Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Israeli

Israeli
מדינת ישראל (Kiebrania)
دَوْلَةْ إِسْرَائِيل (Kiarabu)
Wimbo wa taifa: "Hatikvah"
Eneo la Israeli na Maeneo walioteka ya Palestina
Mji mkuu
na mkubwa
Jerusalem
Lugha rasmiKiebrania
Kabila (2025)73.5% Wayahudi
21.1% Waarabu
5.4% Wengine
 • Rais
Isaac Herzog
 • Waziri Mkuu
Benjamin Netanyahu
Uhuru kutoka Uingereza
 • Uhuru
14 Mei 1948
Eneo
 • Jumlakm2 20,770 km²
 • Maji (asilimia)2.71%
Idadi ya watu
 • Kadirio la 2025 10,009,800
 • Msongamano454/km²/km2
PLT (PPP)Kadirio la 2025
 • Jumla $565.878 bilioni (ya 47)
 • Kwa kila mtu $55,847
PLT (Kawaida)Kadirio la 2025
 • Jumla $550.905 bilioni
 • Kwa kila mtu $54,370
HDI (2022)0.915 juu sana
SarafuShekel Mpya ya Israeli (₪) ILS
Majira ya saaUTCIST (UTC+2)
Upande wa magariKulia
Msimbo wa simu+972
Jina la kikoa.il
Tanbihi:
Eneo jumla la Israeli pamoja na Golan Heights na Jerusalem ya Mashariki ni 22,072 km²

Israeli (jina rasmi: Dola la Israeli, kwa Kiebrania: מדינת ישראל - Medinat Yisra'el; kwa Kiarabu: دَوْلَةْ إِسْرَائِيل - dawlat Isrā'īl) ni nchi iliyoko Magharibi mwa Asia. Iko katika eneo la Kusini mwa Mashariki ya Kati; na inapakana na Lebanoni na Syria upande wa kaskazini, Ukingo wa Magharibi na Jordan upande wa mashariki, Ukanda wa Gaza na Misri upande wa kusini-magharibi, na Bahari ya Mediterania upande wa magharibi. Israeli pia ina pwani ndogo kwenye Bahari ya Shamu kwenye ncha yake ya kusini kabisa, na sehemu ya Bahari ya Chumvi inapatikana katika mipaka yake ya mashariki. Mji wake mkuu ni Yerusalemu, wakati Tel Aviv ni eneo kubwa la mijini na kituo cha kiuchumi cha nchi hiyo.

Israeli ina idadi ya wakazi takriban milioni 10, na hivyo kuwa moja ya nchi zenye msongamano mkubwa wa watu katika eneo hilo. Nchi hii inajulikana kwa kuwa na makabila na dini mbalimbali, wakiwemo Wayahudi, Waarabu (Waislamu na Wakristo), Wadruzi, na makundi mengine ya wachache. Kiebrania ni lugha rasmi, huku Kiarabu kikiwa na hadhi maalum. Mfumo wa kisiasa wa Israeli ni demokrasia ya kibunge, ambapo Knesset ndiyo chombo cha kutunga sheria na Waziri Mkuu ndiye mkuu wa serikali.

Kiuchumi, Israeli inachukuliwa kuwa nchi iliyostawi sana, ikiwa na msisitizo mkubwa katika teknolojia, uvumbuzi, na ujasiriamali. Ina sekta imara ya teknolojia ya juu, mara nyingi ikiitwa "Taifa la Uanzishaji" (Start-Up Nation), na inajulikana kwa maendeleo katika nyanja kama vile usalama wa mtandao, tiba, na kilimo. Licha ya migogoro ya kikanda na changamoto za kisiasa, Israeli inaendelea kuwa na Kielelezo cha Maendeleo ya Binadamu cha juu na uhusiano thabiti na mataifa mengi yenye nguvu duniani.

Historia

Nchi ya kisasa ilianzishwa tarehe 14 Mei 1948 lakini nyuma kuna historia ndefu, ambayo kwa sehemu muhimu inasimulia na Biblia kama kiini cha historia ya wokovu.

Mji mkuu umekuwa Yerusalemu tangu mwaka 1950 lakini nchi nyingi hazikubali kuwa hivyo kwa sababu hali yake kadiri ya Sheria ya kimataifa haieleweki.

Demografia

Takriban 73.5% za wakazi ni Wayahudi ambao wengi wao wanafuata dini ya Uyahudi, na 21.1 % ni Waarabu ambao wengi ni Waislamu (18% za raia wote) lakini pia Wakristo (1.9% za raia wote: kati ya Wakristo hao karibu 80% ni Waarabu). Wahamiaji wengi wasiopata uraia (5.4%) ni Wakristo.

Lugha rasmi ni Kiebrania, huku Kiarabu kikiwa na hadhi ya pekee. Lugha nyingine zinazotumika sana nyumbani ni Kirusi, Kifaransa na Kiamhari, mbali ya Kiingereza.

Tazama pia

Viungo vya nje

WikiMedia Commons
WikiMedia Commons
Wikimedia Commons ina media kuhusu:
Nchi na maeneo ya Asia

Afghanistan | Armenia2 | Azerbaijan | Bahrain | Bangladesh | Bhutan | Brunei | China | Falme za Kiarabu | Georgia2 | Hong Kong3 | Indonesia | Iraq | Israel | Jamhuri ya China (Taiwan) | Japani | Kamboja | Kazakhstan | Kirgizia | Korea Kaskazini | Korea Kusini | Kupro2 | Kuwait | Laos | Lebanoni | Macau3 | Malaysia | Maldivi | Mongolia | Myanmar | Nepal | Omani | Pakistan | Palestina | Qatar | Saudia | Singapuri | Sri Lanka | Syria | Tajikistan | Timor ya Mashariki | Turkmenistan | Uajemi | Ufilipino | Uhindi | Urusi1 | Uthai | Uturuki1 | Uzbekistan | Vietnam | Yemen | Yordani

1. Nchi ina maeneo katika Asia na Ulaya. 2. Nchi iko Asia lakini inahesabiwa pia kati ya nchi za Ulaya kwa sababu za historia au utamaduni. 3. Eneo la pekee la China.


Makala hii kuhusu maeneo ya Asia bado ni mbegu.
Je unajua kitu kuhusu Israeli kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni?
Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya