Wody powierzchniowe we Wrocławiu

Śródmiejski Węzeł Wodny

Wody powierzchniowe we Wrocławiu obejmują śródlądowe wody powierzchniowe, w tym przede wszystkim liczne cieki wodne (rzeki, ich ramiona boczne, mniejsze cieki, sztuczne cieki wodne w tym kanały wodne i melioracyjne), które stanowią podstawę tzw. Wrocławskiego Węzła Wodnego, oraz inne wody powierzchniowe tj. starorzecza, stawy, gliniaki i osadniki, znajdujące się w granicach administracyjnych miasta Wrocław. Wody powierzchniowe zajmują około 9,6 km², co daje w przybliżeniu 3% powierzchni miasta[1][2][3]. Nie ma we Wrocławiu dużych powierzchniowo wód stojących takich jak jeziora czy duże zbiorniki wodne.

Cieki wodne

Cieki wodne we Wrocławiu obejmują rzeki i ich ramiona boczne, kanały wodne, oraz mniejsze cieki jak strugi, potoki, a także cieki o charakterze melioracyjnym.

Rzeki
Odra śródmiejska (Most Pokoju, Most Grunwaldzki)
Odra śródmiejska – żegluga parostatków
Odra Północna – Mosty Młyńskie
żegluga na Odrze
Dolna Oława – Park Wschodni
Ślęza – Muchobór Mały
Widawa – Sołtysowice, Kłokoczyce
Bystrzyca – Most Brodzki

Rzeki

Obszar miasta Wrocławia znajduje się w całości w zlewni rzeki Odry (zlewnia I rzędu). Rzeki, które stanowią dla Odry dopływy I rzędu, tj. Oława, Ślęza, Bystrzyca, Średzka Woda, Cicha Woda, Widawa; tworzą one zlewnie II rzędu. Ponadto Wrocław należy do szeregu zlewni III, IV i V rzędu mniejszych cieków i dopływów wyższego rzędu dla rzeki Odry[1].

Największą rzeką przepływającą przez Wrocław jest rzeka Odra, która wraz z licznymi ramionami bocznymi i wybudowanymi w ramach wielkich inwestycji hydrotechnicznych prowadzonych w mieście kanałami wodnymi, stanowi podstawę Wrocławskiego Węzła Wodnego. Wrocław leży nad skanalizowanym odcinkiem tej rzeki, co oznacza, że na całej długości Odry we Wrocławiu poziom wody pozostaje w zasięgu oddziaływania określonego dla danego odcinka stopnia wodnego. Oprócz Odry przez Wrocław przepływają i mają swoje ujście do Odry mniejsze rzeki: Oława, Ślęza, Bystrzyca i Widawa. Z dopływów Odry II rzędu należy wymienić rzekę Dobra, dla której recypientem jest Widawa[1].

 Osobny artykuł: Rzeki we Wrocławiu.

Mniejsze cieki

We Wrocławiu znajduje się również sieć mniejszych cieków wodnych. Część z nich w całości przepływa przez Wrocław, a część swoje źródła ma poza miastem. Poza naturalnymi ciekami, część to cieki o charakterze melioracyjnym[1]. Niektóre z tych cieków zasilają niewielkie zbiorniki wodne, np. struga Leśna zasila stawy w Leśnicy, Piskorna zasila Jezioro Leśne w Lesie Strachocińskim[2], Brochówka staw w Parku Brochowskim i inne.

Wśród takich cieków można znaleźć cenne ekologicznie oraz interesujące pod względem architektury krajobrazu i układu cieków. Takim przykładem jest układ wodny w Parku Brochowskim na strudze Brochówka z licznymi kanałami, stawem parkowym, niewielkimi wyspami i kładkami spacerowymi[2][4].

 Osobny artykuł: Rzeki we Wrocławiu.

Kanały wodne

Kanały wodne stanowią dużą grupę cieków wodnych we Wrocławiu. Największe z nich to kanały odrzańskie. Wśród kanałów Odry można wyróżnić kanały żeglugowe i kanały przeciwpowodziowe. Na pozostałych, mniejszych ciekach występują kanały ulgi oraz kanały służące niegdyś celom energetycznym (lokalizacji siłowni wodnych, przede wszystkim młynów wodnych i elektrowni wodnych), obecnie niemal nie wykorzystywane lub pozostające w zaniku. Wśród kanałów wodnych we Wrocławiu należy również wymienić w obszarze Starego Miasta pozostałą do dnia dzisiejszego Fosę Miejską[a], pełniącą niegdyś przede wszystkim funkcję obronną[1][5][6][7].

 Osobny artykuł: Kanały wodne we Wrocławiu.
Baseny portowe

Baseny portowe, zatoki

Odra we Wrocławiu jest śródlądową drogą wodną, stanowiącą fragment Odrzańskiej Drogi Wodnej, będącej częścią europejskiej drogi wodnej E–30[8]. Rozbudowana infrastruktura związana z żeglugą obejmuje stocznie i porty. Niektóre z tych obiektów posiadają własne wydzielone baseny portowe. Do takich obiektów należą między innymi: Wrocławska Stocznia Rzeczna, Port Miejski, Port Kozanów, Port Ujście Oławy, Zatoka Gondoli, Przystań Zatoka, Zimowisko Osobowice i inne[7][8]. Oprócz basenów portowych istnieje też grupa niezagospodarowanych przemysłowo zatok.

 Osobny artykuł: Porty wodne we Wrocławiu.

Zbiorniki wodne

W 1976 roku we Wrocławiu istniało 326 zbiorników wodnych, takich jak starorzecza, stawy oraz glinianki[b], a w 1996 roku już tylko 211[1][2][4].

