Samogłoska – głoska, przy powstawaniu której uczestniczą jedynie więzadła głosowe, a strumień powietrza swobodnie przepływa przez kanał głosowy. Samogłoski charakteryzują się regularnym rozkładem energii akustycznej, mają wyraźną strukturę formantową, która decyduje o ich barwie. Podczas ich artykulacji słychać tylko jedną głoskę[1][2]. Niektórzy językoznawcy kwestionują tę metodę definicji samogłosek jako niejednoznaczną i wzbudzającą wątpliwości i proponują w zamian metodę dystrybucyjną, polegającą na badaniu roli i kontekstu poszczególnych głosek w izolowanych wyrazach w poszczególnych językach[3].
Symbole samogłosek w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA przedstawia poniższa tabela:
Uwaga. Jeśli podano dwa symbole, to znajdujący się po lewej stronie oznacza samogłoskę niezaokrągloną, a po prawej zaokrągloną.
Klasyfikacja samogłosek
Podziału można dokonać ze względu na[4][5]:
- poziomy ruch języka – s. przednie, środkowe (centralne), tylne
- pionowy ruch języka – s. wysokie (przymknięte), średnie, niskie (otwarte)
- kształt warg – s. niezaokrąglone, zaokrąglone
- udział rezonatora nosowego – s. ustne, nosowe (zapisywane z tyldą nad symbolem samogłoski).
Pule fonemiczne samogłosek
Liczba fonemów samogłoskowych w językach naturalnych waha się od kilku do kilkudziesięciu[potrzebny przypis]. Przykłady języków z daną liczbą fonemów samogłoskowych[potrzebny przypis]:
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- AlicjaA. Nagórko AlicjaA., Zarys gramatyki polskiej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2007, ISBN 978-83-01-15390-8 .
- AlanA. Cruttenden AlanA., Gimpson's Pronunciation of English, wyd. 7, Londyn: Hodder Education, 2008, ISBN 978-0-340-958773 .
- PiotrP. Bąk PiotrP., Gramatyka języka polskiego - zarys popularny, Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1977, ISBN 83-214-0923-7 .
