Obwód amurski

Obwód amurski

Амурская область

obwód
Gmach administracji obwodowej
Herb Flaga
Państwo	Rosja
Siedziba	Błagowieszczeńsk
Kod ISO 3166-2	RU-AMU
Gubernator	Wasilij Orłow
Powierzchnia	361 908 km²
Populacja (2021) • liczba ludności	781 850[1]
• gęstość	2,16 os./km²
Tablice rejestracyjne	28
Strefa czasowa	czas moskiewski+6, UTC+9
Położenie na mapie Rosji
Strona internetowa

Obwód amurski (ros. Амурская область) – jednostka administracyjna Federacji Rosyjskiej, zlokalizowana około 8000 km na wschód od Moskwy i położona w zlewisku rzek Amur i Zeja. Na północy graniczy z Republiką Sacha, na wschodzie z Krajem Chabarowskim i Żydowskim Obwodem Autonomicznym, na południu z Chinami, natomiast na zachodzie z Krajem Zabajkalskim.

Stolicą obwodu amurskiego jest Błagowieszczeńsk. Założony w 1856 roku jest jedną z najstarszych osad na Rosyjskim Dalekim Wschodzie. Miasto jest tradycyjnym centrum handlu i wydobywania złota. Przez obwód przechodzi Kolej Transsyberyjska oraz Kolej Bajkalsko-Amurska. W obwodzie położony jest też kosmodrom Swobodny.

Geografia

Obwód leży we wschodniej Azji. Nazwa obwodu pochodzi od przepływającej przez niego rzeki Amur. Powierzchnia obwodu wynosi 363 700 km². Ludność obwodu w 2008 roku wynosiła 869,6 tys., gęstość zaludnienia: 2,4 os/km² (2008), procent ludzi mieszkających w miastach: 65,5% (2008).

Podział administracyjny

• Biełogorsk;
• Błagowieszczeńsk;
• Cyołkowskij;
• Progriess;
• Rajczichinsk;
• Rejon archarinski;
• Rejon biełogorski;
• Rejon buriejski;
• Rejon błagowieszczeński^[2];
• Rejon iwanowski;
• Rejon konstantinowski;
• Rejon magdagaczinski;
• Rejon mazanowski;
• rejon michajłowski;
• Rejon oktiabrski;
• Rejon romnienski;
• Rejon sielemdżynski;
• Rejon sieryszewski;
• Rejon skoworodinski;
• Rejon swobodniewski;
• Rejon szymanowski;
• Rejon tambowski;
• Rejon tyndinski;
• Rejon zawitiski;
• Rejon ziejski;
• Skoworodino;
• Swobodnyj;
• Szymanowsk;
• Tynda;
• Zawitinsk;
• Zieja^[2].

Historia

Oblężenie Ałbazina przez wojsko mandżursko-chińskie w 1685

Według chińskich źródeł Bei Shi i Sui Shu obszar obwodu amurskiego był zamieszkany przez jeden z ludów Shiwei (chiń. 室韦) - Bo Shiwei (chiń. 钵室韋). Ich osady znajdowały się pomiędzy rzeką Nen, Górami Stanowymi, Małym Chinganem i Morzem Ochockim. Lud ten zniknął około X wieku, wraz z założeniem państwa Liao.

W średniowieczu rejon był zamieszkany przez Daurów i Dioczerów.

W 1665 polski zesłaniec Nicefor Czernichowski założył tu państwo Jaxa ze stolicą w Ałbazinie, które w 1685 zostało zajęte przez dynastię Qing.

Obszar został zajęty przez Mandżurów i oddany dynastii Qing po traktacie nerczyńskim, by następnie zostać zaanektowanym przez Rosję w roku 1858 w wyniku postanowień traktatu aiguńskiego.

Po utworzeniu w 1884 roku samodzielnej guberni przyamurskiej, w której skład weszły obwody primorski, amurski i zabajkalski, okręg dalekowschodni zyskał status samodzielnej jednostki administracyjnej, odrębnej od Syberii. Pod koniec XIX wieku rejon został połączony z Europą przez kolej transsyberyjską. Obwód utworzono 20 października 1932.

Polonica

Dawny kościół katolicki w Błagowieszczeńsku

• W XVII w. istniało tu państwo Jaxa, którego założycielem i władcą był Nicefor Czernichowski (patrz wyżej).
• W ciągu ponad trzydziestu lat istnienia guberni przyamurskiej (1884–luty 1917) najwyższy urząd w prowincji – generała-gubematora – zajmowali generał S.M. Duchowski (1893–1898) oraz generał R.A. Chreszczatycki (1904–1905). Wysokie stanowiska w hierarchii urzędniczej zajmowali: A.S. Beniowski - zastępca generała-gubematora, K.N. Grybski – gubernator wojskowy obwodu amurskiego, B.L. Grąbczewski, 1.1. Tumkowski, M.I. Szaniawski i wielu innych. Wszyscy oni byli dobrze wykształceni w różnych wyższych uczelniach Imperium Rosyjskiego. Wśród znanych budowniczych i architektów, działających w Kraju Nadamurskim, wymienić trzeba nazwiska A.A. Gwozdziowskiego – głównego architekta Władywostoku, oraz S.W. Mońkowskiego – budowniczego Chabarowska. Z dokumentacji wynika, że nieomal wszystkie urzędy rolne w guberni zajmowali Polacy – byli oni wysoko kwalifikowanymi agronomami, zakładali i prowadzili tu pólka doświadczalne.
• W Błagowieszczeńsku znajduje się zabytkowy kościół, wzniesiony przez Polaków w XIX w., obecnie pełniący funkcję świątyni prawosławnej.
• Nazwa miasta Ciołkowski upamiętnia Konstantina Ciołkowskiego.

Tablice rejestracyjne

Tablice pojazdów zarejestrowanych w obwodzie amurskim mają oznaczenie 28 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.

Zobacz też

• Obwód amurski (Imperium Rosyjskie)

Przypisy

1. Предварительная оценка численности постоянного населения на 1 января 2021 года и в среднем за 2020 год [online] [dostęp 2021-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-04] .
2. Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 209 i 224. ISBN 978-83-254-2578-4.

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa obwodu (ros.)
• [1] N.I. Dubinina „Polacy na Syberii i na Dalekim Wschodzie” Kwartalnik Historii i Nauki 46/2, 2011, str. 179–181.

Kontrola autorytatywna (obwód Federacji Rosyjskiej):

• NKC: ge1130509
• J9U: 987007562020305171

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3868933
• Britannica: place/Amur
• БРЭ: 5606742
• ЕСУ: 44025
• SNL: Amur_-_fylke_i_Russland
• Catalana: 0003704
• Hrvatska enciklopedija: 2383