Puszcza Knyszyńska

Puszcza Knyszyńska
Ilustracja
Puszcza Knyszyńska
kompleks leśny
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powierzchnia

1050 km²

Obszary chronione

Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej
Ostoja Knyszyńska
Puszcza Knyszyńska

Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Puszcza Knyszyńska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Puszcza Knyszyńska”
Ziemia53°12′50,90″N 23°26′12,29″E/53,214139 23,436747

Puszcza Knyszyńska, Puszcza Knyszyńsko-Białostocka – rozległy kompleks leśny (drugi pod względem wielkości po Puszczy Białowieskiej na Nizinie Podlaskiej) położony na Wysoczyźnie Białostockiej w województwie podlaskim. Lasy porastają tam tereny moreny czołowej, a przez tereny Puszczy przepływa rzeka Supraśl wraz z dopływem Sokołdą. Siedzibą Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej jest Supraśl.

Powierzchnia Puszczy wynosi ok. 1050 km², jednak na skutek zalesiania gruntów porolnych, co roku jej powierzchnia się zwiększa. Szczególnie widoczny jest ten proces we wschodniej części jej obszaru[1].

Dawne dzieje Puszczy

Osadnictwo ludzkie, jego zasięg i rozwój

Z całego terenu Puszczy Knyszyńskiej najstarsze pozostałości osadnictwa ludzi pochodzą sprzed 10 000 lat, z okresu preborealnego i borealnego epoki Holocenu. Na terenie tym przeważała wtedy roślinność typu tundrowego, z domieszką brzozy oraz z później wkraczającą sosną. Większe grupy ludzkie pojawiły się na tych obszarach w związku z migracjami stad reniferów. Doliny Narwi i Biebrzy stanowiły dla tych zwierząt naturalne szlaki ich sezonowych wędrówek. Były cennym, dla ówczesnych ludzi, źródłem pożywienia i innych materiałów (np. skór do szycia ubrań, budowania szałasów).

Wraz z postępującym ociepleniem klimatu następowały zmiany w roślinności (pojawia się las tajgowy) oraz w faunie. W dolinie Supraśli archeolodzy odkryli miejsca związane z osadnictwem z czasów schyłku okresu borealnego, czyli ok. 6000 lat temu. Był to teren silnie zalesiony, atrakcyjny dla człowieka zarówno do polowań na łosie i jelenie, jak i do połowów. Z tego okresu pochodzi, odkryty tuż przed II wojną światową, grób myśliwego z Konnego. Był on przykładem rzadko spotykanego na polskich ziemiach pochówku, gdzie zmarłego sadzano skrępowanego w grobie i obsypywano czerwonym barwnikiem (ochrą). Tego typu pochówki występowały w mezolicie, we wschodnich rejonach Europy.

W związku z ociepleniem klimatu na terenie puszczy zaczęło rozprzestrzeniać się rolnictwo i hodowla. Ze względu na niską żyzność gleby, większym zainteresowaniem ludności z terenów puszczy cieszyła się hodowla zwierząt. Pierwsi hodowcy na tym terenie pojawili się w okolicach 4 000 lat temu. Równocześnie dalej eksploatowano intensywnie zasoby naturalne okolicznych lasów i rzek. Z tych czasów zostały zachowane różnego rodzaju narzędzia, tj.: kamienne topory (w Zapieckach i w Krzemiennem), narzędzia służące do obróbki skór (miejscowość Zasady oraz Surażkowo) czy gładzone siekiery krzemienne (znalezione w miejscowości Pieszczaniki).

W epoce brązu plemiona zamieszkujące obszary Puszczy Knyszyńskiej zaczęły eksploatować złoża krzemienia, którego zasoby zostały odkryte w okolicach wsi Rybniki. Dobrze zachowana tam została rzeźba nakopalniana, w postaci lejów po zasypanych szybach i hałdach. Pozwoliło to na zbadanie i wyodrębnienie różnych sposobów pozyskiwania surowca przez ówczesnych ludzi. Wydobycie krzemienia odbywało się poprzez wykopywanie głębokich dołów (tzw. kopalnie jamowe) lub poprzez wcinanie się w stromy stok wzniesienia i wydobywanie z niego brył surowca. Jego pierwsza obróbka miała miejsce w tak zwanych pracowniach przywyrobiskowych, natomiast do dalszej obróbki surowiec wędrował w okolice rzeki Krzemianki, gdzie często były zakładane obozowiska górnicze. Tam też odbywał się ostateczny proces wykańczania półproduktów z krzemienia.

