Peryskop (przyrząd optyczny)

Schemat optyczny wojskowego peryskopu ręcznego.
1 – okular
2 – pryzmat
3 – rękojeść
4 – 6 – soczewki
5 – tubus peryskopu
7 – soczewki obiektywu
8 – soczewki polowe
9 – pryzmat
10 – okienko
Zasada działania peryskopu.
A – Peryskop zwierciadlany
B – Peryskop z pryzmatami
1 – 2 – Zwierciadła płaskie
3 – 4 – Pryzmaty
5 – 6 – Oko obserwatora
7 – 8 – Rura peryskopu
H – Wysokość optyczna peryskopu

Peryskop – przyrząd optyczny służący do obserwacji przedmiotów znajdujących się poza polem widzenia obserwatora[1] lub zakrytych przeszkodami. Pierwotna koncepcja opierała się na systemie luster umocowanych na wysięgniku, później lustra lub pryzmaty umieszczano w obudowie. Wynalazcą prototypu peryskopu - polemoskopu był gdański astronom Jan Heweliusz[2]. Peryskopy stosowane w okrętach podwodnych umożliwiają obserwację całego widnokręgu dzięki możliwości obracania ich o 360°. W jednostkach tej klasy stosuje się dwa, często zaś trzy umieszczone w kiosku peryskopy, z których jeden niski i o małej średnicy używany jest w trakcie przeprowadzania ataku torpedowego, drugi – większy – o bardzo dużej sile widzenia (obserwacyjny/wachtowy), trzeci zaś peryskop nocny o bardzo dużej sile świetlnej[3]. W XXI wieku peryskopy wychodzą z użycia, zastępowane na nowoczesnych okrętach podwodnych przez maszty fotoniczne w postaci umieszczonych na teleskopowych ramionach cyfrowych kamer, zapewniających wysokiej rozdzielczości obraz w kolorze, bieli i czerni oraz podczerwieni.

Zastosowanie

Oficer przed okularem peryskopu w centrum dowodzenia okrętu podwodnego z czasów II wojny światowej.

Peryskop znalazł zastosowanie m.in. w technice wojskowej. Pełni tu często równocześnie funkcję lornetki i dalmierza optycznego. Obecnie najczęściej kojarzony jest z okrętami podwodnymi, gdzie umożliwia obserwację powierzchni morza bez wynurzania okrętu. Peryskop jest najstarszym i fundamentalnym elementem obserwacyjnym wyposażenia okrętu podwodnego, który zapewnia informacje wizualne podczas prowadzenia operacji podwodnych oraz pomaga w określaniu pozycji okrętu[4]. Urządzenie to zostało skonstruowane w celu zapewnienia okrętowi podwodnemu możliwości obserwacji powierzchni morza bez zagrożenia detekcją ze strony jednostek nawodnych. Jakkolwiek budowa peryskopu oparta jest na prostych zasadach optyki, współczesne peryskopy są bardzo złożonymi urządzeniami[5].

W 1854 roku Francuz Marie Davey opracował tubę obserwacyjną dla okrętów podwodnych, zawierającą dwa lustra umiejscowione jedno nad drugim, pod kątem 45° względem siebie, które skierowane były w przeciwnych kierunkach. Zasada działania opierała się na odbiciach obrazu między lustrami. W tym czasie było to najlepsze dostępne rozwiązanie, jednak już w 1872 roku lustra zostały zastąpione pryzmatami. Pierwsze peryskopy miały postać sztywnej i stałej rury, dopiero pod koniec XIX wieku amerykański wynalazca i pionier okrętów podwodnych Simon Lake, skonstruował peryskop składany zwany omniskopem bądź skalomniskopem, co pozwoliło na chowanie go w trakcie rejsu w zanurzeniu[5]. Wkrótce też opracowano konstrukcję peryskopu wysuwanego, który można było także obracać wokół własnej osi, co pozwoliło na prowadzenie obserwacji dookolnej. Znaczne ulepszenia konstrukcji peryskopu wprowadzili konstruktorzy niemieccy, jednakże podstawowe zasady działania pierwszych peryskopów pozostają do dziś niezmienne.

