Strefa interesów (film)

Strefa interesów

The Zone of Interest

Gatunek	Dramat historyczny
Rok produkcji	2023
Data premiery	19 maja 2023 (Cannes) 15 grudnia 2023 (Stany Zjednoczone) 2 lutego 2024 (Wielka Brytania) 8 marca 2024 (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone Wielka Brytania Polska
Język	niemiecki polski jidysz
Czas trwania	105 minut
Reżyseria	Jonathan Glazer
Scenariusz	Jonathan Glazer
Główne role	Christian Friedel Sandra Hüller
Muzyka	Mica Levi
Zdjęcia	Łukasz Żal
Scenografia	Chris Oddy Joanna Kuś Katarzyna Sikora
Kostiumy	Małgorzata Karpiuk
Montaż	Paul Watts
Produkcja	Ewa Puszczyńska (Extreme Emotions) James Wilson (Two Wolves Films)
Wytwórnia	Polski Instytut Sztuki Filmowej Film4 Access JW Films Extreme Emotions
Dystrybucja	A24 (Stany Zjednoczone i Wielka Brytania) Gutek Film (Polska)
Przychody brutto	$16 milionów
Nagrody
Oscar dla najlepszego filmu międzynarodowego, Oscar za najlepszy dźwięk, Grand Prix (Cannes), Nagroda FIPRESCI (Cannes), Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej (za najlepszy film brytyjski), Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej (za najlepszy film nieanglojęzyczny), Nagroda Satelita

Strefa interesów (ang. The Zone of Interest) – dramat historyczny z 2023 roku w reżyserii Jonathana Glazera, luźno oparty na powieści(inne języki) Martina Amisa z 2014 roku. Jest to koprodukcja Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Polski (PISF). Film przedstawia codzienne życie niemieckiego nazistowskiego komendanta KL Auschwitz Rudolfa Hößa, który wraz z żoną Hedwig (Sandra Hüller) stara się zbudować wymarzone życie w willi zlokalizowanej w strefie interesów niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. W postać Hößa wciela się Christian Friedel^[1].

Autorem zdjęć jest Łukasz Żal, w przeszłości dwukrotnie nominowany do Oscara za zdjęcia do filmów Ida oraz Zimna wojna, a producentami: Ewa Puszczyńska (która także współtworzyła Idę i Zimną wojnę) oraz James Wilson. Autorką muzyki do filmu jest Mica Levi.

Premiera Strefy interesów odbyła się 19 maja 2023 i miała miejsce na 76. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes. Na tym festiwalu film zdobył nagrodę Grand Prix i nagrodę FIPRESCI^[2][3][4]. Uzyskał Nagrodę Satelita za Najlepszy film międzynarodowy w 2023. Został uznany przez National Board of Review za jeden z pięciu najlepszych międzynarodowych obrazów 2023 roku. Podczas 96. ceremonii wręczenia Oscarów otrzymał nagrodę Oscara dla najlepszego filmu międzynarodowego, a także Oscara za najlepszy dźwięk (Tarn Willers(inne języki) i Johnnie Burn(inne języki)). Obraz zdobył wiele innych nagród i był nominowany do wielu innych wyróżnień. Został między innymi wytypowany do trzech nagród Złotych Globów, dziewięciu nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej oraz pięciu nagród Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej (Oscar), w tym nagrody dla najlepszego filmu.

Fabuła

W 1943 roku Rudolf Höß (Christian Friedel), komendant obozu koncentracyjnego Auschwitz, mieszka wraz z żoną Hedwig (Sandra Hüller) i pięciorgiem dzieci w pięknej, pedantycznie czystej willi^[5] położonej w „strefie interesów” – jak naziści określali tereny położone w bezpośrednim sąsiedztwie obozu koncentracyjnego. Obraz koncentruje się na codzienności Hößów, swoistej „uporządkowanej normalności”. Głowa rodziny nadzoruje funkcjonowanie machiny masowej zagłady i spełnia rodzinne funkcje – czyta swoim dzieciom bajki na dobranoc, przed snem sprawdza czy drzwi wejściowe są zamknięte, a światła w domu zgaszone. Z kolei Hedwig pielęgnuje ogród i nadzoruje codzienne prace domowe^[6][7]. Para celebruje rodzinne obiady, marzy o wakacjach we Włoszech^[5], urządza pikniki w ogrodzie, zabawia przyjaciół i świętuje urodziny^[6]. W dni wolne lubi pływać na kajakach lub spacerować z przyjaciółmi^[5]. Prace domowe wykonują za nich miejscowe kobiety^[6]. Mieszkańcy willi korzystają z elementów dobytku zabranego więźniom. Sielski obraz zakłócają wydarzenia toczące się za murem oddzielającym ogród od obozu^[5]. Na ekranie nigdy nie widać jednak komór gazowych obozu, baraków, ani innych elementów istniejącej za murem machiny zagłady. Ale zza muru docierają obozowe odgłosy^[8]. Często słychać strzały, krzyki, odgłosy pociągów i huk pieców^[5]. Film pokazuje reakcje mieszkańców willi ignorujących zło^[8]. Mur staje się silnym symbolem wyparcia pewnych części życia, by zachować własny komfort^[9]. Trwającą kilka lat idyllę zakłóca informacja, że Höß ma zostać przeniesiony do pracy w biurze SS pod Berlinem. Na myśl o opuszczeniu wiejskiej kryjówki Hedwig wpada w panikę^[10].

