I Rozejm w Compiègne – kończący I wojnę światowąukład rozejmowy pomiędzy Ententą i Cesarstwem Niemieckim, uzgodniony w poniedziałek 11 listopada 1918 o godzinie 5:12 i podpisany o 5:20 rano w wagonie kolejowym w lesie Compiègne[a]. Zgodnie z propozycją marszałka Focha obie strony przyjęły jako godzinę złożenia podpisów 5:00. Rozejm wszedł w życie tego samego dnia o godzinie 11:00 czasu paryskiego, to jest po 6 godzinach od zakomunikowanej godziny podpisania[1].
Rozejm wg art. XXXIV obwiązywać miał przez 36 dni - do 17 grudnia, 13 grudnia przedłużono go do 17 stycznia 1919, 16 stycznia do 17 lutego, wreszcie 16 lutego na czas nieokreślony z możliwością wypowiedzenia z trzydniowym wyprzedzeniem.
Stopniowe wycofanie wszystkich wojsk niemieckich z własnych terenów na zachód od Renu i strefy 30 km od jego brzegów w miastach Moguncja, Koblencja i Kolonia; okupacja Nadrenii przez wojska państw Ententy
Wycofanie wojsk niemieckich na wschodzie na granicę z roku 1914
Internowanie niemieckiej floty (Hochseeflotte) i utrzymanie przez aliantów blokady morskiej Niemiec
Repatriacja alianckich jeńców, jeńcy niemieccy mieli zostać zwolnieni po zawarciu pokoju
Wydanie Sprzymierzonym 5000 dział, 25 000 karabinów maszynowych, 1700 samolotów, wszystkich okrętów podwodnych, 5000 lokomotyw, 5000 ciężarówek i 150 000 wagonów kolejowych. Pierwotne żądania aliantów, przedstawione rankiem 8 listopada 1918 r., dotyczyły wydania 2000 samolotów, 160 okrętów podwodnych, 10 000 ciężarówek i 30 000 karabinów maszynowych, jednakże wielkości te przekraczały ilości sprzętu i uzbrojenia faktycznie posiadanego przez Niemców.
Rozejm w Compiègne a sprawa Polski
Artykuł XII rozejmu w Compiègne przewidywał ewakuację wojsk niemieckich z Austro-Węgier, Rumunii, Turcji oraz byłego już Imperium Rosyjskiego, a więc również ziem polskich. W tym ostatnim przypadku, po interwencji m.in. Romana Dmowskiego[b] zmieniono tekst dotyczący wycofania wojsk niemieckich na „gdy alianci uznają moment ewakuacji za właściwy biorąc pod uwagę sytuację wewnętrzną tych obszarów”. Z kolei artykuł XVI głosił, że „Alianci będą mieli wolny dostęp do terytoriów ewakuowanych przez Niemców na Wschodzie już to przez Gdańsk, już to Wisłą, aby móc zaopatrywać ludność i w celu utrzymania porządku”[2][3].
W trakcie inwazji na Francję w 1940 Niemcy odnaleźli wagon z Compiègne. Zmusili Francuzów do podpisania w nim nowego rozejmu w Compiègne. Miało to uwypuklać jak bardzo odwróciły się role względem poprzedniego.
↑Roman Dmowski zaniepokojony był perspektywą sytuacji gdy, jak pisał: „wojska polskiego właściwie w kraju nie ma, alianci ze swoim wojskiem nie przyszli, wojsko niemieckie usuwa się do Niemiec, a na jego miejsce wlewa się fala bolszewicka ze wschodu”.
Przypisy
↑Nicholas Best, Władysław Jeżewski: Najważniejszy dzień w historii. Jak skończyła się Wielka Wojna. Warszawa: Magnum, 2008, s. 135. ISBN 978-83-89656-47-6.
Nicholas Best: Najważniejszy dzień w historii. Jak skończyła się Wielka Wojna. Warszawa: Magnum, 2008. ISBN 978-83-89656-47-6. Brak numerów stron w książce
