Szmaragdowiec żółtooki

Szmaragdowiec żółtooki
	Anthornis melanocephala
	G. R. Gray, 1843
	; Szmaragdowiec żółtooki na XIX-wiecznej ilustracji
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	miodojady
Rodzaj	Anthornis
Gatunek	szmaragdowiec żółtooki
Synonimy
	Anthornis melanura melanocephala G. R. Gray, 1843;
	Anthornis melanura melanocephala G. R. Gray, 1843;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; wymarły
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szmaragdowiec żółtooki^[3] (Anthornis melanocephala) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny miodojadów (Meliphagidae). Występował na Wyspach Chatham. Wymarły; ostatni raz odnotowany w 1906.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał George Robert Gray w 1843, nadając mu nazwę Anthornis melanocephala^[4]. Nazwa ta jest obecnie (2021) uznawana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny^[5]. Niektórzy autorzy uznawali szmaragdowca żółtookiego za podgatunek szmaragdowca zwyczajnego (Anthornis melanura)^[5]^[6]. Odkrywcą gatunku był niemiecki przyrodnik Ernst Dieffenbach, który w 1839 odwiedził Wyspy Chatham^[7]. Mieszkańcy wyspy Chatham nazywali te ptaki mako mako^[4].

Morfologia

Długość ciała wynosi około 23 cm^[7]. Wymiary holotypu, przybliżone, oryginalne podane w calach: długość górnej krawędzi dzioba 23 mm, długość skrzydła 107 mm, długość ogona 117 mm, długość skoku 38 mm^[8]. Większość upierzenia miała barwę oliwkowozieloną, jaśniejszą po bokach ciała i na brzuchu. Ciemię i czoło stalowoniebieskie, gardło i boki głowy fioletowawe. Skrzydła i sterówki czarnobrązowe, ze stalowoniebieskimi krawędziami^[7]. Tęczówka złocistożółta^[8].

Zasięg występowania

Szmaragdowce żółtookie występowały na wyspach: Chatham, Pitt, Mangere Island i Little Mangere Island^[7].

Ekologia i zachowanie

Środowiskiem życia szmaragdowców żółtookich były gęste lasy^[9]. Lęgi odnotowano w sierpniu, wrześniu i październiku. Gniazdo szmaragdowców żółtookich umieszczane było w drzewie, krzewie lub paproci drzewiastej, na wysokości około 3,5 m na ziemią. Jedyne zachowane gniazdo składa się z drobnych patyczków, traw i korzeni, a wyściełane jest trawą. Zniesienie liczyło 3 jaja o różowej skorupce pokrytej na szerszym końcu czerwonobrązowymi plamkami^[7].

Status

IUCN uznaje szmaragdowca żółtookiego za gatunek wymarły (EX, Extinct)^[9]. W 1871, kiedy Travers odwiedził wyspy Chatham, szmaragdowce żółtookie były nadal pospolite^[7]. Po raz ostatni zostały odnotowane w 1906 na Little Mangere Island. Podczas ekspedycji w 1938 nie odnaleziono już tych miodojadów^[9].

Przypisy

↑ ^a ^b Anthornis melanocephala, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Anthornis melanocephala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Meliphagidae Vigors, 1825 - miodojady - Honeyeaters (wersja: 2021-01-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-16].
↑ ^a ^b G. R. Gray & R. Bowdler Sharpe: I. Birds of New Zealand. W: The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror. 1844–1875, s. 4.
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-16]. (ang.).
↑ praca zbiorowa: Check-list of birds of the world. T. 12. 1967, s. 444.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Julian P. Hume, Michael Walters: Extinct Birds. A&C Black, 2012, s. 231. ISBN 978-1-4081-5861-6.
↑ ^a ^b Catalogue of the Birds in the British Museum. T. 9. 1884, s. 256–257.
↑ ^a ^b ^c Chatham Bellbird Anthornis melanocephala. BirdLife International. [dostęp 2017-01-29].

[itis-1] Anthornis melanocephala, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Anthornis melanocephala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Meliphagidae Vigors, 1825 - miodojady - Honeyeaters (wersja: 2021-01-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-16].

[zoo-4] G. R. Gray & R. Bowdler Sharpe: I. Birds of New Zealand. W: The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror. 1844–1875, s. 4.

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-16]. (ang.).

[check-6] raca zbiorowa: Check-list of birds of the world. T. 12. 1967, s. 444.

[gb-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Julian P. Hume, Michael Walters: Extinct Birds. A&C Black, 2012, s. 231. ISBN 978-1-4081-5861-6.

[cbbm-8] Catalogue of the Birds in the British Museum. T. 9. 1884, s. 256–257.

[birdlife-9] Chatham Bellbird Anthornis melanocephala. BirdLife International. [dostęp 2017-01-29].

[podgatunek-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Takson uznany za podgatunek na Kompletnej liście ptaków świata

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[A]