Obsada

Na podstawie^[11][12]:

• Christian Friedel jako Rudolf Höß
• Sandra Hüller jako Hedwig Höß
• Ralph Herforth(inne języki) jako Oswald Pohl
• Daniel Holzberg(inne języki) jako Gerhard Maurer
• Sascha Maaz(inne języki) jako Arthur Liebehenschel
• Freya Kreutzkam(inne języki) jako Eleonore Pohl
• Imogen Kogge(inne języki) jako Linna Hensel
• Johann Karthaus jako Klaus Höß
• Lilli Falk(inne języki) jako Heidetraut Höß
• Nele Ahrensmeier(inne języki) jako Inge-Brigitt Höß
• Luis Noah Witte(inne języki) jako Hans-Jürgen Höß
• Julia Polaczek jako Aleksandra Bystroń-Kołodziejczyk
• Wolfgang Lampl jako Wilhelm Hans Burger
• Stephanie Petrowitz jako Sophie Stippel

Produkcja

Rozwój

Praca nad Strefą interesów trwała 10 lat^[6]. Gdy Glazer ukończył swój poprzedni film Pod skórą, zainteresowała go nieopublikowana jeszcze powieść Martina Amisa – Strefa interesów. Paul i Hannah Doll, główni bohaterowie powieści, byli luźno wzorowani na postaciach Rudolfa Hößa, komendanta obozu koncentracyjnego Auschwitz i jego żony Hedwig. Glazer zdecydował jednak oprzeć fabułę na losach postaci historycznych i poświęcił dwa lata na badanie życiorysów rodziny Höß^[10]. Odbył kilka wizyt w Auschwitz i był pod ogromnym wrażeniem willi Hößów^[13]. Współpracował z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu i innymi organizacjami, a także uzyskał pozwolenie na dostęp do archiwum, dzięki czemu zapoznał się z relacjami ocalałych i osób zatrudnionych w gospodarstwie rodziny Höß. Łącząc te zeznania, Glazer stopniowo konstruował szczegółowy portret osób powiązanych z wydarzeniami^[14][15].

Inspiracją dla postaci młodej Polki występującej w filmie była kobieta o imieniu Aleksandra, którą Glazer poznał podczas swoich badań. Kobieta ta, jako 12-letnia członkini polskiego ruchu oporu, jeździła rowerem do obozu, aby zostawiać jabłka głodującym więźniom. W filmie wykorzystano prawdziwy motyw odkrycia przez Aleksandrę utworu muzycznego, który został napisany przez więźnia, Josepha Wulfa. Glazer poznał Aleksandrę niedługo przed jej śmiercią, gdy miała 90 lat. Podczas kręcenia filmu wykorzystano przedmioty należące do prawdziwej Aleksandry. Aktorka używała na planie sukienkę należącą do rzeczywistej Aleksandry i jeździła na jej rowerze^[6].

Zdjęcia

Willa używana przez Hößa od zakończenia wojny była własnością prywatną. Scenograf Chris Oddy^[10][8] badał zachowane fotografie i relacje ocalałych, by poznać historyczny wygląd willi i jej otoczenia^[6] i spędził kilka miesięcy na przekształceniu innego opuszczonego domu graniczącego z obozem w replikę willi Hößa, a w kwietniu 2021 roku zaczął zakładać ogród, aby roślinność zakwitła w chwili rozpoczęcia zdjęć^[10][8]. Zdjęcia w willi były wykonywane za pomocą 10 ukrytych kamer, co ułatwiło ekipie filmowej płynnie filmować poszczególne sceny we wnętrzach^[8]. Główne zdjęcia rozpoczęły się w Oświęcimiu latem 2021 i trwały około 55 dni^[10][13]. Dodatkowe zdjęcia były kręcone w Jeleniej Górze w styczniu 2022^[16].

Premiera

Film Strefa interesów został wybrany do rywalizacji o Złotą Palmę na Festiwalu Filmowym w Cannes w 2023 roku^[17], gdzie miała miejsce jego premiera. W Cannes, na światowej premierze 19 maja 2023^[4] obraz został przez publiczność nagrodzony sześciominutowymi owacjami na stojąco^[18]. Na festiwalu film zdobył Grand Prix, nagrodę za ścieżkę dźwiękową i nagrodę FIPRESCI^[19][20][21].

Premiera w Ameryce Północnej odbyła się 1 września 2023 podczas 50. Festiwalu Filmowego w Telluride^[22]. Film został także pokazany na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Toronto w 2023^[23]. W Stanach Zjednoczonych film pierwotnie miał mieć premierę 8 grudnia^[24], jednak została przeniesiona na 15 grudnia 2023^[25]. W Wielkiej Brytanii film został zaprezentowany 2 lutego 2024^[26]. W Polsce film miał się pojawić w kinach 9 lutego 2024^[27], ale data premiery została przełożona na 8 marca 2024^[28][29].

