кардәш шәһәр |
Челтнәм |
Нәрсә белән чиктәш |
Хәбәшстан, Сомали, Танзания, Уганда, Көньяк Судан, Судан, Гарәп Лигасы һәм Виктория күле |
Автомобил хәрәкәте ягы |
сул[d][28] |
Челтәр көчәнеше |
240 вольт[29] |
Электр аергычы төре |
BS 1363[d][29] |
Алыштырган |
Кения[d] |
Кулланылган тел |
инглиз теле[30], кисуахили теле[d], Kalenjin[d], дабида теле[d], Рендилле[d], Marachi[d], Naandi[d], Камба[d], Ваата[d], Borana[d], Orma[d], Terik[d], долуо теле[d], saamia[d], Tugen[d], Nyole[d], Pokomo[d], Sabaot[d], Singa[d], Ilwana[d], Kenyan Sign Language[d], Khayo[d], Chonyi[d], Luidakho-Luisukha-Lutirichi[d], куриа теле[d], Digo[d], Taveta[d], дахало[d], Логоли[d], бони теле[d], самбуру теле[d], Embu[d], эль-моло теле[d], дасанеч теле[d], Markweta[d], Keiyo[d], масаи теле, лухья телләре[d], покот теле[d], Omotik[d], туркана теле[d], Меру[d], Kipsigis[d], Ogiek[d], сомали теле, Bukusu[d], Teso[d], кикуйю теле, гусии теле[d], Yaaku[d], Giryama[d], Chuka[d], Sagalla[d], Tharaka[d], Mwimbi-Muthambi[d], East Nyala[d], Olumarama[d], Olutsotso[d], Wanga[d], Olushisa[d], Lutachoni[d], Lukabaras[d] һәм Kiduruma[d] |
|
Мәйдан |
581 309 ± 0 км² |
Рәсми веб-сайт |
president.go.ke |
Һәштәге |
Kenya |
Югары дәрәҗәле Интернет домены |
.ke |
|
Тематик география |
Кения географиясе[d] |
Тимер юл хәрәкәте ягы |
сул[d] |
Ачык мәгълүматлар порталы |
Kenya open data[d] |
Феноменның икътисады |
Кения икътисады[d] |
Феноменның демографиясе |
Кения халкы[d] |
Мәктәптә укымаган балалар саны |
1 999 614[31] |
Джини коэффициенты |
40,8[32] |
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме |
16 процент |
Тулаем туулар коэффициенты |
4,334[33] |
Шәһәр халкы |
14 015 215[23], 14 553 419[23], 15 102 890[23] һәм 15 669 052[23] |
Авыл халкы |
36 936 235[23], 37 432 361[23], 37 902 724[23] һәм 38 358 435[23] |
Демократия индексы |
5,05[34] |
BTI Governance Index |
4,53[35], 5,03[35], 4,24[35], 4,51[35], 4,87[35], 5[35], 4,92[35], 4,77[35] һәм 4,84[36] |
BTI Status Index |
5,78[35], 5,89[35], 5,05[35], 5,57[35], 5,76[35], 5,8[35], 5,16[35] һәм 5,33[36] |
Туым күрсәткече |
28,46[23], 27,998[23], 27,685[23] һәм 27,54[23] |
Үлем күрсәткече |
7,29[23], 7,456[23], 8,056[23] һәм 7,83[23] |
Happy Planet Index score |
45,2[37] |
Илнең мобиль коды |
639 |
Илнең телефон коды |
+254 |
Халыкара префикс |
0 |
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны |
112[d][38] һәм 9-9-9[d][38] |
Илнең GS1 коды |
616 |
Номер тамгасы коды |
EAK |
Диңгездәге идентификацияләү номеры |
634 |
Монда җирләнгәннәр төркеме |
Төркем:Кениядә җирләнгәннәр[d] |
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме |
Төркем:Кениядә төшерелгән фильмнар[d] |
|
Кения Викиҗыентыкта |
Ке́ния (суах. һәм ингл. Kenya), рәсми атамасы — Ке́ния Җөмһүрияте́ (суах. Jamhuri ya Kenya, ингл. Republic of Kenya) — Көнчыгыш Африкада урнашкан дәүләт. Күрше дәүләтләр арасында иң тиз үсешле булып санала. Башкаласы — Найроби шәһәре.
