Pejzaż wieczorny ze wschodzącym księżycem

Pejzaż wieczorny ze wschodzącym księżycem

Ommuurd veld met schoven en opkomende maan

Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	1889
Medium	olej na płótnie
Wymiary	72,0 × 92,5 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Otterlo
Lokalizacja	Kröller-Müller Museum

Pejzaż wieczorny ze wschodzącym księżycem (hol. Ommuurd veld met schoven en opkomende maan, ang. Evening Landscape with Rising Moon) – obraz olejny Vincenta van Gogha (nr kat.: F 735, JH 1761) namalowany na początku lipca 1889^[1] podczas pobytu artysty w Saint-Rémy.

Historia

Obraz należy do mniej znanych dziel van Gogha, który wymienia go tylko 2 razy w swoich listach do brata. Pierwsza wzmianka ma miejsce 6 lipca 1889:

Tak więc na razie jedyne, co mogę robić, to trochę naszkicować moje obrazy. Na jednym z nich będzie wschód księżyca nad tym samym polem, jak na szkicu w liście do Gauguina, ale będzie na nim kilka stogów zamiast pszenicy. [Obraz] będzie w matowej żółtej ochrze i fiolecie. Zresztą, wkrótce go zobaczysz. Pracuję też nad jednym nowym [obrazem] z bluszczem^[2].

Drugi raz wymienia obraz w liście z 19 września, gdy mówi o jego wysyłce do brata (razem z 8 innymi płótnami); nie poświęca mu jednak oddzielnej uwagi, zaliczając go (m.in. z „Gwiaździstą nocą”) do dzieł mniej udanych^[3].

Opis

Obraz przedstawia księżyc wschodzący nad odległymi wzgórzami, łatwy do pomylenia ze słońcem z powodu swojego koloru. Jego jasna poświata przypomina bowiem światło słońca w dzień. Rozświetla ona, choć trochę blado, niebo, rozchodząc się falami. Oświetla też wzgórza w oddali i stogi siana na pierwszym planie, pozwalając dostrzec ich kształty. Światło księżyca jest oddane wyraziście przy pomocy dobrze znanych, głębokich pociągnięć pędzla van Gogha i dzięki temu ożywa na obrazie.

Obraz dzieli się na dwie części: na pierwszym planie żółte i pomarańczowe stogi siana oraz zielone i błękitne wzgórza w głębi, przeplatające się z niebem. Blada poświata księżyca i falista forma jednoczą obraz nadając mu zharmonizowany wygląd.

Datowanie obrazu

Ponieważ dokładna data powstania obrazu Pejzaż wieczorny ze wschodzącym księżycem nie jest znana, amerykański astronom Donald Olson podjął próbę precyzyjnego określenia daty, a nawet godziny powstania obrazu – otrzymał wynik 13 lipca 1889, godz. 21:08. Za punkt wyjścia przyjął on położenie księżyca takie, jak na obrazie van Gogha i w drodze pomiarów ustalił, że księżyc w pełni w tym właśnie punkcie pojawia się raz na 19 lat; w 114 lat po namalowaniu obrazu, w koincydencji z 2003 rokiem pełnia księżyca w tym miejscu, w którym znajduje się on na obrazie van Gogha, wypadła właśnie 13 lipca^[4].

Zobacz też

• Biały dom w nocy

Przypisy

1. Vincent van Gogh Gallery: The Paintings: Evening Landscape with Rising Moon. [dostęp 2011-01-29]. (ang.).
2. vangoghletters.org: Letter from Vincent van Gogh to Theo van Gogh, Saint-Rémy, 6 July 1889. [dostęp 2011-01-29]. Cytat: Anyway, meanwhile the only thing I can do is plod a little at my pictures. I have one going of a moonrise over the same field as the sketch in Gauguin’s letter, but in it some stacks take the place of the wheat. It is dull yellow-ochre and violet. Anyway, you will see it in a short time. I am also working on a new one with ivy. (ang.).
3. vangoghletters.org: Letter from Vincent van Gogh to Theo van Gogh, Saint-Rémy, 19 September 1889. [dostęp 2011-01-29]. (ang.).
4. Donald W. Olson, Russell L. Doescher, and Marilynn S. Olson: Dating van Gogh’s Moonrise. [dostęp 2011-01-29]. (ang.).