Odbiór

Box office

W weekend otwarcia film zarobił 124 000 dolarów w czterech kinach^[30]. Gdy obraz zdobył pięć nominacji do Oscara, w siódmym tygodniu od premiery dystrybutor rozszerzył emisję z 215 do 333 kin. Film zarobił 1,08 miliona dolarów, co stanowi wzrost o 141% w porównaniu z poprzednim weekendem, a suma wyniosła 3 miliony dolarów^[31].

Recenzje

Strefa interesów spotkała się z uznaniem krytyków^{[32][33][34][35]}. Na Rotten Tomatoes 93% z 307 recenzji jest pozytywnych, ze średnią ocen 8,7/10. Konsensus krytyków serwisu stwierdza: „Beznamiętnie badając zwyczajną egzystencję ludzi współwinnych strasznych zbrodni, Strefa interesów zmusza nas do zimnego spojrzenia na codzienność kryjącą się za niewybaczalną brutalnością”^[36]. W serwisie Metacritic film uzyskał średnią ważoną 92 na 100 na podstawie 58 recenzji krytyków, co oznacza „powszechne uznanie”^[37].

Nagrody

Nagroda	Data ceremonii	Kategoria	Nagrodzony	Wynik	Ref.
AARP Movies for Grownups Awards	17 stycznia 2024	Najlepszy film nieanglojęzyczny	Strefa interesów	nagroda	[38][39]
Nagroda Akademii Filmowej	10 marca 2024	Najlepszy film	James Wilson	nominacja	[40][41]
		Najlepsza reżyseria	Jonathan Glazer	nominacja
		Najlepszy scenariusz adaptowany		nominacja
		Najlepszy film międzynarodowy	Wielka Brytania	nagroda
		Najlepszy dźwięk(inne języki)	Tarn Willers(inne języki) i Johnnie Burn(inne języki)	nagroda
Alliance of Women Film Journalists (AWFJ)	4 stycznia 2024	Najlepszy film	Strefa interesów	nagroda	[42]
		Najlepszy reżyser	Jonathan Glazer	nominacja
		Najlepsza aktorka drugoplanowa	Sandra Hüller	nominacja
		Najbardziej odważne wykonanie (Most Daring Performance)		nominacja
		Najlepszy scenariusz adaptowany	Jonathan Glazer	nominacja
		Najlepsze zdjęcia	Łukasz Żal	nominacja
		Najlepszy montaż	Paul Watts	nominacja
		Najlepszy film nieanglojęzyczny	Strefa interesów	nagroda
Astra Film Awards	6 stycznia 2024	Najlepszy film międzynarodowy	Strefa interesów	nominacja	[43]
		Najlepszy filmowiec międzynarodowy	Jonathan Glazer	nominacja
		Najlepszy aktor międzynarodowy	Christian Friedel	nominacja
Austin Film Critics Association Awards	10 stycznia 2024	Najlepszy film międzynarodowy	Strefa interesów	nominacja	[44]
Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej (BAFTA)	18 lutego 2024	Najlepszy film brytyjski		nagroda	[45]
		Najlepszy film nieanglojęzyczny		nagroda
		Najlepszy reżyser	Jonathan Glazer	nominacja
		Najlepszy scenariusz adaptowany		nominacja
		Najlepsza aktorka drugoplanowa	Sandra Hüller	nominacja
		Najlepsze zdjęcia	Łukasz Żal	nominacja
		Najlepszy montaż	Paul Watts	nominacja
		Najlepsza scenografia	Chris Oddy	nominacja
		Najlepszy dźwięk	Johnnie Burn i Tarn Willers	nagroda
Boston Society of Film Critics Awards (BSFC)	10 grudnia 2023	Najlepszy film	Strefa interesów	(drugie miejsce)	[46]
		Najlepszy reżyser	Jonathan Glazer	nagroda
		Najlepszy scenariusz adpatowany		nagroda
		Najlepsza oryginalna ścieżka dźwiękowa	Mica Levi	(drugie miejsce)
		Najlepszy film obcojęzyczny	Strefa interesów	nagroda
Camerimage	18 listopada 2023	Nagroda FIPRESCI		nagroda	[47]
Festiwal Filmowy w Cannes	27 maja 2023	Złota Palma	Jonathan Glazer	nominacja	[3]
		Grand Prix		nagroda	[48]
		Nagroda FIPRESCI		nagroda	[2]
		Nagroda za ścieżkę dźwiękową	Mica Levi	nagroda	[49]
		Nagroda Artysty-Technika CST (Vulcan Award)	Johnnie Burn	nagroda	[50]
