กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข

บทความนี้เกี่ยวกับตำแหน่ง สำหรับพระราชวัง ดูที่ พระราชวังบวรสถานพิมุข
กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข
จวนพระราชวังบวรสถานพิมุข
ผู้แต่งตั้งพระมหากษัตริย์ไทย
วาระตลอดพระชนม์ชีพ​​
ผู้ประเดิมตำแหน่งนายจบคชประสิทธิ์
สถาปนาพ.ศ. 2231
คนสุดท้ายสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมพระอนุรักษ์เทเวศร์
ยกเลิกพ.ศ. 2349 (118 ปี)

กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข หรือ กรมพระราชวังหลัง เป็นตำแหน่งรองลงมาจากกรมพระราชวังบวรสถานมงคลที่พระมหากษัตริย์ทรงแต่งตั้งขึ้น เกิดขึ้นครั้งแรกในสมัยอยุธยา โดยสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช ทรงสร้างวังขึ้นหลังพระราชวังหลวง พระราชทานให้เป็นที่ประทับของสมเด็จพระเอกาทศรถ ดังนั้น จึงเกิดคำว่า "วังหลัง" ขึ้นมา ต่อมา ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช โปรดให้พระไตรภูวนาถทิตยวงศ์ พระราชอนุชา ประทับที่วังหลังอีกพระองค์ อย่างไรก็ตาม ทั้งสมเด็จพระเอกาทศรถและพระไตรภูวนาถทิตยวงศ์เพียงแต่ประทับอยู่ในวังหลังเท่านั้น แต่ไม่ได้มีการเพิ่มยศศักดิ์แต่ประการใด

ในรัชสมัยสมเด็จพระเพทราชา เมื่อพระองค์เสด็จขึ้นครองราชย์ ทรงแต่งตั้งหลวงสรศักดิ์ขึ้นเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล และได้แต่งตั้งให้นายจบคชประสิทธิ์ขึ้นเป็น "กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข" ให้ทรงรับพระราชบัญชา ซึ่งถือเป็นกรมพระราชวังหลังพระองค์แรกในสมัยอยุธยา ต่อมา ในรัชสมัยสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 (หรือ สมเด็จพระเจ้าเสือ) พระองค์ทรงสถาปนาเจ้าฟ้าเพชร พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ที่กรมพระราชวังบวรสถานมงคล หรือพระบัณฑูรใหญ่ และทรงสถาปนาเจ้าฟ้าพร พระราชโอรสพระองค์เล็กที่กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข แต่โปรดให้ออกพระนามกรมว่า "พระบัณฑูรน้อย"[1] เนื่องจากพระองค์อาจจะทรงรังเกียจตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานพิมุขเนื่องจากในรัชสมัยสมเด็จพระเพทราชาเมื่อทรงสถาปนานายจบคชประสิทธิขึ้นเป็นกรมพระราชวังบวรสถานพิมุขได้ไม่นาน นายจบคชประสิทธิก็ถูกสำเร็จโทษ[2]

เมื่อถึงสมัยรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงสถาปนาให้สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมพระอนุรักษ์เทเวศร์ ซึ่งทรงมีความดีความชอบรบทัพจับศึกมาแต่ครั้งกรุงธนบุรี ขึ้นดำรงตำแหน่ง "กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข" พระองค์แรกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ภายหลังการเสด็จทิวงคตของกรมพระราชวังบวรสถานพิมุขแล้ว ก็ไม่มีการสถาปนากรมพระราชวังหลังขึ้นอีกเลย แม้จะมีการสถาปนาตำแหน่งพระบัณฑูรน้อยต่อสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนเสนานุรักษ์ ก็ถือว่าการเสด็จทิวงคตเป็นการสิ้นสุดของตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานพิมุขนับตั้งแต่นั้นมา