Podstawową funkcją peryskopu jest zapewnienie oficerowi dowodzącemu okrętem oglądu otaczającego okręt horyzontu, gdy okręt pozostaje w niewielkim zanurzeniu. W tym celu, urządzenie musi być odpowiednio długie, w celu umożliwienia wystawienia jego końcówki ponad powierzchnie wody, w celu odbicia poziomych promieni światła początkowo pionowo w dół tuby peryskopu, a następnie poziomo do oczu obserwatora. Ponadto, wystająca ponad wodę część peryskopu musi być nie rzucająca się w oczy (w celu minimalizacji możliwości jego wizualnego dostrzeżenia) oraz opływowa. Z tych względów, peryskop ma zwykle formę długiej i cienkiej rury[5]. Współczesne peryskopy mogą mieć długość nawet 18 metrów. Podczas gdy okręt podwodny znajduje się na głębokości odpowiadającej długości tuby peryskopy, uznaje się, że jednostka znajduje się na "głębokości peryskopowej"[4]. Z uwagi na tę długość urządzenia, umieszczenie dwóch luster na obu końcach peryskopu nie jest wystarczające do dostarczenia obrazu z zewnętrznego obiektywu peryskopu do jego okularu, z tego też względu zamiast luster w peryskopach stosuje się pryzmaty na szczycie i dnie peryskopu, umieszczone równolegle do siebie. Górny pryzmat zbiera światło obrazu i odbija je przez szereg soczewek oraz dwa teleskopy znajdujące się wzdłuż długości tuby, gdzie odbite światło pada na dolny pryzmat. Dolny pryzmat odbija światło w drugą tubę, zawierającą dwie soczewki, gdzie przechodzi przez okular do oczu obserwatora[4]. Peryskop umieszczony jest zwykle w studzience przechodzącej przez całą długość kiosku okrętu, w której ma możliwość obrotu o 360° celem umożliwienia obserwatorowi obserwacji wzdłuż całej linii horyzontu[4]. Większość okrętów wyposażona jest w dwa peryskopy.

Wprowadzenie na szeroką skalę do działań przeciwpodwodnych radarów spowodowało, że wystające ponad wodę peryskopy stały się łatwo wykrywalne dla sił ZOP. Pociągnęło to za sobą konieczność pokrywania go specjalnymi warstwami materiałów lub farb rozpraszających lub pochłaniających fale promieniowania elektromagnetycznego. Dalszy postęp technologiczny, doprowadził do stopniowego zastępowania tradycyjnych peryskopów urządzeniami video[4][6].

Zobacz też

Przypisy

  1. peryskop, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-04-11].
  2. Jarosław Włodarczyk Piwowar z Gdańska – Wirtualny Wszechświat. [dostęp 4 sierpnia.2010]
  3. * Otton Laskowski: Encyklopedia Wojskowa. T. V. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1935, s. 250.
  4. a b c d e How Photonics Masts Will Work. [w:] How Submarines Work [on-line]. [dostęp 2011-06-11]. (ang.).
  5. a b c The Fleet Type Submarine Online Submarine Periscope Manual. San Francisco Maritime National Historical Park. [dostęp 2011-06-14]. (ang.).
  6. AN/BVS-1 (United States), Anti-submarine warfare – Electro-optical sensors. jane's. [dostęp 2011-06-11]. (ang.).


Read other articles:

Questa voce o sezione sugli argomenti economisti e politici è priva o carente di note e riferimenti bibliografici puntuali. Sebbene vi siano una bibliografia e/o dei collegamenti esterni, manca la contestualizzazione delle fonti con note a piè di pagina o altri riferimenti precisi che indichino puntualmente la provenienza delle informazioni. Puoi migliorare questa voce citando le fonti più precisamente. Segui i suggerimenti dei progetti di riferimento 1, 2. Charles Alexandre de Colonn...

 

Опис Логотип компанії Cyrix. Джерело Оригінал завантажено до англійської вікіпедії. Час створення н. Автор зображення Cyrix Ліцензія див. нижче Ліцензування Це логотип (емблема) організації, товару, або заходу, що перебуває під захистом авторських прав та/або є товарним знако...

