Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe ZAP-Robotyka

Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe ZAP-Robotyka Sp. z o.o.

Zakłady Automatyki Przemysłowej ZAP S.A. w Ostrowie Wielkopolskim

Państwo	Polska
Adres	ul. Krotoszyńska 35 63-400 Ostrów Wielkopolski
Data założenia	1945
Forma prawna	spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Prezes	Łukasz Gregorczyk
Nr KRS	0000018874
Zatrudnienie	1200 osób (ok. 2020) 3200 osób (ok. 1980)
Dane finansowe
Kapitał zakładowy	340 000 zł
Położenie na mapie Ostrowa Wielkopolskiego Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe ZAP-Robotyka Sp. z o.o.
Położenie na mapie Polski Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe ZAP-Robotyka Sp. z o.o.
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe ZAP-Robotyka Sp. z o.o.
Położenie na mapie powiatu ostrowskiego Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe ZAP-Robotyka Sp. z o.o.
51°39′21,0″N 17°48′09,0″E
Strona internetowa

Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe ZAP-Robotyka Sp. z o.o – polskie zakłady produkujące i instalujące urządzenia oraz systemy automatyki, pomiarów, sterowania i sygnalizacji w przemyśle z siedzibą w Ostrowie Wielkopolskim. W szczytowym okresie rozwoju zatrudniano ponad 3200 osób. Inne nazwy: Zakłady Automatyki Przemysłowej ZAP S.A. w Ostrowie Wielkopolskim, MERA-ZAP, MERA-ZAP-MONT, ZAP, w dalszym tekście skrót ZAP.

Historia i działalność w latach 1945–1990

ZAP powstał z połączenia dwóch niedużych fabryk wyrobów metalowych działających od 1945. Początkowo Państwowe Zakłady Mechaniczne^[1]. Od 1949 otrzymał nazwę Fabryka Wyrobów Metalowych im. J. Marchlewskiego. We współpracy z WSK Okęcie w 1950 rozpoczęto wytwarzanie urządzeń hydraulicznej automatyki strumieniowej systemu Askania. W 1959 przyjęto nazwę Zakłady Automatyki Przemysłowej im. J. Marchlewskiego. Stworzono nowe wyroby z zakresu automatyki: elektroniczny system automatyki USB 60, typoszeregi przetworników pomiarowych wielkości fizycznych i siłowników, elektroniczne systemy zbierania i przetwarzania danych (TM 10, PI, ESIW), zestaw regulatorów dwustanowych i bezpośrednich, zestaw sterowania SAB, system obudów. Zakupiono licencję sterownika programowalnego PC4k. Zakłady wykonywały usługi automatyzacji kompleksowej, tj. projektowanie, wykonawstwo szaf i pulpitów, dostawy kompletu urządzeń, montaż i rozruch na obiektach. W latach 60. rozpoczęto produkcję dystrybutorów paliw płynnych, a w latach 80. zasilaczy do urządzeń elektronicznych i komputerów, eksportowanych w znacznych ilościach do b. ZSRS. Struktura organizacyjna była mieszana – obok zakładu głównego (ok. 2700 osób) zarządzanego liniowo istniały trzy zakłady podległe na wewnętrznym rozrachunku (ok. 500 osób łącznie)^[2]. Wydarzenia społeczne i polityczne roku 1980 nie ominęły ZAP. W lipcu 1980 miał miejsce strajk załogi wyprzedzający wydarzenia w Stoczni Gdańskiej. W okresie 1980–1989 ZAP był postrzegany jako ośrodek opozycji solidarnościowej, lecz nie wystąpiły w nim wydarzenia o gwałtownym charakterze. Od 1980 istniała pochodząca z powszechnych wyborów Rada Pracownicza^[3].