Bimbrownictwo

Obszar puszczy jest terenem o szczególnych tradycjach nielegalnej produkcji bimbru. Puszczański samogon jest tu produkowany do dzisiaj w oparciu o sprzyjające warunki topograficzne i wielopokoleniową tradycję. Produkcja własnego alkoholu była dla mieszkańców puszczy i jej okolic czymś ważnym, naturalnym i potrzebnym od czasów zaboru rosyjskiego. Bimber pozostaje tu nadal nie tylko nieodłącznym elementem uroczystości rodzinnych, ale też formą środka płatniczego[2].

W obrębie puszczy wyróżnia się kilka szkół produkcji samogonu:

Najważniejszą i najbardziej znaną z nich jest szkoła leśna. Jednym z charakterystycznych produktów lokalnego bimbrownictwa jest bukwicówka, wódka doprawiana bukwicą zwyczajną[2].

Wody powierzchniowe

Rozlewiska w okolicy Szudziałowa
Mokradła przy drodze krajowej nr 65

Wody powierzchniowe Puszczy Knyszyńskiej są ważnym elementem krajobrazu puszczańskiego i charakteryzują się bardzo dużą zwięzłością hydrograficzną, gdyż blisko 95% obszaru Parku leży w dorzeczu jednej rzeki Supraśl. Jest to głównie sieć rzek o układzie kratowym, bardzo różnych spadkach koryta (część z nich o spadku ponad 3‰ typowych dla rzek pogórza). Rzeka główna Parku – Supraśl zasilana jest rzekami o zróżnicowanej długości od 3 km (Jałówka k. Supraśla) do ponad 30 km (Sokołda, Czarna).Inne rzeki w okolicy: Jaskranki, Kulikówki i Brzozówki wpływają do zlewni Narwi i Biebrzy. Z kolei na wschód od puszczy płyną rzeki do zlewni Niemna - Nietupa, Świsłocz i Łosina[3]. Uzupełnieniem pierwotnej sieci wód powierzchniowych jest system sztucznych kanałów i rowów melioracyjnych, a także kilku stawów i zbiorników zaporowych.

Ważnym z punktu widzenia gospodarowania zasobami wodnymi jest dynamika wieloletnia przepływów rzek, której miarą jest współczynnik zmienności. Spośród rzek puszczańskich najmniej zmienne średnie miesięczne przepływy posiada Czarna i Słoja, a największe Sokołda i górna Supraśl w Zaukach[4].

Flora i fauna

Zgodnie z podziałem geobotanicznym Polski autorstwa Władysława Szafera Puszcza Knyszyńska należy do Krainy Białowiesko-Knyszyńskiej Działu Północnego. Jest ona jedynym w Europie Środkowej obszarem zbliżonym pod wieloma względami (strukturalnym, geobotanicznym czy zoogeograficznym) do południowo-zachodniej tajgi. Urozmaicona rzeźba terenu i związane z tym znaczne różnice mikroklimatyczne, hydrologiczne i glebowe, występujące nawet na niewielkich obszarach, sprzyjają wykształceniu się dużej liczby zespołów roślinnych. Świat roślinny charakteryzuje występowanie zbiorowisk o charakterze subborealnym oraz znaczny udział gatunków borealnych z dominacją świerka w zespołach leśnych[5]. W okolicy wsi Lipina są pomnikowe dęby i stare sosny. Znajduje się około 290 drzew uznanych za pomniki przyrody. Najstarszy dąb szypułkowy z okolic Dworzyska, którego wiek jest oceniony na 500 lat. Drzewo o największym obwodzie to lipa wynosi ponad 6,5 metra[6].

Na terenie Puszczy Knyszyńskiej stwierdzono występowanie 23 zespołów leśnych i zaroślowych. Najbardziej rozpowszechnionymi są: bór iglasty świeży Carici digitatae-Piceetum, bór mieszany wielogatunkowy Serratulo-Piceetum, bór sosnowy świeży Peucedano-Pinetum

Puszcza Knyszyńska wyróżnia się na entomologicznej mapie Polski. Żyje około 2000 gatunków chrząszczy. Występują gatunki związane z martwym drewnem: zagłębek bruzdkowaty(Rhysodes sulcatus) i zgniotek szkarłatny (Cucujus haematodes). Owadem występującym na tych terenach są motyle: szlakoń safraniec (Cucujus haematodes), dostojka eunomia (Boloria eunomia). Ptakiem, charakterystyczny dla puszczy jest jarząbek, licznie występują dzięcioły, sóweczka włochatka, bocian czarny, bielik czy orlik. Są rysie, wilki oraz żubr, który w sposób naturalny przywędrował z Puszczy Białowieskiej[7].