Chicago Film Critics Association (CFCA)	12 grudnia 2023	Najlepsza aktorka drugoplanowa	Sandra Hüller	nominacja	[51]
		Najlepszy scenariusz adaptowany	Jonathan Glazer	nominacja
		Najlepsza oryginalna ścieżka dźwiękowa	Mica Levi	nominacja
		Najlepsze zdjęcia	Łukasz Żal	nominacja
		Najlepszy film obcojęzyczny	Strefa interesów	nagroda
Critics’ Choice Movie Awards	14 stycznia 2024	Najlepszy film obcojęzyczny		nominacja	[52]
Dallas–Fort Worth Film Critics Association	18 grudnia 2023	Najlepszy film obcojęzyczny		(drugie miejsce)	[53]
		Russell Smith Award		nagroda
Denver Film Critics Society	12 stycznia 2024	Najlepsza oryginalna ścieżka dźwiękowa	Mica Levi	nominacja	[54]
		Najlepszay film nieanglojęzyczny	Strefa interesów	(nagroda Ex aequo z Godzilla Minus One)
Europejska Nagroda Filmowa	9 grudnia 2023	Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego filmu		nominacja	[55]
		Najlepszy europejski reżyser	Jonathan Glazer	nominacja
		Najlepszy europejski scenarzysta		nominacja
		Najlepszy europejski aktor	Christian Friedel	nominacja
		Najlepsza europejska aktorka	Sandra Hüller	nominacja
		Najlepszy europejski designer dźwięku	Johnnie Burn i Tarn Willers	nagroda	[56]
Florida Film Critics Circle Awards	21 grudnia 2023	Najlepszy reżyser	Jonathan Glazer	nominacja}	[57][58]
		Najlepszy film obcojęzyczny	Strefa interesów	(drugie miejsce)
		Najlepsza reżyseria artystyczna / scenografia		nominacja
		Najlepsze zdjęcia	Łukasz Żal	nominacja
Georgia Film Critics Association Awards	5 stycznia 2024	Najlepsza oryginalna ścieżka dźwiękowa	Mica Levi	nominacja	[59][60]
		Najlepszy film międzynarodowy	Strefa interesów	nominacja
Złoty Glob	7 stycznia 2024	Złoty Glob za najlepszy film dramatyczny		nominacja	[61]
		Złoty Glob za najlepszy film nieanglojęzyczny		nominacja
		Złoty Glob za najlepszą muzykę	Mica Levi	nominacja
Motion Picture Sound Editors (Golden Reel Awards)	3 marca 2024	Wybitne osiągnięcie w montażu dźwięku – film w języku obcym	Johnnie Burn, Simon Carroll, Max Behrens, Joe Mount, Brendan Feeney, Ewa Mazurkiewicz, Natalia Lubowiecka, Dawid Konecki, Kamil Kwiatkowski	nominacja	[62][63]
Gotham Independent Film Awards	27 listopada 2023	Najlepszy film międzynarodowy	Strefa interesów	nominacja	[64]
		Najlepszy scenariusz	Jonathan Glazer	nominacja
		Znakomita rola drugoplanowa	Sandra Hüller	nominacja
Hollywood Music in Media Awards	15 listopada 2023	Najlepsza muzyka oryginalna – film niezależny	Mica Levi	nagroda	[65]
Houston Film Critics Society	22 stycznia 2024	Najlepszy film międzynarodowy	Strefa interesów	nagroda	[66][67]
Independent Spirit Awards	25 lutego 2024	Najlepszy film międzynarodowy		nominacja	[68][69]
Indiana Film Journalists Association	17 grudnia 2023	Najlepszy film obcojęzyczny		nagroda	[70][71]
		Najlepsze zdjęcia	Łukasz Żal	nominacja
IndieWire Critics Poll	11 grudnia 2023	Najlepszy film	Strefa interesów	(nagroda 6 miejsce)	[72]
		Najlepszy reżyser	Jonathan Glazer	(nagroda 3 miejsce)
		Najlepszy scenariusz		(nagroda 9 miejsce ex equo ze scenarzystami Barbie)
		Najlepsze zdjęcia	Łukasz Żal	(nagroda 4 miejsce)
		Najlepszy film międzynarodowy	Strefa interesów	(nagroda 2 miejsce)
Kansas City Film Critics Circle	27 stycznia 2024	Najlepszy film obcojęzyczny		(drugie miejsce)	[73]
Las Vegas Film Critics Society	13 grudnia 2023	Najlepszy film międzynarodowy		nominacja	[74]
Los Angeles Film Critics Association Awards	10 grudnia 2023	Najlepszy film		nagroda	[75]
		Najlepszy reżyser	Jonathan Glazer	nagroda