 

Mikael Dorsin, 2009 Mikael Frank Dorsin (* 6. Oktober 1981 in Lidingö) ist ein ehemaliger schwedischer Fußballspieler. Der Abwehrspieler begann seine Karriere beim Stockholmer Djurgårdens IF, für den er bis Dezember 2002 spielte. Zum Sommer 2003 wechselte er nach Frankreich zu Racing Strasbourg, ging aber bereits ein Jahr später zu Rosenborg Trondheim in Norwegen. 2008 wechselte er zwischenzeitlich zum CFR Cluj nach Rumänien, kehrte aber noch im August desselben Jahres nach Trondheim zu...

Muro de las Lamentaciones y la Cúpula de la Roca de la mezquita de Al-Aqsa, en Jerusalén. El síndrome de Jerusalén es una enfermedad psíquica que afecta a un turista o un habitante de Jerusalén. La enfermedad tiene el carácter de una psicosis y se exterioriza con signos de delirios: el afectado se identifica completamente con un personaje de la historia sagrada del Antiguo o del Nuevo Testamento y actúa como tal.[1]​[2]​ El síndrome de Jerusalén se ha considerado anterio...

 

Town in Maryland, United StatesChevy Chase Village, MarylandTown FlagCoat of armsLogoLocation of Chevy Chase Village within Montgomery County, Maryland (click to enlarge)Coordinates: 38°58′10″N 77°4′44″W / 38.96944°N 77.07889°W / 38.96944; -77.07889Country United StatesState MarylandCountyMontgomeryIncorporated1910[1]Government • Village ManagerShana Davis-CookArea[2] • Total0.42 sq mi (1.09 k...

 

Infotainment industrial park, Kerela, India Kinfra Film and Video ParkIndustryInfotainment Industry in digital animation and cinema sectorHeadquartersThiruvananthapuram, Kerala, India Kinfra Film and Video Park is India's first Infotainment Industrial Park.[1] It is also the first SEZ in India for animation and gaming. It is situated in Thiruvananthapuram, the capital of Kerala State. The Park is a fully owned subsidiary of KINFRA, a statutory body of the Kerala Government.[2]...

سانت مارتين   الإحداثيات 39°12′51″N 83°53′29″W / 39.2142°N 83.8914°W / 39.2142; -83.8914  تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[1]  خصائص جغرافية  المساحة 5.017747 كيلومتر مربع2.830831 كيلومتر مربع (1 أبريل 2010)  ارتفاع 298 متر  عدد السكان  عدد السكان 129 (1 أبريل 2010)[2]200 (1

 

Pemandangan udara dari All England Lawn Tennis and Croquet Club All England Lawn Tennis and Croquet Club,[1] juga dikenal sebagai All England Club,[2] adalah klub anggota pribadi. Tempat ini paling dikenal sebagai tempat Kejuaraan Wimbledon, satu-satunya acara tenis Grand Slam yang masih diadakan di atas rumput. Awalnya acara amatir yang dihadiri anggota klub dan teman-teman mereka selama beberapa hari setiap musim panas, kejuaraan menjadi jauh lebih menonjol daripada klub itu...

 

У Вікіпедії є статті про інших людей із прізвищем Івановський. |портрет= |розмір_зображення= Івановський Ігнатій Олександрович Народився 16 грудня 1858(1858-12-16)Германівка, Київська губернія, Російська імперіяПомер ?, не раніше 1926?Місце проживання Київ, Петербург, ОдесаКраїна ...

Former lower house of the Swedish Riksdag (1866–1970) You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Swedish. (March 2014) Click [show] for important translation instructions. View a machine-translated version of the Swedish article. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy...

 

Microcline from the Kenticha mine, Oromia Region, Ethiopia. Mining is important to the economy of Ethiopia as a diversification from agriculture. Currently, mining comprises only 1% of GDP. Gold, gemstones (diamonds and sapphires), and industrial minerals are important commodities for the country's export-oriented growth strategy.[1] The country has deposits of coal, opal, gemstones, kaolin, iron ore, soda ash, and tantalum, but only gold is mined in significant quantities. In Salt ex...