รายพระนามกรมพระราชวังบวรสถานพิมุข

สมัยอยุธยา
พระมหากษัตริย์ กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข
สมเด็จพระเพทราชา นายจบคชประสิทธิ์
สมเด็จพระเจ้าสุริเยนทราธิบดี เจ้าฟ้าพร (ออกพระนามว่า พระบัณฑูรน้อย)
สมัยรัตนโกสินทร์
พระมหากษัตริย์ กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมพระอนุรักษ์เทเวศร์

อ้างอิง

  1. ↑ จุลลดา ภักดีภูมินทร์, กรมพระราชวังหลัง เก็บถาวร 2003-07-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, ฉบับที่ 2458, ปีที่ 48, ประจำวันอังคารที่ 27 พฤศจิกายน 2544
  2. ↑ ประชุมพงศาวดารภาคที่ ๑๓, โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, พ.ศ. ๒๔๖๒

Read other articles:

Breteuil (comuna delegada)

BreteuilBreteuil-sur-ItonComuna delegada Entidad subnacional Escudo BreteuilBreteuil-sur-ItonComuna delegadaLocalización de BreteuilBreteuil-sur-ItonComuna delegada en Francia Coordenadas 48°50′10″N 0°54′50″E / 48.836111111111, 0.91388888888889Entidad Comuna de Francia y Comuna delegada • País  Francia • Región Normandía • Departamento Eure • Distrito Évreux • Cantón Breteuil • Mancomunidad Comunidad de comunas del...

 

Файл:Румунський Народний Дім-1.jpg

Опис Інформаційна дошка Джерело власна робота Час створення 2011 Автор зображення Веренко Я.Г. Ліцензія Цей твір поширюється на умовах ліцензії Creative Commons Attribution-Share Alike 1.0. Коротко: ви можете вільно поширювати цей твір, змінювати і використовувати його в будь-яких ціля

 

زوجات وندسور المرحات (مسرحية)

زوجات وندسور المرحات (بالإنجليزية: The Merry Wives of Windsor)‏  فالستاف في سلة الغسيل النوع الفني كوميديا  المؤلف ويليام شكسبير تاريخ النشر 1602  أول عرض 1602 بلد المنشأ إنجلترا  لغة العمل الإنجليزية  IBDB 6039  تعديل مصدري - تعديل   زوجات وندسور المرحات (بالإنجليزية: The Merry Wive...

Saawariya

SaawariyaPoster film untuk SaawariyaSutradara Sanjay Leela Bhansali Produser Sanjay Leela Bhansali Ditulis oleh Prakash Kapadia Vibhu Puri BerdasarkanMalam-Malam Putiholeh Fyodor DostoyevskiPemeranRanbir KapoorSonam KapoorSalman KhanRani MukerjiZohra SehgalNaratorRani MukerjiPenata musikMonty SharmaSinematograferRavi K. ChandranPenyuntingSanjay Leela BhansaliPerusahaanproduksiSLB FilmsDistributorSony PicturesMeteor PicturesTanggal rilis 9 November 2007 (2007-11-09) Durasi140 menitN...

 

Koreans in Indonesia

Ethnic group Koreans in Indonesia재인도네시아 한인Orang Korea di Indonesia Total population78,676 (2017)[1]Regions with significant populationsJakarta, Tangerang, Yogyakarta, Surabaya, Bandung, Denpasar, Batam, Medan, KendariJakarta and surroundings55,824[1]Surabaya and surroundings7,710[1]Elsewhere in Java6,872[1]Bali, Lombok, Sulawesi, Papua6,520[1]Sumatra, Kalimantan1,750[1]LanguagesKorean, Indonesian, EnglishReligionChristianity, Bud...

 

Daasanach people

Cushitic ethnic group in Ethiopia, Kenya and South Sudan DaasanachA Daasanach womanTotal population Ethiopia 48,067 (2007 census)[1]  Kenya 19,337 (2019 Census) [2]Regions with significant populationsEthiopia, KenyaLanguagesDaasanachAmharic (second language)ReligionAnimism and ChristianityRelated ethnic groupsOther Cushitic peoples (primarily of the Western Omo–Tana branch)[3] The Daasanach (also known as the Marille or Geleba) are a Cushitic ethnic group i...