		Najlepsza główna rola	Sandra Hüller	nagroda (wspólnie z Anatomią upadku)[76]
		Najlepsza muzyka	Mica Levi	nagroda
Montclair Film Festival	29 października 2023	Breakthrough Performer Award	Christian Friedel	nagroda	[77]
National Board of Review Awards	6 grudnia 2023	Pięć najlepszych filmów międzynarodowych (Nagroda ta nie ma jednego zwycięzcy, ale przyznawana jest wielu filmom)	Strefa interesów	nagroda	[78][79]
National Society of Film Critics	6 stycznia 2024	Najlepszy reżyser	Jonathan Glazer	nagroda	[80]
		Najlepsza aktorka	Sandra Hüller	nagroda (wspólnie z Anatomią upadku)	[80]
		Najlepszy film	Strefa interesów	(drugie miejsce)	[80]
		Najlepsze zdjęcia	Łukasz Żal	(drugie miejsce)	[80]
North Texas Film Critics Association	18 grudnia 2023	Najlepszy film obcojęzyczny	Strefa interesów	nominacja	[81]
Oklahoma Film Critics Circle	3 stycznia 2024	10 najlepszych filmów		(nagroda 6 miejsce)	[82]
		Najlepszy film obcojęzyczny		nagroda
		Najlepszy dorobek	Sandra Hüller	nagroda
Producers Guild of America Awards	25 lutego 2024	Wybitny producent filmów kinowych	Strefa interesów	nominacja	[83][84]
San Diego Film Critics Society	19 grudnia 2023	Najlepsza aktorka drugoplanowa	Sandra Hüller	nominacja	[85]
		Najlepszy scenariusz adaptowany	Jonathan Glazer	nominacja
		Najlepszy film obcojęzyczny	Strefa interesów	nagroda wspólnie z Godzilla Minus One
		Najlepszy projekt dźwiękowy		nagroda
San Francisco Bay Area Film Critics Circle Awards	9 stycznia 2024	Najlepszy film		nominacja	[86]
		Najlepszy reżyser	Jonathan Glazer	nagroda
		Najlepsza aktorka drugoplanowa	Sandra Hüller	nominacja
		Najlepsza adaptacja	Jonathan Glazer	nominacja
		Najlepszy film międzynarodowy	Strefa interesów	nagroda
		Najlepsze zdjęcia	Łukasz Żal	nominacja
		Najlepszy montaż filmu	Paul Watts	nagroda
		Najlepsza muzyka	Mica Levi	nominacja
Nagroda Satelita	3 marca 2024	Najlepszy reżyser	Jonathan Glazer	nominacja	[87][88]
		Najlepszy adaptowany scenariusz	Jonathan Glazer i Martin Amis	nominacja
		Najlepszy film międzynarodowy	Strefa interesów	nagroda
Seattle Film Critics Society Awards	8 stycznia 2024	Film roku		nominacja	[89]
		Najlepsza aktorka drugoplanowa	Sandra Hüller	nominacja
		Najlepszy film międzynarodowy	Strefa interesów	nominacja
		Najlepsze zdjęcia	Łukasz Żal	nominacja
		Najlepsza oryginalna ścieżka dźwiękowa	Mica Levi	nominacja
Society of Composers & Lyricists	23 lutego 2024	Outstanding Original Score for an Independent Film	Mica Levi	nominacja	[90]
Southeastern Film Critics Association	18 grudnia 2023	10 najlepszych filmów	Strefa interesów	(nagroda 10 miejsce)	[91]
St. Louis Film Critics Association	17 grudnia 2023	Najlepszy film	Strefa interesów	nominacja	[92]
		Najlepszy film międzynarodowy		(nagroda 2 miejsce)
		Najlepszy scenariusz adpatowany	Jonathan Glazer	nominacja
		Najlepsze zdjęcia	Łukasz Żal	nominacja
		Najlepsza muzyka	Mica Levi	nominacja
Vancouver Film Critics Circle	12 lutego 2024	Najlepszy film	Strefa interesów	nominacja	[93]
		Najlepszy reżyser	Jonathan Glazer	nominacja
		Najlepszy międzynarodowy film nieanglojęzyczny	Strefa interesów	nagroda
Toronto Film Critics Association	17 grudnia 2023	Najlepszy film		nagroda	[94]
		Najlepszy reżyser	Jonathan Glazer	nagroda
		Najlepszy film międzynarodowy	Strefa interesów	nagroda (wspólnie z Anatomią upadku)
Washington D.C. Area Film Critics Association	10 grudnia 2023	Najlepszy film obcojęzyczny		nominacja	[95]

