Kârkiyâ Hanedanı

Kârkiyâ Hanedanı Kârkiyâ Hanedanı
1370ler-1592
1425'te Kuzey İran'daki siyasi durumun haritası
Başkent	Lahican
Yaygın dil(ler)	Gilanca
Resmî din	Zaydî Şia İslam
Hükûmet	Monarşi
Tarihî dönem	Post-klasik tarih
• Kuruluşu 1370ler • Safevî fethi 1592
Ardıllar Safevîler

Kârkiyâ Hanedanı, ayrıca Kiya'idler olarak da bilinir, 1370'lerden 1592'ye kadar çoğunlukla Biya-piş'i (doğu Gilan ) yöneten yerel bir Zeydi hanedandır.^[1]

Kârkiyâ Hanedanı, Şah I. İsmail'in Safevi İran'ını kurmasına yardım etmiş ve daha sonra onun vasal devletlerinden biri olmuştur. Safevi şahı I. Abbas, 1592 yılında Gilan'a ordu göndererek Kârkiyâ Hanedanı'na son vermiştir.^[2]

Kar-Kıyıd hükümdarlarının listesi

Kârkiyâ Hanedanı'nın hükümdarlarının tam listesi:^[3][4][5][6]

• Seyyid Ali Kiya (r. 1370'ler – 1389)
• Hady Kiya (r. 1389–1394)
• Emir Seyyid Muhammed (hükümdarlık dönemi 1394–1430)
• Seyyid Razi Kiya (r. 1396–1426)
• Seyyid Hüseyin Kiya (r. 1426–1430)
• Seyyid Nasır Kiya (hükümdarlık dönemi 1430–1448)
• Sultan-Muhammed Kiya (r. 1448–1478)
• Sultan-Ali Mirza (hükümdarlık dönemi 1478–1504/05)
• Sultan-Hasan (r. 1504/05–1506)
• Sultan-Ahmet Han (r. 1506–1534)
• Sultan-Kiya Ali (r. 1534–1534/5)
• Sultan-Hasan Kiya (r. 1534/5–1538)
• Han Ahmed Han (r. 1538–1592)

Anıtlar

Seyyid Ali Kiya, Seyyid Hady Kiya ve Seyyid Razi Kiya, Lahican'da bulunan tarihi Chahar Padshahan türbesine gömülmüşlerdir. Sitede ayrıca 1243 veya 1244'te öldürülen atalarından biri olan Seyyid Kârkiyâ'nın da mezarı bulunmaktadır.

Kaynakça

Özel

1. Goto 2020.
2. Kasheff 2001, ss. 635–642.
3. "The Kiya'ids". 8 Ocak 2012. 8 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
4. "1 Dirham - Sayyid Razi Kiya, Husaynid dynasty". en.numista.com (İngilizce). 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
5. "Dirham that was minted during the reign of Sayyed Razi Kiya". Stephen Album Rare Coins. 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
6. Foundation, Encyclopaedia Iranica. "Welcome to Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org (İngilizce). 10 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 

Gelen

• Goto, Yukako (2017). "Kār Kiā". Encyclopaedia Iranica. 
• Goto, Yukako (2020). "Kār Kiyā dynasty". Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis; Nawas, John; Stewart, Devin J. (Ed.). Encyclopaedia of Islam, THREE (İngilizce). Brill Online. ISSN 1873-9830. 
• Kasheff, Manouchehr (2001). "GĪLĀN v. History under the Safavids". Encyclopaedia Iranica, Vol. X, Fasc. 6. ss. 635-642. 
• Matthee, Rudi (1999). "FARHĀD KHAN QARAMĀNLŪ, ROKN-AL-SALṬANA". Encyclopaedia Iranica. 
• Nashat, Guity; Beck, Lois (2003). Women in Iran from the Rise of Islam to 1800. University of Illinois Press. ss. 1-253. ISBN 978-0-252-07121-8. 
• Newman, Andrew J. (2008). Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire. I.B.Tauris. ss. 1-281. ISBN 9780857716613. 
• Babaie, Sussan (2004). Slaves of the Shah: New Elites of Safavid Iran. I.B.Tauris. ss. 1-218. ISBN 9781860647215. 
• Matthee, Rudi (1999). The Politics of Trade in Safavid Iran: Silk for Silver, 1600-1730. Cambridge University Press. ss. 1-290. ISBN 0521641314. 
• Mitchell, Colin P. (2009). The Practice of Politics in Safavid Iran: Power, Religion and Rhetoric. I.B.Tauris. ss. 1-304. ISBN 978-0857715883. 
• Sajjadi, Sadeq; Melvin-Koushki, Matthew (2008). "The Amīr Kiyāʾids of Gīlān". Madelung, Wilferd; Daftary, Farhad (Ed.). Encyclopaedia Islamica Online (İngilizce). Brill Online. doi:10.1163/1875-9831_isla_COM_0273. ISSN 1875-9831.