USS L-1 (SS-40)

USS L-1 (SS-40)

USS L-1 w 1915 roku
Klasa	okręt podwodny
Typ	L
Projekt	EB37G
Historia
Stocznia	Fore River Shipyard, Quincy
Położenie stępki	13 kwietnia 1914
Wodowanie	20 stycznia 1915
US Navy
Wejście do służby	11 kwietnia 1916
Wycofanie ze służby	7 kwietnia 1922
Los okrętu	sprzedany 31 lipca 1922, złomowany
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	450 t 548 t
Długość	51 m
Szerokość	5,3 m
Zanurzenie	4,1 m
Zanurzenie testowe	60 m
Rodzaj kadłuba	jednokadłubowy
Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1200 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 800 KM 2 śruby
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	14 węzłów 10,5 w.
Zasięg	powierzchnia: 3300 Mm przy 11 w. zanurzenie: 150 Mm przy 5 w.
Uzbrojenie
8 torped
Wyrzutnie torpedowe	4 x 450 mm (18")
Załoga	28

USS L-1 (SS-40) – amerykański okręt podwodny z okresu I wojny światowej, pierwsza zbudowana jednostka typu L. Okręt został zwodowany 20 stycznia 1915 roku w stoczni Fore River w Quincy, a w skład US Navy został przyjęty 11 kwietnia 1916 roku. Jednostka wzięła udział w działaniach wojennych na wodach europejskich w latach 1917–1918, pod oznaczeniem AL-1. Okręt wycofano ze służby 7 kwietnia 1922 roku, po czym sprzedano w celu złomowania.

Projekt i budowa

Okręty podwodne typu L stanowiły rozwinięcie jednostek konstrukcji Johna Hollanda, budowanych w stoczni Electric Boat, oraz Simona Lake’a, przez co różniły się napędem, wymiarami i wypornością^[1][2]. Okręty projektu EB37G stanowiły ulepszoną i powiększoną wersję jednostek typu K, z użyciem – po raz pierwszy na pokładach amerykańskich okrętów podwodnych – działa pokładowego (pierwsze cztery jednostki zbudowano bez dział, które dodano już w trakcie służby)^[2].

USS L-1 (Submarine Torpedo Boat No. 40) zbudowany został w stoczni Fore River Shipyard w Quincy^[1][3]. Stępkę okrętu położono 13 kwietnia 1914 roku, a zwodowany został 20 stycznia 1915 roku^[1][4] . Koszt budowy okrętu wyniósł w przeliczeniu 650 000 £^[5].

Dane taktyczno-techniczne

USS L-1 był okrętem podwodnym konstrukcji jednokadłubowej o długości całkowitej 51 metrów, szerokości 5,3 metra i zanurzeniu 4,1 metra^[3][6]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 450 ton, a w zanurzeniu 548 ton^[1][3][a]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne NELSECO(inne języki) o łącznej mocy 1200 KM^[1][3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Busch-Sulzer(inne języki) o łącznej mocy 800 KM^[3][7] . Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14 węzłów na powierzchni i 10,5 węzła w zanurzeniu^[3][8]. Okręt zabierał zapas 55 ton paliwa, co zapewniało zasięg wynoszący 3300 Mm przy prędkości 11 węzłów w położeniu nawodnym oraz 150 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą^[3][7] . Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 60 metrów^[7] .

Okręt wyposażony był w cztery dziobowe wyrzutnie torped kalibru 450 mm (18")^[b], z łącznym zapasem ośmiu torped^[3][7] . Później dodano częściowo chowane do kiosku działo pokładowe, kal. 76 mm Mark IX L/23, zainspirowane niemieckim działem 88 mm stosowanym na przedwojennych okrętach tego państwa^[2][3][10]. Podczas tej samej wojennej modernizacji, na trwałe osłonięto pomost bojowy okrętu na kiosku i dodano zestaw hydrofonów na pokładzie oraz pod kilem^[10]. L-1 był pierwszym okrętem, w którym zastosowano niezależne od siebie zasuwane pokrywy wyrzutni torpedowych, zamiast stosowanej dotąd pojedynczej pokrywy obrotowej^[10].

Załoga okrętu składała się z 28 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][8].

Służba

USS L-1 podczas prób w 1916 roku

11 kwietnia 1916 roku w Boston Navy Yard(inne języki) USS L-1 został wcielony do US Navy^[8]. Pierwszym dowódcą jednostki został chor. mar. (ang. Lieutenant Junior Grade) Freeland A. Daubin^[4] . Okręt włączono w skład 5 Dywizjonu Flotylli Okrętów Podwodnych Floty Atlantyckiej^[4] . 18 kwietnia nastąpiła zmiana dowódcy – nowym został chor. George A. Rood^[4] . W początkowym okresie służby L-1 przechodził różnego rodzaju próby i testy, m.in. w dniach 29 kwietnia–22 czerwca 1916 roku na wodach Nowej Anglii, między 6 lipca a 20 sierpnia nieopodal Long Island i Block Island(inne języki) (w towarzystwie tendra USS „Bushnell” (AS-2)(inne języki)), odwiedzając stocznie w celu naprawy stwierdzonych wad^[4] . Próby trwały do 23 grudnia, kiedy to okręt wypłynął w rejon Karaibów^[4] .