Przypisy

1. The Zone of Interest [online], Festival de Cannes, 19 maja 2023 [dostęp 2024-02-09]  (ang.).
2. MartaM. Bałaga MartaM., ‘The Zone of Interest,’ ‘The Settlers,’ ‘Power Alley’ Score Fipresci Awards at Cannes [online], 27 maja 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-05-27]  (ang.).
3. NancyN. Tartaglione NancyN., Cannes Film Festival Lineup: Haynes, Anderson, Glazer, Kore-Eda, Wenders In Competition – Full List [online], 13 kwietnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-11]  (ang.).
4. PISF – Premiera światowa filmu „The Zone of Interest” w Cannes [online] [dostęp 2024-02-10]  (pol.).
5. UL – Strefa Interesów. [dostęp 2024-02-10].
6. SeanS. O’Hagan SeanS., Jonathan Glazer on his holocaust film The Zone of Interest: „This is not about the past, it’s about now”, „The Observer”, 10 grudnia 2023, ISSN 0029-7712 [dostęp 2024-02-10]  (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
7. Rehna Azim: The Zone of Interest. moviemarker.co.uk, 2023-05-28. [dostęp 2024-02-29]. (ang.).
8. DannyD. Leigh DannyD., ‘This is a film to make us unsafe in the cinema. As we should be’: Sandra Hüller and Christian Friedel on The Zone of Interest, „The Guardian”, 19 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23]  (ang.).
9. Cannes 2023: Ten film zachwycił krytyków! Zdjęcia były kręcone w Polsce [online], film.interia.pl [dostęp 2024-02-24]  (pol.).
10. GilesG. Harvey GilesG., How Do You Make a Movie About the Holocaust?, „The New York Times”, 19 grudnia 2023, ISSN 0362-4331 [dostęp 2024-02-10]  (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
11. The Zone of Interest Cast [online], British Film Institute [dostęp 2024-02-23] .
12. The Zone of Interest >> Cast [online], Crew United [dostęp 2024-02-23]  (ang.).
13. MarkM. Salisbury MarkM., Jonathan Glazer on „The Zone Of Interest”: „I wanted to remove the artifice of filmmaking” [online], Screen [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
14. AnthonyA. D’Alessandro AnthonyA., ZacZ. Ntim ZacZ., Jonathan Glazer On His Holocaust Pic ‘Zone Of Interest’ & The Dangers Of Far-Right Resurgence Today [online], Deadline, 20 maja 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
15. PeteP. Hammond PeteP., „The Zone Of Interest” Review: Jonathan Glazer’s Stunning Look At The Holocaust In A Way It Has Not Been Seen – Cannes Film Festival [online], Deadline, 19 maja 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
16. Filmowcy w Cieplicach. Trwają zdjęcia do filmu Strefa Interesów [online], 24jgora.pl, 23 stycznia 2022 [dostęp 2024-02-10]  (pol.).
17. NancyN. Tartaglione NancyN., Cannes Film Festival Lineup: Haynes, Anderson, Glazer, Kore-Eda, Wenders In Competition – Full List [online], Deadline, 13 kwietnia 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
18. ZackZ. Sharf ZackZ., A24’s Nazi Drama „Zone of Interest” Is a Cannes Sensation With 6-Minute Standing Ovation [online], Variety, 19 maja 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
19. PeterP. Debruge PeterP., Cannes Awards: „Anatomy of a Fall” Takes Palme d’Or, „The Zone of Interest” and „The Pot au Feu” Among Winners [online], Variety, 27 maja 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
20. Auschwitz drama „Zone of Interest” wins second-highest prize at Cannes [online], The Jerusalem Post | JPost.com, 28 maja 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
21. MartaM. Balaga MartaM., „The Zone of Interest”, „The Settlers”, „Power Alley” Score Fipresci Awards at Cannes [online], Variety, 27 maja 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
22. ClaytonC. Davis ClaytonC., Telluride Lineup Includes World Premieres of „Saltburn”, „The Bikeriders” and „Rustin” With Tributes for Yorgos Lanthimos and Wim Wenders [online], Variety, 30 sierpnia 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
23. The Zone of Interest [online], TIFF [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
24. RyanR. Lattanzio RyanR., Jonathan Glazer’s „The Zone of Interest” Sets December A24 Release and Shares Two New Images [online], IndieWire, 2 sierpnia 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
25. The Zone of Interest Trailer: Award-Winning Holocaust Film Shows Family Living Next to Auschwitz [online], Peoplemag [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
26. Mariette-JB, All Future Releases [online], Film Distributors’ Association [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
27. PISF – Film „Strefa interesów” z datą kinowej premiery [online] [dostęp 2024-02-10]  (pol.).
28. Strefa interesów. 2024-01-25. [dostęp 2024-02-10].
29. GutekG. Film GutekG., „Strefa interesów” w reż. Jonathana Glazera od 8 marca 2024 w kinach [online], „Polityka”, 20 lutego 2024 [dostęp 2024-02-23]  (pol.).
30. AnthonyA. D’Alessandro AnthonyA., „Wonka” Yummy With $39M Opening As Musicals Bounce Back At The Box Office – Sunday Update [online], Deadline, 17 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
31. AnthonyA. D’Alessandro AnthonyA., „Mean Girls” Smacks Down „Beekeeper” After Fierce Battle During Weak Weekend – Monday Box Office Update [online], Deadline, 29 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
32. JamesJ. Hibberd JamesJ., „Zone of Interest” Trailer: First Look at A24’s Haunting Holocaust Drama [online], The Hollywood Reporter, 17 października 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
33. VanessaV. Thorpe VanessaV., Nazis and normality: UK directors unsettle Cannes with films tackling „unseen” evil, „The Observer”, 20 maja 2023, ISSN 0029-7712 [dostęp 2024-02-10]  (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