Dode Zeekanaal

Vermindering van het oppervlak van de Dode Zee Het geplande tracé van het Rode-Zee-Dode-Zeekanaal in het rood Het Dode Zeekanaal, ook wel het Rode Zee-Dode Zeekanaal genoemd, was een geplande, circa 180-200 km lange pijpleiding door Jordanië die een verbinding zou vormen tussen de Rode Zee bij de kustplaats Akaba en de Dode Zee. In 2021 is het in 2017 al opgeschorte project door Jordanië afgelast.[1] Het doel van het project is meerledig. Ten eerste zullen Jordanië, Israël en de ...

 

Operation Shock

Operation Shock מבצע הלםPart of War of AttritionSuper Frelon helicopterDateOctober 31, 1968; 55 years ago (1968-10-31)LocationEgyptResult 1. Mission successful: Qena bridge irreparably damaged Nag-Hammadi dam damaged 7 out of 9 transformers destroyed 2. Egyptian shelling on IDF positions along the Suez canal halted for four months.[1]Belligerents  Israel  EgyptStrength 14 paratroopers,4 Super-Frelon helicoptersCasualties and losses NonevteWar of Attr...

 

Pasar Ikan Koperasi Busan

Pasar Ikan Koperasi BusanHangul부산공동어시장 Hanja釜山共同魚市場 Alih AksaraBusan Gongdong EosijangMcCune–ReischauerPusan Kongdong Ŏsijang BCFM di Nam-Hang Busan (Pelabuhan Dalam Selatan) Pasar Ikan Koperasi Busan, atau BCFM, adalah pasar ikan terbesar di Korea Selatan. Pasar ini berdekatan dengan pelabuhan Selatan di Busan. Lebih dari 30% dari produksi ikan di negara ini melewati pasar ini. Dalam beberapa tahun terakhir, sebagian besar hasil tangkapan telah terdiri dari eko...

Carmina (película)

Carmina Serie de televisiónGénero DramaGuion por Jaime PalaciosDirigido por Miguel AlbadalejoProtagonistas Patricia VicoCarla DíazAna CaldasÁngel CaballeroSantiago MeléndezMiquel FernándezMiguel DiosdadoJosé Ángel TrigoCristina de InzaNoelia MuñozYohana CoboBeatriz ArgüelloBelinda WashingtonClaudia TraisacMauricio BautistaProducciónProductor(es) Pedro Rodríguez GómezLanzamientoMedio de difusión TelecincoCalificación por edades + añosHorario miércoles a las 22:00hFecha de lanz...

 

Ajantha Mendis

Sri Lankan cricketer Ajantha MendisPersonal informationFull nameBalapuwaduge Ajantha Winslow MendisBorn (1985-03-11) 11 March 1985 (age 38)Moratuwa, Sri LankaHeight5 ft 11 in (1.80 m)BattingRight-handedBowlingRight-arm off spinRoleBowlerInternational information National sideSri Lanka (2008–2015)Test debut (cap 109)23 July 2008 v IndiaLast Test24 July 2014 v South AfricaODI debut (cap 134)10 April 2008 v West IndiesLas...

 

Kabupaten Padang Lawas Utara

Kabupaten Padang Lawas UtaraKabupatenTranskripsi bahasa daerah • Surat Batak Angkolaᯇᯑᯝ᯲ ᯞᯋᯚ᯲ ᯥᯖᯒCandi Bahal II di Portibi LambangPetaKabupaten Padang Lawas UtaraPetaTampilkan peta SumatraKabupaten Padang Lawas UtaraKabupaten Padang Lawas Utara (Indonesia)Tampilkan peta IndonesiaKoordinat: 1°27′36″N 99°40′24″E / 1.46011°N 99.67346°E / 1.46011; 99.67346Negara IndonesiaProvinsiSumatera UtaraTanggal berdiri14 Agustus...

