Dobry Samarytanin (według Delacroix)

Dobry Samarytanin (według Delacroix)

De Barmhartige Samaritaan (naar Delacroix)

Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	1890
Medium	olej na płótnie
Wymiary	73,0 × 60,0 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Otterlo
Lokalizacja	Kröller-Müller Museum

Dobry Samarytanin (według Delacroix), hol. De Barmhartige Samaritaan (naar Delacroix), ang. The Good Samaritan (after Delacroix) – obraz Vincenta van Gogha namalowany w maju 1890^[1] podczas pobytu artysty w miejscowości Saint-Rémy.

Nr kat.: F 633, JH 1974.

Historia

Van Gogh namalował obraz podczas pobytu w szpitalu psychiatrycznym w Saint-Rémy. Brakowało mu modeli, więc sporządzał kopie mistrzów, których cenił: Rembrandta i Delacroix. W liście do brata Theo nadmienił krótko, iż przymierza się do namalowania obrazu według Delacroix:

Spróbowałem [namalować] również kopię “Dobrego Samarytanina” według Delacroix.^[2].

Opis

Mężczyzna z Samarii wsadza okradzionego człowieka na konia. W oddali z lewej widać dwóch ludzi, którzy wyminęli rannego leżącego na drodze i pozostawili go. Byli to kapłan i lewita. Nie okazali się oni tak sprawiedliwi, za jakich chcieliby uchodzić. Tylko Samarytanin pomógł rannemu^[3].

Pierwowzór ewangeliczny

Jezus (...) rzekł: «Pewien człowiek schodził z Jerozolimy do Jerycha i wpadł w ręce zbójców. Ci nie tylko, że go obdarli, lecz jeszcze rany mu zadali i zostawiwszy na pół umarłego, odeszli. Przypadkiem przechodził tą drogą pewien kapłan; zobaczył go i minął. Tak samo lewita, gdy przyszedł na to miejsce i zobaczył go, minął. Pewien zaś Samarytanin, będąc w podróży, przechodził również obok niego, gdy go zobaczył, wzruszył się głęboko: podszedł do niego i opatrzył mu rany, zalewając je oliwą i winem, potem wsadził go na swoje bydlę (...). (Łk 10, 30–34)^[4]

Van Gogh bardzo cenił twórczość Delacroix:

To, co uważam za tak piękne u Delacroix, to to, że pozwala on również widzowi odczuć życie przedmiotu. Ten wyraz i ten ruch pokazują, że wznosi się on ponad sztampowość^[5].

Dążenie van Gogha do coraz intensywniejszego kolorytu oznaczało wyraźne zerwanie z impresjonizmem, a równocześnie stylistyczne osiągnięcie wobec teorii tła Delacroix. Jego błękitne i czerwone tonacje van Gogh wymieszał razem z brunatnymi i żółtymi barwami ziemi w żywy rytm barw zimnych i ciemnych przeciwstawionych tonom jasnym i ciemnym za pomocą wyrazistych pociągnięć pędzla. Religijny temat dzieła odpowiadał jego samotnej i rozpaczliwej egzystencji, nie uwarunkowanej jakimś nowym samooszukiwaniem się na gruncie religijnym.

Przypisy

1. Vincent van Gogh Gallery: The Paintings: Good Samaritan (after Delacroix), The. [dostęp 2011-02-17]. (ang.).
2. vangoghletters.org: Letter from Vincent van Gogh to Theo van Gogh, Saint-Rémy, 3 May 1890. [dostęp 2011-02-17]. Cytat: I have also tried a copy of the "Good Samaritan" by Delacroix (ang.).
3. Art and the Bible: The Good Samaritan. [dostęp 2011-02-18]. (ang.).
4. Zespół biblistów polskich: Biblia Tysiąclecia, wyd. III. Poznań, Warszawa: 1980, s. 1195.
5. Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. Köln: Könemann, 2000, s. 72-73. ISBN 3-8290-4761-4. (szw.).

Bibliografia

• Ingo F. Walther, Peter Glücksam (tłum.): Van Gogh Basic Art Album. Taschen Gmbh, 2001, s. 81-82. ISBN 3-8228-1128-9. (szw.).
• Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. Köln: Könemann, 2000, s. 72-73. ISBN 3-8290-4761-4. (szw.).