34. Sandra Hüller on „Anatomy of a Fall”, „The Zone of Interest” & What’s Next [online], W Magazine, 13 października 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
35. JacobJ. Sarkisian JacobJ., „The Zone of Interest” will bag Best Director nomination for Jonathan Glazer [online], GoldDerby, 16 października 2023 [dostęp 2024-02-10]  (ang.).
36. The Zone of Interest | Rotten Tomatoes [online], rottentomatoes.com [dostęp 2024-02-24]  (ang.).
37. The Zone of Interest [online], metacritic.com [dostęp 2024-02-24]  (ang.).
38. KirstenK. Chuba KirstenK., Oppenheimer Leads Nominations for 2024 AARP Movies for Grownups Awards [online], 9 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-09]  (ang.).
39. ErikE. Pedersen ErikE., DeniseD. Petski DeniseD., ‘Killers Of The Flower -Moon’ Wins Best Picture At AARP Movies For Grownups Awards: Full -List [online], 17 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-24]  (ang.).
40. 2024 [online], oscars.org [dostęp 2024-02-25] [zarchiwizowane z adresu 2024-02-25]  (ang.).
41. Pierwsze Oscary już wręczone. Polały się łzy! Relacja z gali [online], film.interia.pl [dostęp 2024-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-11]  (pol.).
42. 2023 EDA Awards Nominees – Alliance of Women Film Journalists [online] [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-23]  (ang.).
43. ErikE. Anderson ErikE., Barbie and Oppenheimer Lead Hollywood Creative Alliance (HCA) Astra Awards Nominations [online], 7 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-08]  (ang.).
44. MattM. Neglia MattM., The 2023 Austin Film Critics Association (AFCA) Nominations [online], Next Best Picture, 3 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-03]  (ang.).
45. Nominations Announced for the 2024 EE BAFTA Film Awards [online], bafta.org, 18 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-02-01]  (ang.).
46. ErikE. Anderson ErikE., 2023 Boston Society of Film Critics (BSFC): The Holdovers Wins Best Film, Actor, Supporting Actress, Screenplay [online], 10 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-11]  (ang.).
47. EnergaCAMERIMAGE 2023 WINNERS! – EnergaCAMERIMAGE 2024 [online], camerimage.pl [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-18] .
48. PeterP. Debruge PeterP., Cannes Awards: ‘Anatomy of a Fall’ Takes Palme d’Or, ‘The Zone of Interest’ and ‘The Pot au Feu’ Among Winners [online], 27 maja 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-05-28]  (ang.).
49. ‘Zone of Interest’, film on Auschwitz commandant, wins 2nd-highest prize at Cannes [online], The Jerusalem Post, 28 maja 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-05-23]  (ang.).
50. The 76th Festival de Cannes winners’ list [online], Festival de Cannes, 27 maja 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-05-28]  (ang.).
51. BrianB. Tallerico BrianB., Killers of the Flower Moon, Oppenheimer, Poor Things Lead CFCA Nominations [online] [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-08]  (ang.).
52. 2024 Critics Choice Awards film nominations: See the full list [online], EW.com [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-13]  (ang.).
53. DFW Film Critics Name ''The Holdovers'' Best Picture of 2023 – Dallas-Fort Worth Film Critics Association [online], 18 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-18]  (ang.).
54. MattM. Neglia MattM., The 2023 Denver Film Critics Society (DFCS) Winners [online], Next Best Picture, 12 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-12]  (ang.).
55. MelanieM. Goodfellow MelanieM., ‘Fallen Leaves’ & ‘The Zone Of Interest’ Top European Film Award Nominations In Main Categories [online], 7 listopada 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-08]  (ang.).
56. These are the winners of the Excellence Awards 2023 [online], europeanfilmawards.eu [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-09]  (ang.).
57. ErikE. Anderson ErikE., Florida Film Critics Circle (FFCC) Nominations [online], 13 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-13]  (ang.).
58. “The Boy and the Heron” flies high with Florida Film Critics [online] [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-23]  (ang.).
59. MattM. Neglia MattM., The 2023 Georgia Film Critics Association (GAFCA) Nominations [online], Next Best Picture, 29 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-30]  (ang.).
60. MattM. Neglia MattM., The 2023 Georgia Film Critics Association (GAFCA) Winners [online], Next Best Picture, 5 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-06]  (ang.).
61. BrentB. Lang BrentB., EthanE. Shanfeld EthanE., Golden Globes 2024: Full Nominations List [online], 11 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-11]  (ang.).
62. JazzJ. Tangcay JazzJ., ‘Oppenheimer’ Dominates Motion Picture Sound Editors Golden Reel Awards Nominations [online], 16 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-16]  (ang.).
63. CarolynC. Giardina CarolynC., ‘Oppenheimer’ Wins Big at Sound Editors’ Golden Reel Awards [online], 4 marca 2024 [dostęp 2024-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-04]  (ang.).
64. HilaryH. Lewis HilaryH., ‘Past Lives,’ ‘A Thousand and One’ and ‘All of Us Strangers’ Top Gotham Awards Film Nominees [online], 24 października 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-26]  (ang.).
65. PaulP. Grein PaulP., Songs From ‘Barbie’ Pace 2023 Hollywood Music in Media Awards Nominations (Full List) [online], 2 listopada 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-03]  (ang.).
66. CaryC. Darling CaryC., 'Barbie,' ‘Oppenheimer’ lead Houston Film Critics Society’s nominations, „Houston Chronicle” [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-09]  (ang.).
