Rozpoczął uprawianie sportu w wieku 12 lat w Ługańsku. Mając 16 lat osiągnął 2 metry w skoku wzwyż. W 1959 trenował i studiował we Lwowie, będąc zatrudniony w zakładach przemysłu tłuszczowego[2]. W 1960 poprawił rekord ZSRR wynikiem 2,17 i zakwalifikował się na igrzyska olimpijskie w 1960 w Rzymie. Zdobył na nich srebrny medal, przegrywając tylko ze swym kolegą z reprezentacji Robertem Szawłakadze (obaj osiągnęli wysokość 2,16, ale Szawłakadze w pierwszej, a Brumel w drugiej próbie)[1].
Kariera Brumela został przerwana w 1965, kiedy uległ wypadkowi motocyklowemu (prowadziła trenująca sporty motocyklowe Tamara Golikowa, która podwoziła go do domu[6]). W następstwie uderzenia o latarnię doznał bardzo poważnej kontuzji nogi. Liczono się z koniecznością amputacji, ale po siedmiu dużych i 25 mniejszych operacjach odzyskał w niej sprawność[7]. Jedna noga była krótsza o kilka centymetrów. Pomógł mu w tym jednak prof. Gawriił Ilizarow i jego metoda wydłużania oraz korekcji kształtu kości kończyn aparatem własnej konstrukcji[6][8]. Wrócił na skocznię, ale najlepszym jego wynikiem po wypadku było 2,15 w 1970.
Twórczość literacka
Po zakończeniu kariery sportowej próbował swych sił jako autor książek z dziedziny literatury faktu. W powieści biograficznej opisał walkę o nogę i powrót do sportu. Napisał kilka powieści, dramatów i libretto do operetki[8].
Twórczość Brumela:
Nad płankoj jest wysota (1969), oryg. Над планкой есть высотаNad poprzeczką jest wysokość
Wysota (1971), ВысотаWysokość
Nie izmieni siebie (1979), oryg. Не измени себе, przetłumaczona na siedem języków (wydanie polskie Pozostać sobą („Iskry” 1983, współaut. Aleksandr Łapszin, oprac. Michał Jagiełło)[7][9])
sztuki Doktor Nazarow (Доктор Назаров) (poświęcona postaci prof. G. Ilizarowa), Olimpijskaja komedia (Олимпийская комедия), Rew trybun (Рев трибун, pol. Ryk trybun), Не измени себе
libretto do operetki Zołotaja karawella (Золотая каравелла, pol. Złota karawela), muzyka Rauf Hajiyev.
trzykrotnie, w latach 1961–1963, tytułem najlepszego sportowca Europy w ankiecie PAP[10][11]
nagrodą sportową Helmsa i „Złotą Karawelą Kolumba”[7]
Życie osobiste
Po wypadku w tym samym roku odeszła od niego żona Marina, pozostawiając go z maleńkim synem. W 1972 był krótko mężem Jeleny Pietuszkowej, z którą miał córkę Władę[6]. Jego syn Wiktor także uprawiał skok wzwyż[12]. Walerij Brumel zmarł w moskiewskim szpitalu im. Siergieja Botkina na szybko rozwijający się nowotwór złośliwy[6].
↑Kierowca Formuły 1 po raz czwarty, [w:] 56. Ankieta PAP: Sebastian Vettel najlepszym sportowcem Europy [online], polskieradio.pl, 26 grudnia 2013 [dostęp 2014-01-29](pol.).
