Strunowce (Chordata, od gr. i łac. chorda – struna) – zwierzęta dwubocznie symetryczne, wtórouste, które na jednym z etapów rozwoju osobniczego mają następujące sześć charakterystycznych cech budowy:
- struna grzbietowa (wewnętrzny, tkankowy szkielet osiowy, ma postać elastycznego pręta, u dorosłych ryb i płazów jest obecna w postaci szczątkowej między trzonami kręgów, a u ptaków i ssaków całkowicie zanika),
- cewka nerwowa po stronie grzbietowej, nad struną grzbietową (odwrotnie w stosunku do bezkręgowców),
- gardziel przebita szczelinami skrzelowymi (u lądowych strunowców część z nich zanika, a część zostaje przekształcona w inne formy)
- układ pokarmowy pomiędzy układem nerwowym a sercem,
- serce po brzusznej stronie,
- umięśniony ogon znajdujący się za odbytem i służący do poruszania się (czasem zanika, np. u człowieka)
Taksonomia
Schemat pochodzi z trzeciego wydania Vertebrate Palaeontology[2]. Układ odpowiada częściowo pokrewieństwu ewolucyjnemu (podobnie jak kladogram), ale zachowuje tradycyjne rangi klasyfikacji Linneusza.
Gromady
Podział z 2018[3] roku:
Filogeneza
Hipotetyczny przodek strunowców był zwierzęciem wodnym o dwóch częściach ciała: wisceralnej, odpowiadającej za pobieranie pokarmu i być może oddychanie oraz somatycznej, odpowiedzialnej za przemieszczanie całego ciała.
Teorie ewolucyjne
Pokrewieństwo trzech grup należących do strunowców było przez lata przedmiotem debaty. Według teorii Garstanga najbardziej bazalną grupą strunowców są osłonice, od których, drogą pedomorfozy, wyewoluowały pozostałe grupy, lancetniki i kręgowce, łączone w takson Euchordata. Teoria ta przez lata cieszyła się popularnością i wciąż występuje w podręcznikach szkolnych.
Inny punkt widzenia przedstawia teoria Atriozoa, która łączy ze sobą Cephalochordata i Tunicata na podstawie występowania u nich specyficznego krążenia wody opływającej kosz skrzelowy. Woda wpływa przez otwór gębowy, omywa skrzela, a następnie trafia do atrium – jamy okołoskrzelowej, z której uchodzi przez osobny otwór – atriopor. U kręgowców woda opuszcza gardziel przez otwory skrzelowe bezpośrednio do środowiska zewnętrznego.
Badania molekularne wykazały jednak, że najbliższymi krewnymi kręgowców są osłonice, a taksonem bazalnym – bezczaszkowce. Takson, zawierający w sobie osłonice i kręgowce nosi nazwę Olfactores. Odnaleziono kilka synapomorfii, które można dla niego wskazać.
Drzewo filogenetyczne
Grupa zawierająca – Bilateria
Uwagi:
- Linie pokazują prawdopodobne pokrewieństwo ewolucyjne, uwzględniając wymarłe taksony oznaczone znakiem †. Niektóre są bezkręgowcami. Chordata to typ.
- Pozycja (pokrewieństwo) bezczaszkowców, osłonic i kręgowców według[4] czasopisma „Nature”.
Przypisy
- ↑ Chordata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Classification of the vertebrates, [w:] Michael J.M.J. Benton Michael J.M.J., Vertebrate paleontology, wyd. 3, Uniwersytet Bristolski, 2004, ISBN 978-0-632-05637-8 [zarchiwizowane z adresu 2018-10-15] (ang.). Brak numerów stron w książce
- ↑ Taxonomic tree [online], Catalogue of Life [dostęp 2018-08-17] (ang.).
- ↑ The amphioxus genome and the evolution of the chordate karyotype, Nicholas H. Putnam, et al. Nature vol 453 p. 1064–1071, June 19, 2000.
Klasyfikacja
typów zwierząt na podstawie hipotezy
ekdyzonu (Lophotrochozoa-Ecdysozoa-Deuterostomia)
| Parazoa |
|
|---|
| Eumetazoa | |
|---|
| nieaktualne | | przeniesione do parzydełkowców |
|
|---|
| przeniesione do wrotków |
|
|---|
| przeniesione do pierścienic |
|
|---|
|
|---|
| nomen dubium |
|
|---|
Na podstawie:
Halanych et al. Evidence from 18S ribosomal DNA that the lophophorates are protostome animals. „Science”. 267 (5204), s. 1641–1643, 1995. DOI: 10.1126/science.7886451. (ang.).
Edgecombe et al. Higher-level metazoan relationships: recent progress and remaining questions. „Organisms Diversity and Evolution”. 11, s. 151–172, 2011. DOI: 10.1007/s13127-011-0044-4. (ang.).
Laumer et al. Spiralian Phylogeny Informs the Evolution of Microscopic Lineages. „Current Biology”. 25, s. 1-7, 2015. DOI: 10.1016/j.cub.2015.06.068. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
