Rudawka (województwo podkarpackie)

Rudawka

wieś
Panorama Rudawki
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	przemyski
Gmina	Bircza
Liczba ludności (2011)	212[2][3]
Strefa numeracyjna	16
Kod pocztowy	37-740[4]
Tablice rejestracyjne	RPR
SIMC	0599586[5]
Położenie na mapie gminy Bircza Rudawka
Położenie na mapie Polski Rudawka
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Rudawka
Położenie na mapie powiatu przemyskiego Rudawka
49°42′27″N 22°26′49″E[1]

Kapliczka w Rudawce

Dawna cerkiew św. Sawy w Rudawce

Rudawka – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Bircza^[5][6]. Leży na terenie Pogórza Przemyskiego, nad potokiem Rudawka dopływem Stupnicy.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Części wsi

Integralne części wsi Rudawka^[5]^[6]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0599592	Zabrzeskie	część wsi

Historia

Wieś powstała w połowie XV wieku, wchodziła w skład dóbr birczańskich. Istniała przed 1464 roku. Wieś prawa wołoskiego, położona była w drugiej połowie XV wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[7]. Pierwsza wzmianka (o intensywnej gospodarce pasterskiej) pochodzi z 1485 r.

W spisie z 1510 r. wykazano podatki płacone od 5 łanów, młyna i 100 owiec.

W latach 1517–1521 występują wzmianki o providus Ivanus Munkacz scultetus hereditarius de Rudawka.

W XVII wieku wieś była własnością Stanisława Stadnickiego, zwanego "Diabłem łańcuckim" – w tych czasach była siedzibą rozbójników napadających na sąsiednie miejscowości. Później była własnością jego syna – Zygmunta Stadnickiego.

W XVIII i XIX wieku działała w miejscowości huta szkła. Na początku XIX wieku wieś należała do austriackiej rodziny Schmid.

Na przełomie XIX i XX wieku właścicielami Rudawki oraz pobliskiego Kotowa była rodzina Porembalskich. W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej w Rudawce byli Jerzy i Wiktora Podembalscy^[8]. Później dobra posiadał Henryk Kapiszewski.

W II Rzeczypospolitej wieś położona powiecie dobromilskim województwa lwowskiego. W latach 1944–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 21 Polaków i 3 Ukraińców oraz spalili część gospodarstw^[9].

Demografia

• 1796 – 185 unitów, 34 łacinników i 15 żydów (powierzchnia wsi: 10,48 km²)
• 1840 - 374 unitów
• 1859 - 385
• 1879 - 432
• 1899 - 507
• 1926 - 539
• 1929 - 840 mieszkańców
• 1938 - 843 unitów
• 2011 - 212 mieszkańców

Informacje o miejscowości z 1929:

• właściciel ziemski: Eljasz Leon (330 ha),
• drzewo: Bezem A.,
• kołodziej: Mliczek J.,
• kowal: Gąska J.,
• różne towary: Bezem E. i L.,
• stolarz: Pleśniak J.,
• tartak parowy: Eljasz Leon,
• tytoniowe wyroby: Mezem M.

29 listopada 1945 wieś została spalona przez UPA.

Etymologia nazwy wsi

Nazwa wsi Rudawka i potoku Rudawka pochodzi prawdopodobnie od "rudych" gleb bagiennych w dolinie potoku – są to darniowe rudy żelaza.

Zabytki

• Cerkiew św. Sawy w Rudawce – zbudowana w 1796, obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.

Zobacz też

• Rudawka

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 117868
2. Wieś Rudawka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-04-07] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-04-07].
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1097 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. GUS. Wyszukiwarka TERYT
6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
7. Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 223.
8. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 186.
9. SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Wydawnictwo Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 140-141, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .

Linki zewnętrzne

• Rudawka (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 905 .