Historia po 1990 i restrukturyzacja

Zmiany społeczno-polityczne i gospodarcze w Polsce po 1989, upadek ZSRS, zjednoczenie Niemiec i wstrzymanie inwestycji w b. NRD spowodowały szybką utratę zamówień. Na uwolnionym rynku pojawiły się doświadczone i renomowane firmy konkurencyjne. Dodatkowe obciążenie stanowiła rozpoczęta wielka inwestycja w dziedzinie robotów przemysłowych i utrzymywanie Zespołu Szkół Zakładowych. Od 1 stycznia 1991 zmieniono strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa na dywizjonalną, zorganizowaną wokół głównych kierunków biznesowych. Utworzono 8 zakładów na wewnętrznym rozrachunku z zachowaniem niektórych funkcji centrali. Od 1 lipca 1991 Minister Przekształceń Własnościowych zmienił status prawny ZAP na jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. Wobec spadku zamówień zarząd spółki podjął kroki restrukturyzacyjne. Rozwiązano i poddano prywatyzacji trzy zakłady (projektowania, produkcji doświadczalnej, wykonawstwa inwestycyjnego). Zespół Szkół Zakładowych przekazano Kuratorium Oświaty w Kaliszu. W następnych latach prywatyzowano działalności pomocnicze (służby socjalne, poligraficzne, serwis, służby remontowe, produkcję narzędzi i części złącznych, obsługę prawną). Jednocześnie zadbano o jakość wyrobów i usług. ZAP uzyskał certyfikat ISO 9000 od firmy TUV-CERT-BERLIN. Wprowadzono nowe sposoby planowania, budżetowania i rachunkowości przy wykorzystaniu technik informatycznych^[4]. Po podwyższeniu kapitału akcyjnego w 1997 akcje ZAP objęły Pierwszy Narodowy Fundusz Inwestycyjny (NFI) i Agencja Rozwoju Przemysłu. Skarb Państwa przestał być dominującym właścicielem. Po korektach zakresu działania zakładów, stanowiących wewnętrzna strukturę ZAP, przekształcono je i zarejestrowano jako sp. z o.o. ze 100% własnością ZAP, a następnie ZAP rozpoczął sprzedaż swoich udziałów. W większości nastąpił proces management buy-out. W ten sposób powstały sprywatyzowane podmioty działające na terenie ZAP / nazwy skrótowe/: ZAP-KOOPERACJA, ZAP-MECHANIKA, ZAP-ROBOTYKA. METAL-ZAP, TOOL-ZAP, ZAP-Rachunkowość i inne. Pierwszy NFI zarządzał również przedsiębiorstwem MERA-PNEFAL sp.z o.o. w Warszawie, także z branży automatyki. Podjęto decyzję właścicielską o połączeniu Zakładu Systemów Automatyki MERA-PNEFAL sp.z o.o. z „zapowskim” Zakładem Automatyzacji Obiektów ZAP-AUTOMATYKA sp.z o.o. tworząc nowe przedsiębiorstwo CONTROLMATICA ZAP-PNEFAL sp.z o.o. Firma ta została przejęta przez APLISENS S.A. i stanowi jego oddział. Pozostałe składniki ZAP S.A. oraz MERA-PNEFAL sp.z o.o. połączono w spółkę MERA PNEFAL ZPC S.A., a po zmianie nazwy ostatecznie w przedsiębiorstwo MERA METAL S.A. 1 kwietnia 2008 ZAP został wykreślony z KRS. Zakłady obecnie (2020) stanowią park przemysłowy, gdzie funkcjonuje kilkadziesiąt podmiotów gospodarczych i instytucji. Zatrudnia ponad 1200 osób.

Największe obiekty automatyzowane przez ZAP

Elektrownie: Adamów, Siersza II, Łagisza II, Turów, Pątnów, Ostrołęka, Kozienice, Rybnik, Dolna Odra, Jaworzno, Stalowa Wola, Połaniec, Bełchatów, Huainan (Chiny), Madras (Indie), Tuzla II9 (Bośnia i Hercegowina), Rurkela (Indie), Elektrownia Prunéřov(inne języki) (Czechy), Oroszlány (Węgry), Chemnitz (Niemcy) oraz elektrociepłownie (w tym: EC Siekierki, EC Katowice, EC Opole, EC Kraków Łęg, EC Bielsko-Biała, EC Bydgoszcz) i ciepłownie przemysłowe^[2].