Дәүләт мәйданы — 582 650 км². Ул төньякта — Хәбәшстан, көнчыгышта — Сомали, көньяк-көнбатышта — Танзания, көнбатышта — Уганда, төньяк-көнбатышта Көньяк Судан илләре белән чиктәш. Гомуми дәүләт чикләренең озынлыгы 3477 км тәшкил итә. Көньяк-көнчыгышта Һинд океаны сулары белән юыла, илнең көнбатышында Виктория күле урнашкан. Илнең уртасында экватор уза.
Демография
Халык саны — 38 млн кеше. Уртача гомер озынлыгы — 58,8 ел. Этник составка килгәндә, халыкның 22 %-ы — кикуйю, 14 %-ы — лухья, 13 %-ы — луо, 12 %-ы — каленҗин, 11 %-ы камба халыклары тәшкил итә. Халыкның 22 %-ы шәһәрләрдә яши.
Рәсми телләр
Рәсми телләр булып суахили һәм инглиз теле санала, шулай ук җирле телләр дә таралган.
Дин
Дини яктан күпчелек христианнар: 45 % — протестантлар, 33 % — католиклар,
- 10-11 % — мөселманнар (80 % сөнниләр, 7 % шигыйлар, шулай ук әхмәдияләр, суфичылык вәкилләре һ. б. агымнар).
- 2010 елда Кениядә Африка җирле ышануларының 3,6 млн тарафдары яшәгән, алар халыкның 8,9 % ын тәшкил иткән.
- Бәһаи дине тарафдарларының саны 429 мең булган.
- 2010 елда барлык Һинд дине агымнары тарафдарлары саны 200 мең кеше дип бәяләнгән.
- 2010 елда яһүдиләр җәмгыяте 400 дән 2400 гә кадәр кешедән торган.
- 2010 елда Буддизм вәкилләре 350 кеше булган.
Моны да карагыз: Кениядә ислам
Административ-территориаль бүленеш
Административ-территориаль яктан Кения 8 провинция һәм 71 округтан тора. Илдә 100дән артык шәһәр бар дип исәпләнә[39]. Иң Эре шәһәрләр — Найроби (3,4 млн кеше), Момбаса (966 мең кеше), Накуру (284 мең кеше), Элдорет (269 мең кеше), Кисуму (236 мең кеше).
Фотосурәтләр
Искәрмәләр
- ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
- ↑ 2,0 2,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ The National Terminology Database for Irish — 2006.
- ↑ 7 // Constitution of Kenya
- ↑ 7.2 // Constitution of Kenya
- ↑ https://www.workwithdata.com/place/kenya
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa
- ↑ https://www.bbc.com/news/world-africa-62886989
- ↑ http://www.bmeia.gv.at/botschaft/nairobi/kenia/ostafrika.html
- ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
- ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
- ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Africa/KENYA
- ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
- ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/kenya
- ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
- ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
- ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=164
- ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
- ↑ https://public.wmo.int/en/members/kenya
- ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
- ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
- ↑ https://www.knbs.or.ke/
- ↑ 23,00 23,01 23,02 23,03 23,04 23,05 23,06 23,07 23,08 23,09 23,10 23,11 23,12 23,13 23,14 23,15 23,16 23,17 23,18 23,19 23,20 23,21 23,22 23,23 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
- ↑ 24,0 24,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
- ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
- ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
- ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
- ↑ https://web.archive.org/web/20181225111100/https://www.kra.go.ke/index.php#Q1
- ↑ 29,0 29,1 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
- ↑ Crystal D. English as a Global Language — 2 — Cambridge University Press, 2012. — 224 p. — ISBN 978-1-107-61180-1, 978-0-511-07862-0, 978-0-521-82347-0, 978-0-521-53032-3
- ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
- ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI
- ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
- ↑ 2020 Democracy Index
- ↑ 35,00 35,01 35,02 35,03 35,04 35,05 35,06 35,07 35,08 35,09 35,10 35,11 35,12 35,13 35,14 https://www.bti-project.org
- ↑ 36,0 36,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/KEN
- ↑ https://happyplanetindex.org/countries/?c=KEN
- ↑ 38,0 38,1 International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге
- ↑ Kenya:largest cities and towns and statistics of their population. әлеге чыганактан 2013-02-09 архивланды. 2012-07-09 тикшерелгән. (ингл.)
Сылтамалар
Моны да карагыз
|
Башка телле бүлектә тулырак мәкалә бар: Kenya (ингл.) Сез тәрҗемә ярдәме белән бу мәкаләне язып бетереп проектка ярдәм итә аласыз.
|
|
|
|