 

Doreen VirtueVirtue in 2022BornDoreen Hannan1958 (age 64–65)California, USEducationChapman University (MA) California Coast University (PhD)Known forNew Age author, turned born again Christian in 2017 Doreen Virtue (née Hannan, born 1958), is an American former leading New Age author, who rejected those beliefs and embraced born again Christianity in 2017.[1][2] Early life and education Doreen Virtue was born Doreen Hannan in Southern California, spending her ...

Territorial dispute between Russia and Ukraine This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) The article's lead section may need to be rewritten. Please help improve the lead and read the lead layout guide. (February 2019) (Learn how and when to remove this template message) This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Pleas...

 

Hungaroring GP2 roundGP2 SeriesVenueHungaroringLocationMogyoród, HungaryFirst race2005Last race2016Most wins (driver) Nelson Piquet Jr. (2)Most wins (team) ART Grand Prix (6)Lap record1:28.968 ( Sébastien Buemi, ART Grand Prix, GP2/05, 2007) The Hungaroring GP2 round was a GP2 Series race that ran from 2005 to 2016 on the Hungaroring track in Mogyoród, Hungary. Winners Year Race Driver Team Report 2005 Feature Neel Jani Racing Engineering Report[1] Sprint Alexandre Prémat ART Gran...

 

Lot Lage des Departements Lot in Frankreich Region Okzitanien Präfektur Cahors Unterpräfektur(en) FigeacGourdon Einwohner 174.670 (1. Jan. 2020) Bevölkerungsdichte 33 Einw. pro km² Fläche 5.216,53 km² Arrondissements 3 Gemeindeverbände 10 Kantone 17 Gemeinden 313 Präsident desDépartementrats Serge Rigal[1] (PS) ISO-3166-2-Code FR-46 Lage des Départements Lot in derRegion Okzitanien Das Département du Lot [lɔt] ist das französische Département mit der Ordnungsnu...

American actress (1905–1961) For the Canadian artist, see Anna Wong (artist). In this Chinese name, the family name is Wong. Anna May WongPublicity photo of Anna May Wong from Stars of the Photoplay, 1930BornWong Liu Tsong(1905-01-03)January 3, 1905Los Angeles, California, U.S.DiedFebruary 3, 1961(1961-02-03) (aged 56)Santa Monica, California, U.S.OccupationActressYears active1919–1961AwardsHollywood Walk of Fame – Motion Picture1700 Vine StreetChinese nameTraditional...

 

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: AVN Media Network – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2016) (Learn how and when to remove this template message) AVN Media Network, Inc.IndustryAdult Digital MediaFounded1982Key peoplePaul Fishbein, Darren Roberts, Founders Tony Rios, Chair...

 

2000 film by Steven Soderbergh Erin BrockovichTheatrical release posterDirected bySteven SoderberghWritten bySusannah GrantProduced byDanny DeVitoMichael ShambergStacey SherStarring Julia Roberts Albert Finney Aaron Eckhart CinematographyEd LachmanEdited byAnne V. CoatesMusic byThomas NewmanProductioncompaniesUniversal PicturesColumbia PicturesJersey FilmsDistributed by Universal Pictures (North America) Columbia TriStar Film Distributors International (International) Release date March ...

American political scientist This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Albert Wohlstetter – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2014) (Learn how and when to remove this template message) Albert WohlstetterWohlstetter in 1985Born(1913-12-19)December 19, 1913New York, New York, U.S.DiedJ...

 

SuperFreshTypeSubsidiaryIndustrySupermarketFounded1982 (1982) in Philadelphia, PennsylvaniaHeadquartersStaten Island, NY, U.S.Number of locations20Area servedNew Jersey, New YorkParentKey Food SuperFresh is a supermarket brand owned by Key Food Stores which operates in New York City and its New Jersey suburbs. The company currently operates twenty supermarkets. The name previously belonged to a chain of stores run by A&P, based largely in the cities and suburbs of Philadelphia, Balti...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!