Wacław Wojewódzki

Wacław Maksymilian Józef Wojewódzki

Data i miejsce urodzenia	11 października 1879 Warszawa, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	grudzień 1939 lub styczeń 1940 Lućmierz, Polska pod okupacją III Rzeszy
Radny I kadencji i wiceprezydent Łodzi
Okres	od 27 marca 1919 do 1 października 1921
Przynależność polityczna	Narodowa Partia Robotnicza
Wiceprezydent p.o. prezydenta Łodzi
Okres	od 14 kwietnia 1927 do 24 listopada 1927
Przynależność polityczna	Narodowa Partia Robotnicza
Poprzednik	Marian Cynarski
Następca	Bronisław Ziemięcki
Komisarz rządowy miasta Łodzi
Okres	od 12 lipca 1933 do 18 lipca 1935
Przynależność polityczna	Narodowa Partia Robotnicza
Poprzednik	Bronisław Ziemięcki
Następca	Wacław Głazek
Odznaczenia

Wacław Maksymilian Józef Wojewódzki (ur. 11 października 1879 w Warszawie, zm. w końcu grudnia 1939 lub na początku stycznia 1940 w Lućmierzu) – inżynier-technolog, wiceprezydent Łodzi, dyrektor przedsiębiorstwa „Wodociągi i Kanalizacja m. Łodzi”. Jedna z najbardziej znanych postaci życia społeczno-politycznego międzywojennej Łodzi^[1].

Życiorys

Z wykształcenia inżynier-technolog. Działacz Narodowej Demokracji, Narodowego Związku Robotniczego, Narodowej Partii Robotniczej, i po rozłamie NPR-Lewicy^[2]. Działacz Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Palaczy i Maszynistów Fabrycznych w Łodzi oraz Stowarzyszenia Zawodowego Robotników Przemysłu Włóknistego „Jedność”. Publicysta pism związkowych „Jedność”, „Społem”, „Praca”. Był członkiem Ligi Narodowej w 1904 roku^[3]. Organizował Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. W marcu 1919 został radnym I kadencji Rady Miejskiej w Łodzi a 27 marca 1919 został wybrany na stanowisko wiceprezydenta Łodzi. 1 października 1921 złożył mandat radnego i zrezygnował z funkcji wiceprezydenta miasta. W latach 1921–1923 kierował wydziałem gospodarczym w łódzkiej Kasie Chorych. 24 lipca 1923 został ponownie wybrany na wiceprezydenta Łodzi. Od 14 kwietnia 1927, po tragicznej śmierci prezydenta Łodzi Mariana Cynarskiego przez kilka miesięcy pełnił obowiązki prezydenta Łodzi. W 1928 był inżynierem-akwizytorem firmy „J. John” w Łodzi^[4]. 12 lipca 1933 w efekcie nadmiernego zadłużenia miasta i konfliktu między partiami rozwiązano Radę Miasta, a Wojewódzkiego mianowano Komisarzem Rządowym miasta Łodzi (do 18 lipca 1935). Był współorganizatorem łódzkiej grupy Społecznego Komitetu Radiofonizacji Kraju. Po odwołaniu z funkcji komisarza kierował miejskim przedsiębiorstwem „Kanalizacja i Wodociągi” (1935 – wrzesień 1939).

Za jego rządów rozpoczęto budowę drogi do szpitala chorób płucnych w Łagiewnikach, zlikwidowano nasyp kolejowy pomiędzy dworcem Łódź-Fabryczna a ul. H. Sienkiewicza ponad ul. J. Kilińskiego co umożliwiło ułożenie torów tramwajowych na odcinku pomiędzy ul. J. Tuwima a prez. G. Narutowicza. Zbudowano także zbiornik wodny na Stokach.

W listopadzie 1939 został aresztowany w ramach dużej akcji Gestapo przeciwko łódzkiej inteligencji (tzw. Intelligenzaktion Litzmannstadt), osadzony w więzieniu przy ulicy Sterlinga 16^[5]. Prawdopodobnie w końcu grudnia 1939 lub na początku stycznia 1940 r. został zamordowany w jednej z wielu egzekucji łódzkiej inteligencji w lasach lućmierskich.

Symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Starym przy ul. Ogrodowej w Łodzi (kwatera 40)^[6].

Rodzina

Według Księgi Adresowej m. Łodzi 1937-1939: „Wojewódzki Wacław, inż.-technolog, dyrektor Przeds. Kanalizacji i Wodociągów, [zam.] Piramowicza 8, tel. 218-08”.

Córka Zofia, zmarła ok. 1995 r.; najprawdopodobniej nie pozostawiła w Łodzi żadnej rodziny; przed śmiercią była zatrudniona w Zjednoczeniu „Chemitex” z siedzibą w Łodzi.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)^[4]
• Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: po raz drugi 13 czerwca 1936^[7])

Upamiętnienie

Ulica jego imienia znajduje się w Łodzi na osiedlu Olechów-Janów.

Przypisy

1. Przykład aktywności tylko w 1935 r. odnotowany w „Łodzi w Ilustracji” zamieszczono w bibliografii.
2. Prezydenci Łodzi.
3. Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 587.
4. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za organizację ruchu niepodległościowego wśród warstw robotniczych m. Łodzi”.
5. W niektórych jego powojennych życiorysach można spotkać informację, że był więziony w obozie przejściowym na Radogoszczu. S. Rapalski, więzień tego obozu, zaprzecza kilkakrotnie temu faktowi w swoich wspomnieniach (Rapalski Stanisław, Byłem w piekle. Wspomnienia z Radogoszcza; wyd. 3, Łódź 1969, s. 84, 87, 92, 97).
6. Piąstka Zbigniew, W cieniu alei cmentarnych. Łódź 1990, s. 120.
7. M.P. z 1936 r. nr 230, poz. 403 „za zasługi na polu spółdzielczości”.

Bibliografia

• Księga pamiątkowa X-lecia samorządu miasta Łodzi, 1919–1929; Łódź 1930, s. 40
• Rapalski Stanisław, Byłem w piekle. Wspomnienia z Radogoszcza; wyd. 3, Łódź 1969, s. 84, 87, 92, 97.
• „Łódź w Ilustracji”, rocznik 1935:
  • nr 5, z 2 II, s. 2 (na spotkaniu przedstawicieli różnych władz i organizacji łódzkich współpracujących z Przysposobieniem Wojskowym - Klub Oficerski DOK IV; 25.01.1935).
  • nr 8, z 24 II, s. 4 (na uroczystości 5-lecia łódzkiej rozgłośni Polskiego Radia, w towarzystwie wojewody A. Hauke–Nowaka).
  • nr 9, z 3 III, s. 3 (w gronie głównych uczestników obchodów jubileuszu 15-lecia działalności Polskiego Czerwonego Krzyża Młodzieży w Łodzi; 24.02.1935).
  • nr 11, z 17 III, s. 3 (w gronie członków Miejskiego Komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego kadencji 1933–1935).
  • nr 14, z 7 IV, s. 1 (na uroczystości poświęcenia dwóch szybowców zbudowanych przez uczniów Państwowej Szkoły Techniczno–Przemysłowej w Łodzi).
  • nr 16, z 20 IV, s. 1 (w gronie uczestników wojewódzkiego zjazdu delegatów Związku Legionistów Polskich; 14.05.1935).
  • nr 30, z 28 VII, s. 2 (na sali obrad zjazdu z okazji 30-lecia Narodowego Związku Robotniczego; 21.07.1935).
  • nr 41, z 13 X, s. 2 (w gronie uczestników wycieczki pracowników Zarządu Miejskiego m. Łodzi, połączonej z akcją sypania kopca J. Piłsudskiego na Sowińcu; ok. 8.09.1935).
  • nr 48, z 1 XII, s. 3 (w gronie członków Zarządu Koła Przyjaciół V Baonu 12 Miejskiego pułku P.W. im. gen. J. Olszyny-Wilczyńskiego)

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 3645156012407349700008
• PLWABN: 9810621916105606