Pierwsze miesiące 1917 roku okręt spędził na ćwiczeniach taktycznych i torpedowych u wybrzeży Kuby^[4] . 1 lutego (w momencie rozpoczęcia przez Cesarstwo Niemieckie nieograniczonej wojny podwodnej) L-1 stacjonował w Zatoce Guacanayabo(inne języki), po czym 31 marca przeszedł do Zatoki Chesapeake^[4] . W maju USS L-1, USS L-2(inne języki), USS L-3(inne języki) i USS L-4(inne języki) przeszły do Philadelphia Naval Shipyard, gdzie poddano je gruntownym remontom przed planowanym udziałem w wojnie z Niemcami na wodach europejskich^[4] . 27 listopada USS L-1, USS L-2, USS L-3, USS L-4, USS L-9(inne języki), USS L-10(inne języki) i USS L-11(inne języki), w towarzystwie tendrów USS „Fulton” (AS-1)(inne języki) i USS „Bushnell” (AS-2), opuściły New London i udały się w stronę Azorów, docierając mimo sztormu do Ponta Delgada 18 grudnia^[4] [11]. Tam L-1 został poddany naprawom trwającym do stycznia 1918 roku, po czym 18 stycznia na holu USS „Bushnell” rozpoczął rejs do Queenstown, docierając do bazy 27 stycznia^[4] . Oznaczenie okrętu zmieniono na AL-1, by uniknąć pomyłek z brytyjskimi okrętami podwodnymi typu L(inne języki)^[3][7] . W lutym amerykańskie okręty zmieniły miejsce stacjonowania na Berehaven(inne języki), ćwicząc w Zatoce Bantry współdziałanie z Royal Navy^[4] . Po szkoleniu AL-1 przeszedł remont (w dniach 24 lutego–24 marca), a następnie do kwietnia w Queenstown na okręcie przeprowadzono dodatkowe prace, w tym instalację nowego peryskopu; do Berehaven jednostka powróciła 11 maja^[4] .

W dniach 21–22 maja 1918 roku okręt odbył patrol w rejonie Scilly, nawiązując kontakt z U-Bootem^[4] . AL-1 wystrzelił dwie niecelne torpedy, lecz niemiecki okręt wykonał unik i otworzył ogień z działa pokładowego; amerykańska jednostka zanurzyła się i kontakt został zerwany^[4] [12]. 6 czerwca u wybrzeży Irlandii okręt podwodny napotkał niszczyciel USS „O’Brien” (DD-51), który oddał w kierunku AL-1 dwa niecelne strzały, póki obie jednostki nie wystrzeliły świec dymnych w celu identyfikacji^[4] . 28 czerwca dowództwo okrętu objął kpt. mar. (ang. Lieutenant) Henry L. Abbott^[4] . 27 lipca, wracając z patrolu do Berehaven, AL-1 zauważył U-Boota, który jednak natychmiast się zanurzył^[4] . 24 sierpnia okręt przeprowadził ćwiczenia z amerykańskimi ścigaczami okrętów podwodnych^[4] . W listopadzie jednostka została przebazowana do Portland, gdzie doczekała zakończenia wojny^[4] . 28 grudnia nowym dowódcą jednostki został mianowany kmdr ppor. (ang. Lieutenant commander) Eric F. Zemke^[4] .

3 stycznia 1919 roku okręt wyszedł z Portland w rejs do ojczyzny, docierając 1 lutego do Filadelfii^[4] . Jednostka trafiła do doku w Philadelphia Naval Shipyard na remont^[4] . 28 kwietnia dowództwo okrętu objął kpt. mar. Francis S. Low, a w maju L-1 został przeniesiony do bazy okrętów podwodnych w Hampton Roads^[4] . 22 września podczas ćwiczeń z siostrzanym L-2 okręt ledwo uniknął staranowania przez niszczyciel USS „Thomas” (DD-182), a 30 października zderzył się na tych samych wodach z parowcem „Northland”^[4] . 20 stycznia nowym dowódcą L-1 został mianowany kpt. mar. Robert P. Luker^[4] . 17 lipca 1920 roku okręt otrzymał numer identyfikacyjny SS-40^[3][13]. 1 lutego 1921 roku L-1 został staranowany przez łódź pilotową „Philadelphia”, po czym został odholowany do Lewes^[4] .

USS L-1 został wycofany ze służby 7 kwietnia 1922 roku w Filadelfii^[4] [8]. 31 lipca 1922 roku kadłub jednostki został sprzedany firmie Pottstown Steel Co. i dostarczony kupującemu 6 września 1922 roku, po czym został złomowany^[4] [8].

Uwagi

1. Hutchinson 2001 ↓, s. 47 podaje, że wyporność okrętu wynosiła 450/542 tony.
2. Amerykańskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)^[9] .

Przypisy

1. Fontenoy 2007 ↓, s. 166.
2. Christley i Bull 2011 ↓, s. 15.
3. Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 129.
4. Havern 2018 ↓.
5. Moore 1990 ↓, s. 150.
6. Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 584.
7. Gogin 2021 ↓.
8. Hutchinson 2001 ↓, s. 47.
9. DiGiulian 2019 ↓.
10. Norman Friedman: U.S. Submarines through 1945, s. 84
11. Christley i Bull 2011 ↓, s. 45.
12. Christley i Bull 2011 ↓, s. 45-46.
13. Christley i Bull 2011 ↓, s. 38.

Bibliografia

• Jim Christley, Peter Bull: US submarines, 1900-35. Oxford: Osprey Publishing, 2011. ISBN 978-1-84908-185-6.
• Tony DiGiulian: Torpedoes of the United States of America. www.navweaps.com. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• Norman Friedman: U.S. Submarines through 1945: An Illustrated Design History. Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 978-1-55750-263-6. Brak numerów stron w książce
• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Ivan Gogin: "L" submarines (L1) (1916 - 1918). Navypedia. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Christopher B. Havern Sr.: L-1 (Submarine No. 40) 1916-1922. Naval History and Heritage Command, 2018-05-22. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
• Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
• Jane’s Fighting Ships of World War I. John Moore (red.). London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).