พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหลวงเสนีบริรักษ์

พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหลวงเสนีบริรักษ์
พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชั้นโท
ประสูติ	20 กรกฎาคม พ.ศ. 2320
สิ้นพระชนม์	7 มิถุนายน พ.ศ. 2377 (56 ปี)
พระบุตร	75 องค์
ราชสกุล	เสนีวงศ์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมพระอนุรักษ์เทเวศร์
พระมารดา	พระชายาทองอยู่

พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหลวงเสนีบริรักษ์ (20 กรกฎาคม พ.ศ. 2320 — 7 มิถุนายน พ.ศ. 2377) มีพระนามเดิมว่า แตง เป็นพระโอรสในสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมพระอนุรักษ์เทเวศร์ กับพระชายาทองอยู่ ประสูติในสมัยกรุงธนบุรี เมื่อวันอาทิตย์ เดือน 8 แรม 1 ค่ำ ปีระกา ตรงกับวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2320^[1]

พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหลวงเสนีบริรักษ์ มีพระโสทรภราดา และพระโสทรภคินี 5 พระองค์ คือ

1. พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนราเทเวศร์ (พระนามเดิม ปาน) ต้นราชสกุลปาลกะวงศ์
2. พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากระจับ
3. พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนเรศร์โยธี (พระนามเดิม บัว)
4. พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฐมวงศ์
5. พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจงกล

ในสมัยรัชกาลที่ 1 ทรงได้รับโปรดเกล้าสถาปนาเป็น "กรมหมื่นเสนีบริรักษ์" เมื่อปี พ.ศ. 2350 ขณะมีพระชันษาได้ 30 ปี ในสมัยรัชกาลที่ 3 ได้เสด็จไปตีเมืองเวียงจันทน์ จนได้รับชัยชนะหลายครั้ง มีความดีความชอบ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าเลื่อนพระอิสริยยศขึ้นเป็น "กรมหลวงเสนีบริรักษ์" เมื่อปี พ.ศ. 2375^[2]

พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหลวงเสนีบริรักษ์ สิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ 3 เมื่อวันเสาร์ เดือน 8 ขึ้น 2 ค่ำ ปีมะเมีย ตรงกับวันที่ 7 มิถุนายน พ.ศ. 2377 สิริพระชันษา 56 ปี มีพระโอรส-ธิดา รวมทั้งสิ้น 75 องค์ (ไม่ปรากฏพระนาม 11 องค์ และไม่เป็นองค์ 5)^[3] เป็นต้นราชสกุลเสนีวงศ์

พระธิดาองค์สุดท้าย ได้แก่หม่อมเจ้าหญิงเสงี่ยม สิ้นชีพิตักษัยในปี พ.ศ. 2432 สมัยรัชกาลที่ 5 พระชันษา 77 ปี

พงศาวลี

พงศาวลีของพระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหลวงเสนีบริรักษ์

8. พระยากลาโหมราชเสนา (สาย)                       4. พระอินทรรักษา (เสม)                             2. สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมพระอนุรักษ์เทเวศร์                                   20. พระยาราชนิกูล (ทองคำ)               10. สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก                       5. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระเทพสุดาวดี                             11. พระอัครชายา (หยก)                       1. พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหลวงเสนีบริรักษ์                                         3. พระชายาทองอยู่

อ้างอิง

1. บรรเจิด อินทุจันทร์ยง. ราชสกุลพระบรมราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : องค์การค้าของคุรุสภา, พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2539. หน้า หน้าที่. ISBN 974-005-650-8 ข้อผิดพลาดพารามิเตอร์ใน {{ISBN}}: checksum
2. กิตติพงษ์ วิโรจน์ธรรมากูร. ย้อนรอยราชสกุลวงศ์ วังหน้า-วังหลัง. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ดอกหญ้า, พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2549. หน้า หน้าที่. ISBN 974-941-204-4
3. ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-221-818-8