Starorzecza

fragment starorzecza w Ogrodzie Botanicznym

Przez cały okres historii miasta prowadzone były liczne inwestycje hydrotechniczne, polegające między innymi na przebudowie istniejącego układu koryt rzecznych i budowie kanałów wodnych, w szczególności rzeki Odry. Również i same rzeki w sposób naturalny we wcześniejszych okresach zmieniały swój bieg. Efektem tych inwestycji jest także powstanie na terenie miasta starorzeczy, które do dnia dzisiejszego przetrwały w zakresie szczątkowym, często w formie niewielkich stawów i oczek wodnych[2][4].

Wśród śladów starorzeczy odrzańskich, które przetrwały do czasów współczesnych można wymienić:

Również dawne koryta mniejszych cieków, pozostawiły po sobie ślad w postaci licznych starorzeczy, np. Bystrzyca i Widawa. Szczególnie dolina rzeki Bystrzyca, zwłaszcza w obrębie Parku Krajobrazowego Dolina Bystrzycy, obfituje w starorzecza tej rzeki[1][2][4][13].

Stawy, glinianki, osadniki

staw w Parku Południowym
staw w Parku Brochowskim (Brochówka)
Ogród Japoński

Jak wyżej wymieniono nie ma we Wrocławiu wód stojących o dużej powierzchni. Poza starorzeczami, istnieją tylko niewielkie stosunkowo stawy oraz dość liczne glinianki jako pozostałość po eksploatacji złóż glin do produkcji ceramiki, głównie budowlanej. W grupie wód stojących należy także wymienić istniejące osadniki poprzemysłowe oraz osadniki na polach irygacyjnych miasta oraz zbiorniki na terenach wodonośnych Wrocławia w dolinie Odry i Oławy[1].

Wśród stawów i innych niewielkich zbiorników wodnych wymienić można między innymi[1][2][4]:

Glinianki i żwirownie znajdują się[2]:

Z odstojników i innych zbiorników wód gospodarczych wymienić można między innymi[2]:

Budowle

Duża ilość wód płynących w mieście wykreowała konieczność tworzenia przepraw w tym budowy licznych mostów[5][6][7].

 Osobny artykuł: Przeprawy we Wrocławiu.
 Osobny artykuł: Wrocławskie mosty i kładki.

Istnieją również liczne budowle z zakresu hydrotechniki zarówno na Odrze jak i mniejszych ciekach[5][6][7].

 Osobny artykuł: Stopnie wodne we Wrocławiu.

Uwagi

  1. dotyczy tzw. fosy zewnętrznej; oprócz niej istniała niegdyś tzw. fosa wewnętrzna (Czarna Oława), dziś nieistniejąca
  2. bez zbiorników po przemysłowych: odstojników (np. Sołtysowice) i zbiorników na polach irygacyjnych
  3. zasilany wodami Brochówki, utworzony poprzez niewielki podpiętrzenie wód tej strugi za pomocą zastawki
  4. zasilane wodami Leśna
  5. zasilane wodami niewielkiego cieku, utworzone za pomocą niewielkich stawideł

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m POWIATOWY PROGRAM ZWIĘKSZENIA LESISTOŚCI MIASTA WROCŁAWIA. [w:] Załącznik do uchwały Nr LII/3183/06 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 czerwca 2006 roku [on-line]. wrosystem.um.wroc.pl, 2006-06-08. s. 107. [dostęp 2010-02-25]. (pol.).
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p q Adam Guziak: Biosfera. [w:] Środowisko [on-line]. www.eko.org.pl. s. 25. [dostęp 2010-03-09]. (pol.).
  3. AKTUALIZACJA „PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA WROCŁAWIA NA LATA 2004 -2015”. www.wroclaw.pl. s. 132. [dostęp 2010-05-06]. (pol.).
  4. a b c d e f 5. Środowisko przyrodnicze. wrosystem.um.wroc.pl, 2002. s. 22. [dostęp 2010-02-25]. (pol.).
  5. a b c Trasa turystyczna "Mosty i przeprawy". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, 2007. s. 33. [dostęp 2010-03-16]. (pol.).
  6. a b c Trasa turystyczna "Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, 2007. s. 39. [dostęp 2010-03-16]. (pol.).
  7. a b c d 9. SFERA INFRASTRUKTURY. [w:] Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry – Diagnoza stanu [on-line]. Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu, 2009-04-27. s. 31. [dostęp 2010-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (pol.).
  8. a b Jan Pyś: Perspektywy żeglugi na Odrze. W: Kulczyk Jan (red.): Rola śródlądowego transportu wodnego w rozwoju regionów Unii Europejskiej. Wrocław: Oficyna Wydawnicza NDiO, 2008, s. 183-195, seria: Biblioteka Międzynarodowej Wyższej Szkoły Logistyki i Transportu we Wrocławiu. ISBN 978-83-89908-85-8. [dostęp 2015-12-23].
  9. Opis przyrodniczy miasta, VII. osiedla Pracze Odrzańskie, Stabłowice i Maślice Wielkie. [w:] Środowisko Wrocławia. Biosfera [on-line]. Fundacja ekorozwoju, 2002. [dostęp 2010-02-25]. (pol.).
  10. Uchwała Rady Miejskiej Wrocławia XXI/671/00. Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 9 stycznia 2001 r. Nr 1, poz.7, 2000-05-18. [dostęp 2010-02-25]. (pol.).
  11. Elżbieta Węgrzyn: Użytki ekologiczne. [w:] Wrocławska przyroda [on-line]. www.przyroda.wroclaw.pl, 2002. [dostęp 2010-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-31)]. (pol.).
  12. Encyklopedia Wrocławia, Staw Swojczycki, s. 835
  13. Mosty na Bystrzycy. Mosty polskie. [dostęp 2010-03-11]. (pol.).

Bibliografia

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!