Rezerwaty przyrody na terenie Puszczy Knyszyńskiej

Zobacz też

Przypisy

  1. Andrzej Gołembiewski: Puszcza Knyszyńska. Obszar gospodarowania siedmiu nadleśnictw RDLP w Białymstoku. Białystok: Fundacja Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych, 2008, s. 31. ISBN 978-83-88771-93-4.
  2. a b c Hubert Czochański, Bimbrownictwo na Podlasiu. Historia i współczesność, Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej, Wasilków, 2017, s. 8, ISBN 978-83-947244-0-5
  3. Paweł Średziński, Puszcza Knyszyńska: opowieści o lesunach, zwierzętach i królewskim lesie, a także o tajemnicach w głębi lasu skrywanych, Wydanie I, Kielce: Paśny Buriat, 2022, s. 184, ISBN 978-83-965248-0-5 [dostęp 2024-01-25].
  4. Wody Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej, Andrzej Nowak, Wyd. Supraśl 1999.
  5. Kołos Aleksander: Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej, w: „Przyroda Polska” nr 5 (389), maj 1989 r., s. 10-12.
  6. Paweł Średziński, Puszcza Knyszyńska: opowieści o lesunach, zwierzętach i królewskim lesie, a także o tajemnicach w głębi lasu skrywanych, Wydanie I, Kielce: Paśny Buriat, 2022, s. 290--296, ISBN 978-83-965248-0-5 [dostęp 2024-01-25].
  7. Paweł Średziński, Puszcza Knyszyńska: opowieści o lesunach, zwierzętach i królewskim lesie, a także o tajemnicach w głębi lasu skrywanych, Wydanie I, Kielce: Paśny Buriat, 2022, s. 224-273, ISBN 978-83-965248-0-5 [dostęp 2024-01-25].

Bibliografia

  • Kołos Aleksander: Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej, w: „Przyroda Polska” nr 5 (389), maj 1989 r., s. 10-12;
  • Puszcza Knyszyńska, monografia przyrodnicza pod redakcją Andrzeja Czerwińskiego, Zespół Parków Krajobrazowych w Supraślu, Supraśl 1995.

Read other articles:

NJ Transit rail station This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Absecon station – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2015) AbseconStation platform in January 2018.General informationLocationSouth Station Avenue and Ohio AvenueAbsecon, New JerseyCoordinates39°25′27...

 

Surya Institute atau yang lebih dikenal dengan singkatan SI, adalah yayasan pendidikan yang didirikan pada tahun 2006 oleh Prof. Yohanes Surya, Ph.D., seorang fisikawan yang dikenal dengan kiprahnya menghantarkan anak-anak Indonesia meraih berbagai prestasi tertinggi di ajang Olimpiade Fisika Internasional. Pada 2014, Surya Institute berkembang dan mengelolah tiga institusi: Sekolah Tinggi Keguruan dan Ilmu Pendidikan (STKIP) Surya, Surya University dan Surya Center for Learning Excellence (S...

 

Valledupar F. C. Datos generalesNombre Valledupar Fútbol Club S.AApodo(s) Los CaciquesLos VallenatosLa Furia ArhuacaLos Santos ReyesEl Equipo de TodosLos VerdiblancosFundación 15 de noviembre de 2003Refundación 1 de enero de 2024 [1]​Desaparición 23 de junio de 2023Colores           Verde y BlancoPropietario(s) Societá sportiva NBF S.APresidente Óscar AstudilloInstalacionesEstadio Armando Maestre PavajeauCapacidad 11 000 espectadores[2]...

Parlamentsgebäude in Beirut Die Abgeordnetenkammer (französisch Chambre des députés, arabisch مجلس النواب, DMG Maǧlis an-Nuwwāb) ist das Einkammer-Parlament des Libanon.[1] Sie wird auf jeweils vier Jahre in allgemeinen Wahlen gewählt und besteht gegenwärtig aus 128 Abgeordneten. Ihre Hauptfunktionen sind die Wahl des Präsidenten, die Bestätigung der Regierung (trotz der Ernennung durch den Präsidenten müssen Ministerpräsident und Kabinett das Vertrauen des ...