Obiekty gospodarki wodnej: Wodociąg Praski Warszawa, Wodociąg Sulejów, Goczałkowice, Dziećkowice, Będzin, Piotrków Trybunalski, Toruń, Włocławek, Wisła, Ostrów Wielkopolski, Khir Area Bagdad, Najaf, Kut (Irak), Shatt-el Arab (Egipt), Teheran (Iran), Bańska Bystrzyca, Turček, Liptowski Mikułasz (Słowacja), Nýrsko (Czechy). ZAP obsłużył również liczne obiekty w przemyśle materiałów budowlanych, przemyśle papierniczym, maszynowym i hutniczym^[2].

Kierownictwo od 1945

Przedsiębiorstwo państwowe^[2]

• Henryk Tasiemski (1945–1948)
• Jerzy Pietruszka (1948–1949)
• Antoni Wojciechowski (1949–1953)
• Stefan Lesiak (1953–1956)
• Franciszek Pieprzycki (1957–1960)
• Jerzy Krajewski (1960–1962)
• Edmund Mikołajczak (1962–1963)
• Henryk Banaszyński (1963–1967)
• Janusz Garbacz (1967–1968)
• Henryk Różański (1968)
• Józef Borowiak (1968–1973)
• Jerzy Przybylski (1973–1978)
• Franciszek Zawisza (1978–1981)
• Władysław Jakubowski (1981–1982)
• Bolesław Kowalczyk (1982–1990)
• Stanisław Małyszka (1990)
• Witold Sitarz (1990–1991)^[5]

Prezesi zarządu spółki akcyjnej

• Witold Sitarz (1991–1993)
• Jerzy Guzikowski (1993–1999)
• Jacek Płocharz (1999–2000)
• Kazimierz Glinkowski (2000–2001)
• Robert Żurawski (2001–2008)

Przypisy

1. Historia [online], Zap-Robotyka Sp. z o.o. [dostęp 2021-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-15] .
2. Zespół ds. organizacji jubileuszu 50-lecia ZAPZ.5. Z. S.A. Zespół ds. organizacji jubileuszu 50-lecia ZAPZ.5. Z., 50-lecie Zakładów Automatyki Przemysłowej w Ostrowie Wielkopolskim. Monografia, 1995, s. 5–12, 23–24, 31 .
3. GrażynaG. Schlender GrażynaG., „Solidarność” Wielkopolski Południowej w latach 1980–2000. Zarys dziejów, Kalisz: Wyd. Zarząd Regionu NSZZ Wielkopolska Południowa, 2001, s. 45, ISBN 83-911157-7-1 .
4. JacekJ. Płocharz JacekJ., Restrukturyzacja a efektywność działań przedsiębiorstwa na przykładzie Zakładów Automatyki Przemysłowej ZAP S.A. w Ostrowie Wlkp. Rozprawa doktorska, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu. Wydział Zarządzania, 1999, s. 161–190 .
5. Curriculum Vitae [online], Witold Jan Sitarz - Senator RP [dostęp 2021-05-15] .

Bibliografia

• Program jest, potrzebni specjaliści [online], archiwum.rp.pl, 6 stycznia 1995 [dostęp 2021-05-15] .
• Zakłady Automatyki Przemysłowej Mera-ZAP w Ostrowie Wielkopolskim [online], Encyklopedia Solidarności, 1 grudnia 2020 [dostęp 2021-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-01] .
• Zespół ds. organizacji jubileuszu 50-lecia ZAPZ.5. Z. S.A. Zespół ds. organizacji jubileuszu 50-lecia ZAPZ.5. Z., 50-lecie Zakładów Automatyki Przemysłowej w Ostrowie Wielkopolskim. Monografia, 1995, s. 5–12, 23–24, 31 .