Wyraźnie widoczne w jej twórczości było zainteresowanie antropologią kulturową. Le Guin nie ukrywała swoich fascynacji ideą anarchistyczną, co przejawia się również w jej dziełach. Spośród opublikowanych przez nią książek do kręgu utopii społecznej można zaliczyć przede wszystkim opowiadania: Ci, którzy odchodzą z Omelas, Dzień przed rewolucją oraz powieści Wracać wciąż do domu[a] i najsłynniejszą, Wydziedziczeni[b] (nagrody w 1975: Nebula[2], Hugo[3]).
Życiorys
Urodziła się w Berkeley w Kalifornii, jako córka antropologaAlfreda L. Kroebera i pisarki Theodory Kroeber. W 1901 jej ojciec zdobył doktorat w dziedzinie antropologii w Stanach Zjednoczonych na Uniwersytecie Columbia; objął także drugie stanowisko na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley[4]. Theodora Kroeber była autorką biografii swojego męża, Alfred Kroeber: A Personal Configuration, która jest również dobrym źródłem wiedzy o młodych latach Ursuli, a także na temat motywów biograficznych występujących w jej późniejszych dziełach oraz o jej zainteresowaniach antropologią społeczną.
W 1951 otrzymała stopień licencjata (będąc członkiem Phi Beta Kappa Society) w Radcliffe College, a w 1952 dyplom magistra na Uniwersytecie Columbia. Później studiowała we Francji, gdzie poznała męża, historyka Charlesa Le Guina. Pobrali się w 1953.
Le Guin interesowała się literaturą od wczesnej młodości. W wieku jedenastu lat posłała swoje pierwsze opowiadanie do magazynu „Astounding Science Fiction”, jednak zostało ono odrzucone. Jej najwcześniejsze utwory, z których kilka w przetworzonej formie znalazło się w Opowieściach orsiniańskich(inne języki) (Orsinian Tales), oraz Malafrena(inne języki) były niefantastycznymi opowieściami o fikcyjnych krainach wyobraźni. Na początku lat 60. powróciła do swych wczesnych zainteresowań fantastyką naukową i zaczęła regularnie pisać i publikować. Pierwszym jej szeroko znanym utworem stała się powieść Lewa ręka ciemności (The Left Hand of Darkness), która w 1970 otrzymała nagrody Hugo[5] i Nebula[6].
W późniejszych latach Le Guin interesowała się również filmem i muzyką. Współpracowała przy filmowej adaptacji (1980) swojej książki Jesteśmy snem (The Lathe of Heaven, 1971) pod oryginalnym tytułem powieści. W 1985 współpracowała z angielskim kompozytorem awangardowym Davidem Bedfordem nad librettem do space opery Rigel 9.
Od 1958 mieszkała w Portlandzie w stanie Oregon, gdzie zmarła[1]. Miała troje dzieci i czworo wnucząt.
Pradziadkiem Ursuli Le Guin był Ludwik Stanisław Kraków, który wyemigrował do Stanów Zjednoczonych po powstaniu styczniowym. Jego matką, a praprababką pisarki była Paulina Krakowowa (z domu Radziejowska), pisarka, nauczycielka, redaktorka czasopisma „Pierwiosnek”[7].
Z drugiej strony nie brak opisów zwykłych czynności i spraw codziennego życia. Na przykład w powieści Tehanu centrum historii stanowią postacie zaprzątnięte codziennymi sprawami opieki nad zwierzętami, pielęgnowania ogrodów czy wykonywania obowiązków domowych. Podczas gdy Le Guin często używa szerokiej perspektywy patrzenia na tematy polityczne czy kulturalne, pisała też rzeczy osadzone raczej bliżej domu. Wiele z jej krótkich opowiadań osadzonych jest w naszym świecie, w teraźniejszości lub bliskiej przyszłości.
