Rajmund Kaczyński

Rajmund Kaczyński

Irka

Fotografia portretowa Rajmunda Kaczyńskiego
porucznik
Data i miejsce urodzenia	1 września 1921 Grajewo
Data i miejsce śmierci	17 kwietnia 2005 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1941–1944
Siły zbrojne	Armia Krajowa
Jednostki	Pułk AK „Baszta”
Stanowiska	dowódca drużyny
Główne wojny i bitwy	powstanie warszawskie
Późniejsza praca	inżynier nauczyciel
Odznaczenia

Rajmund Kaczyński, ps. Irka (ur. 1 września 1921 w Grajewie, zm. 17 kwietnia 2005 w Warszawie) – polski inżynier, nauczyciel akademicki Politechniki Warszawskiej^[1], porucznik Wojska Polskiego, uczestnik powstania warszawskiego. Kawaler Orderu Virtuti Militari. Ojciec polskich polityków, prezydenta RP Lecha i Jarosława Kaczyńskich, mąż Jadwigi z Jasiewiczów Kaczyńskiej, teść Marii Kaczyńskiej.

Rodzina

Był synem urzędnika kolejowego Aleksandra Kaczyńskiego (1891–1956) oraz Franciszki ze Świątkowskich (1893–1958). Pochodził z mazowieckiej rodziny szlacheckiej Kaczyńskich herbu Pomian, wywodzącej się z Kaczyna Starego i Kaczyna-Herbasów na historycznym Podlasiu^[2][3], fakt ten potwierdzają również badania polskiego genealoga, dr Marka Minakowskiego^[2]. Matka pochodziła z rodziny ziemiańskiej z okolic Odessy. Rodzice Rajmunda Kaczyńskiego osiedli w Grajewie tuż po ślubie^[1]. Tam też urodziły się ich dzieci, z których dwoje zmarło w młodości^[1]: czteroletni Piotr zmarł w 1924, a Jadwiga, studentka Uniwersytetu Warszawskiego, zmarła w 1938^[4].

Dziad Rajmunda po mieczu, także Piotr, służył jako ochotnik w rosyjskiej carskiej armii, jak wielu innych polskich szlachciców ochotniczo wstępujących do armii Imperium Rosyjskiego aby robić wojskowe kariery w armiach zaborczych ^[5][1]. Jako oficer zasłużył się w wojnie turecko-rosyjskiej. Miał majątek w okolicach Łomży^[1].

4. Piotr Kaczyński h. Pomian (ur. 1857)
			2. Aleksander Kaczyński h. Pomian (ur. 1890 lub 1892, zm. 1956)
5. Zofia z Gutowskich
						1. Rajmund Kaczyński
6. Paweł Świątkowski
			3. Franciszka ze Świątkowskich (ur. 1893, zm. 1960)
7. Maria z Bakowieckich

Życiorys

Od 1927 wraz z rodzicami mieszkał w Baranowiczach, gdzie jego ojciec został naczelnikiem ekspedycji węzła kolejowego, a matka zajęła się obrotem nieruchomościami^[1]. Tam chodził do liceum, do którego uczęszczał również Lucjan Jasiewicz, syn Wincentego, brat stryjeczny jego przyszłej żony Jadwigi. Tuż przed wojną Kaczyńscy przeprowadzili się do Brześcia nad Bugiem^[1].

Po wybuchu wojny w obawie przed zsyłką na Sybir rodzina Kaczyńskich wyjechała do Warszawy. Tam Rajmund uczył się od 1940 w Zawodowej Szkole Technicznej (Technische Fachschule), którą ukończył w 1943 i rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Państwowej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn im. Wawelberga, potem w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej^[1], odbywając naukę do 1944. Od 1941 należał do Związku Walki Zbrojnej, następnie w czerwcu 1942 został zaprzysiężony do Armii Krajowej^[6] przybierając pseudonim „Irka”. Po ukończeniu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w 1943 otrzymał stopień plutonowego podchorążego^[6].

W pierwszym dniu powstania warszawskiego 1 sierpnia 1944, jako dowódca 7 drużyny 2 plutonu kompanii K 1 pułku „Baszta”, brał udział w szturmie na tor wyścigów konnych na Służewcu^[7]. W trakcie walki został raniony w rękę, w wyniku postrzału stracił kciuk prawej dłoni^[6]. Spędził dwa tygodnie w szpitalu, gdzie opiekowała się nim sanitariuszka Halina Wołłowicz „Rena” (jej siostrzeńcem jest Bronisław Komorowski)^[8]. Z ręką na temblaku walczył na Mokotowie do końca września^[9]. 2 października 1944 został awansowany do stopnia podporucznika rezerwy piechoty (rozkaz dowódcy AK nr 512 z 02.10.1944)^[6]. Po kapitulacji Mokotowa 27 września 1944 trafił do obozu Dulag 121 w Pruszkowie^[10], a następnie przeniesiono go do obozu przejściowego w Skierniewicach (numer jeniecki 140792), skąd zbiegł^[1]. Do stycznia 1945 ukrywał się w okolicach Warszawy^[6].

Po wojnie, w 1945 podjął studia na Oddziale Technologicznym Politechniki Łódzkiej, które ukończył w 1947 z tytułem magistra inżyniera^[1]. Podczas studiów pracował w Zakładach Samochodowych w Głownie, a po uzyskaniu dyplomu i przeprowadzce do Warszawy w marcu 1947 pracował w Polskich Zakładach Optycznych w Warszawie, a od grudnia 1947 jako kierownik robót w Społecznym Towarzystwie Budowlanym^[11]. Od 1947 był zatrudniony na Politechnice Warszawskiej z przerwami do emerytury w 1987^[9]. Prowadził również wykłady z termodynamiki na tzw. Sorbonie przy Politechnice Warszawskiej, głównie jako skrócone studia dla wyższych członków PZPR. Pracował także nad wynalazczością w zakresie ciepłownictwa.