 

The following is a list of notable streets and roads in Manchester, England. Image Street name A/B roads Established Description/notes Landmarks Canal Street Early 19th century At the centre of Manchester's Gay Village district Rochdale Canal which runs parallel. Cheetham Hill Road A665 Roman period Connects to Corporation Street to Whitefield becomes Bury Old Road in Crumpsall Manchester Jewish Museum, Peninsula Building Corporation Street c. 1848[1] Partly pedestrianised. Scen...

 

Set Me Free(Emporte-Moi)Poster filmSutradara Léa Pool Produser Louis Laverdière Ditulis oleh Léa Pool Nancy Huston Isabelle Raynault PemeranKarine Vanasse Pascale Bussières Miki Manojlovic Alexandre Mérineau Charlotte Christeler Nancy HustonPenata musikRobyn SchulkowskySinematograferJeanne LapoiriePenyuntingMichel ArcandDistributorArtistic License FilmsTanggal rilis 12 Februari 1999 (1999-02-12) Durasi94 menitNegara Kanada Bahasa Prancis Set Me Free (Prancis: Emporte-moi) ...

American actor and filmmaker (born 1961) George ClooneyClooney in 2016BornGeorge Timothy Clooney (1961-05-06) May 6, 1961 (age 62)Lexington, Kentucky, U.S.Alma materNorthern Kentucky UniversityOccupationsActordirectorproducerscreenwriterYears active1978–presentOrganizationsSmokehouse PicturesCasamigosWorksFilmographyPolitical partyDemocratic[1]Spouses Talia Balsam ​ ​(m. 1989; div. 1993)​ Amal Alamuddin ​ ̴...

 

Battle of MontcornetPart of the Battle of France of the Second World WarMap of the Battle of MontcornetDate17 May 1940LocationMontcornet, France49°41′47″N 04°01′05″E / 49.69639°N 4.01806°E / 49.69639; 4.01806Result Minor German victoryBelligerents  France  GermanyCommanders and leaders Charles de Gaulle Heinz Guderian Wolfram Freiherr von RichthofenStrength 4e Division cuirassée 1st Panzer DivisionCasualties and losses >103 tanks/AFVs disabled...

 

Video game seriesCarnivoresGenre(s)Sports, first-person shooterDeveloper(s) Action Forms Sunstorm Interactive Tatem Games Beatshapers Vogster Entertainment Digital Dreams Entertainment Publisher(s) WizardWorks Infogrames Tatem Games Beatshapers Vogster Entertainment Platform(s) Microsoft Windows iOS PlayStation Portable PlayStation 3 Android Nintendo Switch PlayStation 4 Xbox One First releaseCarnivoresNovember 30, 1998Latest releaseCarnivores: Dinosaur HuntJune 1, 2021 Carnivores is a series...

SPÖ Steiermark Landesparteivorsitzender Anton Lang[1] Klubobmann Hannes Schwarz[1] Landesgeschäftsführer Florian Seifter[2][3] Hauptsitz Metahofgasse 168020 Graz[4] Sitze in Landtagen 12/48(LTW 2019 / Abgeordnete) Ausrichtung Sozialdemokratie Website www.stmk.spoe.at/ Landtagswahlen 1945–2019[5] 40% 30% 20% 10% 0% '45'49'53'57'61'65'70'74'78'81'86'91'95'00'05'10'15'19 Die SPÖ Steiermark ist die Landesorganisation der Sozialdemokratischen P...

 

2021 single by Billie EilishMale FantasyOfficial Live Performance coverSingle by Billie Eilishfrom the album Happier Than Ever ReleasedDecember 6, 2021Genre Folk Length3:14Label Darkroom Interscope Songwriter(s) Billie Eilish Finneas O'Connell Producer(s)FinneasBillie Eilish singles chronology Happier Than Ever (2021) Male Fantasy (2021) TV / The 30th(2022) Music videoMale Fantasy on YouTube Male Fantasy is a song by American singer-songwriter Billie Eilish, included as the closing track on h...