Niektóre utwory fantastycznonaukowe, w tym powieści Wydziedziczeni (The Dispossessed) i Lewa ręka ciemności, należą do cyklu haińskiego (Hainish Cycle), którego bohaterowie żyją w odległej przyszłości, gdzie kilkadziesiąt planet zostało luźno powiązanych w Ligę Wszystkich Światów, a później w Ekumenę. Wiele z tych utworów mówi o następstwach kontaktu pomiędzy różnymi od siebie światami i kulturami. Powieści Lewa ręka ciemności lub Opowiadanie świata (The Telling) opowiadają o tym, co się dzieje, gdy wysłannicy Ekumeny (znani jako „mobile”) przybywają na odległe planety i wywołują tam kulturowy szok.
W odróżnieniu od sporej części głównego nurtu hard science fiction żadna z opisywanych przez autorkę cywilizacji nie posiada realnej możliwości podróżowania z prędkością większą od światła, gdyż żywe organizmy nie mogą jej przetrwać. Le Guin wymyśliła ansibl – urządzenie umożliwiające natychmiastową komunikację na dowolną odległość. Ów termin i pomysł wszedł do kanonu techniki fantastycznej i był później zapożyczany przez kilku innych znanych autorów.
Upamiętnienie
Od 2022 roku, 21 października każdego roku, w dniu urodzin pisarki, Ursula K. Le Guin Literary Trust przyznaje nagrodę jej imienia. Coroczna nagroda pieniężna w wysokości 25 tys. dolarów jest przyznawana pojedynczej książce i honoruje pisarzy, o których mówiła patronka w swoim przemówieniu podczas National Book Awards w 2014 – „realistów szerszej rzeczywistości, którzy potrafią wyobrazić sobie prawdziwe podstawy do nadziei i zobaczyć alternatywy wobec tego, jak żyjemy dziś”[10].
1975: Wszystkie strony świata (The Wind’s Twelve Quarters) – zbiór opowiadań (zawiera m.in. opowiadania należące do uniwersum Ekumeny i świata Ziemiomorza)
Kilka większych prac autorki zostało zaadaptowanych dla filmu i telewizji. Jej powieść Jesteśmy snem (The Lathe of Heaven, 1971) została zekranizowana dwukrotnie. Najpierw w 1980 przez amerykańską telewizję thirteen/WNET New York przy jej udziale, a w 2002 przez telewizję A&E Network(inne języki) (amerykańska telewizja z siedzibą w Nowym Jorku).
We wczesnych latach 80. animator i reżyser Hayao Miyazaki poprosił o pozwolenie na realizację animowanej wersji Ziemiomorza. Jednak autorka, jako że prace tego reżysera były jej mało znane podobnie jak cały gatunek anime, odrzuciła propozycję. Kilka lat później, obejrzawszy film Mój sąsiad Totoro (My Neighbour Totoro), zmieniła zdanie, wierząc, że jeśli ktokolwiek mógłby nakręcić film o Ziemiomorzu, to może to być Miyazaki[potrzebny przypis]. Ostatecznie trzecia i czwarta z opowieści o Ziemiomorzu została użyta jako podstawa dla filmu animowanego Opowieści z Ziemiomorza, ang. Tales from Earthsea (jap.ゲド戦記Gedo Senki). Jednak film w istocie został zrealizowany przez syna Miyazakiego, Gorō, bardziej niż przez samego Hayao Miyazaki, w związku z czym Ursula Le Guin wyrażała mieszane uczucia wobec filmu[11].
W 2004 Sci-Fi Channel zrealizował dwie pierwsze części Ziemiomorza jako miniserialZiemiomorze. Autorka twierdzi, że została całkowicie pozbawiona wpływu na kształt tej adaptacji, o którym powiedziała: „w niczym nie przypomina to tego, co sobie wyobrażałam” (a far cry from the Earthsea I envisioned)[12]. W wyniku komplikacji związanych z prawami autorskimi film nie mógł być emitowany w Stanach Zjednoczonych do 2009[11].
Nagrody i wyróżnienia
1968: nagroda Boston Globe-Horn Book za Czarnoksiężnika z Archipelagu
.JPG)