W 1948 ożenił się z Jadwigą Jasiewicz, poznaną na jednym z balów karnawałowych na Politechnice Warszawskiej. W 1949 przyszły na świat ich dzieci, bliźniacy – Jarosław i Lech. Matkami chrzestnymi chłopców zostały siostry bliźniaczki, Ludwika i Zofia Woźnickie^[1]. Początkowo rodzina mieszkała przy ulicy Pawła Suzina 3 w mieszkaniu Jasiewiczów^[12], a od 1950 przy ulicy Lisa-Kuli 8/2 (przemianowanej później na ulicę Pochyłą) na Żoliborzu, w wynajmowanym od rodziny Kowalskich mieszkaniu^[13], wykupionym dopiero w 1981, później przeprowadzili się do bliźniaka przy ul. Mickiewicza^[1].

Grób Rajmunda Kaczyńskiego i jego rodziców

W latach 1956–1957 pracował również w Biurze Projektów Zaplecza Technicznego. W 1958 uzyskał pełny etat na Wydziale Inżynierii Sanitarnej Politechniki Warszawskiej^[1]. Służbowo przebywał krótko w Belgii, Holandii, Republice Federalnej Niemiec (w związku z budową ambasady amerykańskiej) oraz kilka dni w Libii w 1966 i Mińsku w ZSRR w 1977. W 1961 i 1966 prywatnie na zaproszenie rodziny wyjeżdżał do Anglii^[14]. Projektował instalacje sanitarne w budynku Ambasady USA w Warszawie. Jeszcze przez wiele lat pracował w rozmaitych pracowniach projektowych^[1]. Był autorem prac z zakresu teorii niezawodności pracy systemów energetycznych^[9].

W latach 80. prowadził zajęcia z Teorii Maszyn Cieplnych na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej^[11]. Był członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego, a od 1980 był członkiem NSZZ „Solidarność”^[10]. Był inwigilowany przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa w związku z jego służbą w Armii Krajowej, a później przez Służbę Bezpieczeństwa w związku z opozycyjną działalnością jego synów^[14]. Nie wstąpił do PZPR, od 1976 należał do ZBoWiD; w okresie PRL nie uzyskał awansów i odznaczeń kombatanckich (otrzymał Złoty Krzyż Zasługi). 30 kwietnia 2001 postanowieniem ministra obrony narodowej Bronisława Komorowskiego został awansowany na stopień porucznika^[9].

Zmarł 17 kwietnia 2005. Po mszy świętej, którą koncelebrował biskup polowy Wojska Polskiego gen. dyw. Tadeusz Płoski, został pochowany na Starych Powązkach, w grobowcu swoich rodziców (kwatera 154b-6-10)^[15].

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – za udział w powstaniu warszawskim został odznaczony z rozkazu nr 512 dowódcy AK Tadeusza Bora-Komorowskiego z 2 października 1944 (nr krzyża: 12798)^[16].
• Krzyż Walecznych – za szturm na tor wyścigów konnych Służewiec.
• Warszawski Krzyż Powstańczy^[17]
• Złoty Krzyż Zasługi

Przypisy

1. Tygodnik „Polityka”: Bracia Kaczyńscy. Co zostało z księżyca.
2. Rajmund «Irka» Kaczyński h. Pomian.
3. Uruski 1909 ↓, s. 135.
4. Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 29.
5. Nadolski 2008 ↓, s. 171.
6. Muzeum Powstania Warszawskiego.
7. Lesław M. Bartelski: Mokotów 1944. Warszawa: wydawnictwo MON, 1971, s. 220.
8. Anna Herbich Dziewczyny z Powstania, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 72.
9. Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 31–32.
10. Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 34.
11. Cezary Łazarewicz / Newsweek Polska „Ojciec braci”.
12. Tomasz Gołąb: Tu urodził się prezydent. Gość Warszawski, 2015-05-15. [dostęp 2015-05-17].
13. Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 36.
14. Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 35.
15. Cmentarz Stare Powązki: ALEKSANDER KACZYŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-07] .
16. Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 4. Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari – Powstanie Warszawskie. Opracował Andrzej Krzysztof Kunert, Dom Wydawniczy „Bellona”, Warszawa 1997. ISBN 83-87224-00-6.
17. Cenckiewicz i in. 2013 ↓, s. 32.

Bibliografia

• SewerynS. Uruski SewerynS., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, AdamA. Kosiński, AleksanderA. Włodarski, t. VI, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1909, s. 391 .
• Anna Poppek: Obrączki. Opowieść o rodzinie Marii i Lecha Kaczyńskich. Warszawa: G+J Gruner+Jahr Polska, 2010, s. 59–60, 73–94. ISBN 978-83-623-43-08-9.
• Sławomir Cenckiewicz, Anna Piekarska, Adam Chmielecki, Janusz Kowalski: Lech Kaczyński. Biografia polityczna 1949–2005. Poznań: Zysk i S-ka, 2013, s. 21–26. ISBN 978-83-7785-229-3. OCLC 852707589. (pol.).
• ArturA. Nadolski ArturA., Pani Chłodna: (opowieść o warszawskiej ulicy), Warszawa: Bellona, 2008, ISBN 978-83-11-11258-2, ISBN 8311112584  (pol.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 7737147270435235700008
• PLWABN: 9810582855005606
• NUKAT: n2017121973