 

Delémont Gemeente in Zwitserland Situering Kanton Jura District Delémont BFS/OFS/UST-code 6711 Soort gemeente Gemeente Coördinaten 47° 22′ NB, 7° 21′ OL Algemeen Oppervlakte 22,03 km² Inwoners (31-12-2013) 12.186 (513,25 inw./km²) Hoogte 435 m Overig Postcode 2800 Taal Frans Detailkaart Portaal    Zwitserland Delémont (Duits: Delsberg, Italiaans: Delemonte, Reto-Romaans: Delemunt) is de hoofdstad van het Zwitsers kanton Jura. De gemeente heeft 11.590 inwoners (20...

On Aphasia: A Critical Study First US editionAuthorSigmund FreudTranslatorE. StengelLanguageGerman (1891)English (1953)SubjectAphasiaPublisherInternational Universities Press (1953)Publication date1891Published in English1953Pages105ISBN9781258005788 On Aphasia is a work on aphasia by Sigmund Freud, the founder of psychoanalysis. The monograph was Freud's first book, published in 1891. In the treatise, Freud challenges the main authorities of the time by asserting that their manner of un...

 

Adria (Adria-Mobil d.o.o.) is een Sloveense fabrikant van caravans en Adriatik-kampeerauto's, gevestigd in Novo mesto. Adria caravan (tweede generatie) Geschiedenis In 1965 bouwde de toen nog Joegoslavische firma IMV het eerste prototype van een Adria-caravan. Deze werd gepresenteerd op een beurs in Stockholm. Een tweede, iets ronder vormgegeven model volgde in datzelfde jaar. Kort daarop werd overgegaan op de serieproductie van het type dat nog jaren gehandhaafd zou worden. In 1967 werd de p...

 

Questa voce sull'argomento calciatori cechi è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Jan Hošek Nazionalità  Rep. Ceca Altezza 189 cm Peso 81 kg Calcio Ruolo Difensore Squadra Bad Kötzting Carriera Giovanili 2005Klatovy2005-2008 Slavia Praga Squadre di club1 2008-2010 Slavia Praga11 (0)2010 Teplice11 (0)2011→  Senica1 (0)2011 Teplice9 (0)2011-2012→  KS Cra...

1928 Book by Edgar Rice Burroughs Tanar of Pellucidar Dust-jacket illustration of Tanar of PellucidarAuthorEdgar Rice BurroughsIllustratorPaul F. BerdanierCover artistPaul F. BerdanierCountryUnited StatesLanguageEnglishSeriesPellucidar seriesGenreAdventurePublisherMetropolitan BooksPublication date1930Media typePrint (Hardback)Pages312Preceded byPellucidar Followed byTarzan at the Earth's Core  Tanar of Pellucidar is a novel by American writer Edgar Rice Burrough...

 

Apple cultivar Macoun redirects here. For other uses, see Macoun (disambiguation). 'Macoun'Hybrid parentage'McIntosh' × 'Jersey Black'Cultivar'Macoun'OriginGeneva, New York, USA, introduced 1923 'Macoun' apples are a cross between the 'McIntosh' and 'Jersey Black' cultivars.[1] The Macoun (Ma-cown, after the variety's namesake, Canadian horticulturalist W.T. Macoun, but sometimes also pronounced either Ma-coon or McCowan) was developed at the New York State Agricultural Experiment St...

 

Wabah virus Zika 2015–2016Peta wabah per 22 Januari 2016TanggalApril 2015–November 2016Negara[1]Kasus pastiTanggal Barbados[2]320 Januari 2016 Bolivia[3]429 Januari 2016 Brasil[4][a](perk. 1,5 juta)30 Januari 2016 Kolombia[4](perk. 20.000)30 January 2016 Costa Rica[3]129 Januari 2016 Curaçao[5][6]131 Januari 2016 Republik Dominika[7]827 Januari 2016 Ekuador[3]3329 Januari 2016 El Salvador[8](perk. 2.5...

この記事は検証可能な参考文献や出典が全く示されていないか、不十分です。出典を追加して記事の信頼性向上にご協力ください。(このテンプレートの使い方)出典検索?: 新春!oh笑い O-1グランプリ – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパンサーチ · TWL(2014年3月) 新春!oh笑い O-1グランプリ 決勝...

 

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Tulus album Tia – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Untuk kegunaan lain, lihat Tulus (disambiguasi). TulusAlbum studio karya TiaDirilis2 Mei 2008GenrePop, R&BLabelSony BMG In...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!