67. CaryC. Darling CaryC., Houston Film Critics Society names ‘Poor Things’ the best film of 2023, „Houston Chronicle” [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-24]  (ang.).
68. ChristianCh. Blauvelt ChristianCh., ‘American Fiction,’ ‘May December,’ ‘Past Lives’ Lead 2024 Indie Spirits Noms [online], 5 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-20]  (ang.).
69. See all of the 2024 Film Independent Spirit Award winners [online], EW.com [dostęp 2024-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2024-02-26]  (ang.).
70. NickN. Rogers NickN., Nominations Announced for the 2023 Indiana Film Journalists Association Awards [online], Midwest Film Journal, 12 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-25]  (ang.).
71. MattM. Neglia MattM., The 2023 Indiana Film Journalists Association (IFJA) Winners [online], Next Best Picture, 17 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-18]  (ang.).
72. ChristianCh. Blauvelt ChristianCh., 2023 Critics Poll: The Best Films and Performances, According to 158 Critics from Around the World [online], 11 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-21]  (ang.).
73. BrockB. Wilbur BrockB., KC Film Critics Circle announce 58th Annual James Loutzenhiser Awards for excellence in film [online], 28 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-29]  (ang.).
74. MattM. Neglia MattM., The 2023 Las Vegas Film Critics Society (LVFCS) Winners [online], Next Best Picture, 13 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-13]  (ang.).
75. ClaytonC. Davis ClaytonC., ‘The Zone of Interest’ Wins Best Picture at Los Angeles Film Critics Awards, Four Women Take Acting Prizes (Full Winners List) [online], 10 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-10]  (ang.).
76. AdamA. Jones AdamA., Awards for 2023 – LAFCA [online], lafca.net [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-08] .
77. AbbeyA. White AbbeyA., Montclair Film Festival Sets ‘Dream Scenario’ and ‘Eileen’ as Opening and Closing Night Films (Exclusive) [online], 20 września 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-11]  (ang.).
78. ClaytonC. Davis ClaytonC., „Killers of the Flower Moon” Named Best Picture by National Board of Review, Lily Gladstone and Paul Giamatti Nab Top Acting Honors [online], 6 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-08]  (ang.).
79. HilaryH. Lewis HilaryH., National Board of Review Names „Killers of the Flower Moon” Best Film of 2023 [online], 6 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-15]  (ang.).
80. HilaryH. Lewis HilaryH., ‘Past Lives’ Named Best Picture by National Society of Film Critics [online], 6 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-06]  (ang.).
81. MattM. Neglia MattM., The 2023 North Texas Film Critics Association (NTFCA) Winners [online], Next Best Picture, 18 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-19]  (ang.).
82. MattM. Neglia MattM., The 2023 Oklahoma Film Critics Circle (OFCC) Winners [online], Next Best Picture, 3 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-03]  (ang.).
83. SamanthaS. Bergeson SamanthaS., PGA Awards 2024 Nominations: ‘Maestro,’ ‘Killers of the Flower Moon,’ and ‘Past Lives’ Among Contenders [online], 12 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-12]  (ang.).
84. MattM. Donnelly MattM., JordanJ. Moreau JordanJ., PGA Awards 2024: ‘Oppenheimer’ Producers Win Top Honor [online], 26 lutego 2024 [dostęp 2024-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2024-02-26]  (ang.).
85. ErikE. Anderson ErikE., San Diego Film Critics Society (SDFCS) Nominations [online], 15 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-15]  (ang.).
86. MattM. Neglia MattM., The 2023 San Francisco Bay Area Film Critics Circle (SFBAFCC) Nominations [online], Next Best Picture, 5 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-06]  (ang.).
87. IPA Reveals Nominations for the 28th Satellite™ Awards [online] [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-19]  (ang.).
88. The International Press Academy Announces Winners for the 28th Annual SATELLITE™ Awards [online] [dostęp 2024-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-04]  (ang.).
89. MattM. Neglia MattM., The 2023 Seattle Film Critics Society (SFCS) Nominations [online], Next Best Picture, 3 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-03]  (ang.).
90. MattM. Neglia MattM., The 2023 Seattle Film Critics Society (SFCS) Nominations [online], Next Best Picture, 3 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-23]  (ang.).
91. ErikE. Anderson ErikE., Southeastern Film Critics Association (SEFCA): „Oppenheimer” Wins 8 including Best Picture [online], 18 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-26]  (ang.).
92. ErikE. Anderson ErikE., 2023 St. Louis Film Critics Association (StLFCA) Nominations [online], 10 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-14]  (ang.).
93. EtanE. Vlessing EtanE., „Oppenheimer” Leads Vancouver Film Critics Circle Nominations With Six Nods [online], 22 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-28]  (ang.).
94. MattM. Neglia MattM., The 2023 Toronto Film Critics Association (TFCA) Winners [online], Next Best Picture, 17 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-17]  (ang.).
95. MattM. Neglia MattM., The 2023 Washington DC Area Film Critics Association (WAFCA) Nominations [online], Next Best Picture, 9 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-09]  (ang.).

Linki zewnętrzne

• Strefa interesów w bazie IMDb (ang.)
• Strefa interesów w bazie Filmweb
• Strefa interesów w bazie filmpolski.pl