Rosemary Fadljevic

Australian basketball player Rosemary FadljevicDandenong RangersPositionForwardLeagueWNBLPersonal informationBorn (1993-09-17) 17 September 1993 (age 30)Dandenong, VictoriaNationalityAustralianListed height6 ft 0 in (1.83 m)Career informationPlaying career2011–presentCareer history2011–2012Australian Institute of Sport2012–2013Dandenong Rangers2013–2015Townsville Fire2015–2016Canberra Capitals2016–presentDandenong Rangers Career highlights and awards WNBL champ...

 

足手荒神

日語寫法日語原文足手荒神假名あしでこうじん平文式罗马字Ashidekōjin 足手荒神為日本民間信仰的神祇，信徒主要分布在北、中九州一帶，又稱手足荒神。 概要 熊本縣上益城郡嘉島町甲斐神社的手、腳形木板貢物 足手荒神起源於日本民眾受手、腳病痛（如挫傷、扭傷、骨折等）所苦，於是祭拜神明祈求早日痊癒[1]。這種信仰的特徵是向神明貢獻手、腳形貢物，其中...

 

Nikki Erlick

This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (August 2023) American author Nikki D. Erlick is an American writer.[1] Life She was an intern at Redbook,[2][3] and staff writer at the Harvard Crimson.[4] She graduated from Harvard University.[5][6] Works The Measure, William Morrow;, May 2022. ISBN 9780063204201 [7][8&...

Chicago Piano Solo

2001 live album by Irène SchweizerChicago Piano SoloLive album by Irène SchweizerReleased2001RecordedAugust 16, 2000VenueThe Empty Bottle, ChicagoGenreFree JazzLabelIntakt RecordsCD 065ProducerIntakt Records, Irène Schweizer Chicago Piano Solo is a live solo piano album by Irène Schweizer. It was recorded at The Empty Bottle in Chicago in August 2000, and was released in 2001 by Intakt Records.[1][2][3] Reception Professional ratingsReview scoresSourceRatin...

 

Paris's 13th constituency

Constituency of the National Assembly of France Not to be confused with Paris, 13th District. 13th constituency of ParisinlineConstituency of the National Assembly of FranceParis, showing its post 2012 legislative constituenciesDeputyDavid AmielREDepartmentParisRegistered voters75,382[1] Politics of France Political parties Elections Previous Next The 13th constituency of Paris (French: Treizième circonscription de Paris) is a French legislative constituency in the Paris département...

 

Alexander Kokorinov

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada November 2022. Potret Kokorinov, karya Dmitry Levitsky. Alexander Filippovich Kokorinov (Rusia: Александр Филиппович Кокориновcode: ru is deprecated ) (10 Juli 1726 – 21 Maret 1772) adalah seorang arsitek dan pengajar Rusi...

فيلالبيلا

فيلالبيلا  علم شعار الاسم الرسمي (بالإسبانية: Villalbilla)‏[1]    الإحداثيات 40°26′N 3°17′W / 40.433°N 3.283°W / 40.433; -3.283 تقسيم إداري  البلد  إسبانيا  منطقة حكم ذاتي إسبانية منطقة مدريد خصائص جغرافية  المساحة 34٫6 كم2 (13٫4 ميل2) ارتفاع 747 متر  عدد الس...

 

Tempo Records (UK)

Tempo-78er von Humphrey Lyttelton: Tailgate (1948) Tempo Records war ein britisches Jazz-Plattenlabel, das 1946 gegründet wurde. Das Plattenlabel Tempo Records gehörte mit dem kurz zuvor gegründeten Label Esquire zu den bedeutendsten Plattenfirmen des englischen Nachkriegsjazz. Nachdem es 1946 gegründet worden war und zunächst mit Aufnahmen des Traditional Jazz u. a. von Humphrey Lyttelton auf dem Markt vertreten war, kam das bislang unabhängige Label im Besitz der britischen Decca...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!