Okręty podwodne typu Amphitrite

Okręty podwodne typu Amphitrite

Kraj budowy	Francja
Stocznia	Arsenal de Rochefort(inne języki) Arsenal de Toulon(inne języki) Arsenal de Cherbourg
Zbudowane	8
Użytkownicy	Marine nationale
Typ poprzedzający	Gustave Zédé
Typ następny	Bellone
Służba w latach	1915-1935
Stracone	1
Uzbrojenie:
8 torped, 1 działo kal. 47 (75) mm
Wyrzutnie torpedowe: • dziobowe • zewnętrzne	2 x 450 mm 6 x 450 mm
Załoga	29 oficerów i marynarzy
Wyporność:
• na powierzchni	414 ton
• w zanurzeniu	609 ton
Długość	53,9 m
Szerokość	5,4 m
Zanurzenie	3,3 m
Napęd:
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 800 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 700 KM 2 śruby
Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu	13 węzłów 9,5 węzła
Zasięg:
• na powierzchni	powierzchnia: 1300 Mm przy 10 w. zanurzenie: 100 Mm przy 5 w.

Okręty podwodne typu Amphitrite – francuskie oceaniczne okręty podwodne z czasów I wojny światowej i okresu międzywojennego. W latach 1911–1918 w stoczniach Arsenal de Rochefort(inne języki), Arsenal de Toulon(inne języki) i Arsenal de Cherbourg zbudowano osiem okrętów tego typu. Jednostki weszły w skład Marine nationale w latach 1915–1918, służąc na Morzu Śródziemnym i Adriatyku. Podczas wojny utracono jedną jednostkę („Ariane”), a pozostałe zostały skreślone z listy floty w latach 1925-1935.

Projekt i budowa

Okręty podwodne typu Amphitrite zamówione zostały na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1909 roku^[1][2]. Jednostki zaprojektował inż. Julien Hutter, ulepszając swój projekt okrętów typu Clorinde^[3].

Spośród ośmiu okrętów typu Amphitrite dwa zbudowane zostało w Arsenale(inne języki) w Rochefort, cztery w Arsenale(inne języki) w Tulonie i dwa w Arsenale w Cherbourgu^[1][2]. Stępki okrętów położono w latach 1911–1912^[4], zostały zwodowane w latach 1914–1916^[1][2], a do służby przyjęto je w latach 1915–1918^[4]. Dwie jednostki („Astrée” i „Amarante”) przebudowano w Hawrze na podwodne stawiacze min^[1][3]. Nazwy nawiązywały do mitologicznych postaci^[5]. Okręty otrzymały numery burtowe Q94-Q101^[1].

Okręt	Stocznia	Początek budowy	Wodowanie	Wejście do służby
„Amphitrite” (Q94)	Arsenal de Rochefort	1911	9 czerwca 1914	1915
„Astrée” (Q95)		1912	6 grudnia 1915	czerwiec 1918
„Artémis” (Q96)	Arsenal de Toulon	1911	14 października 1914	1915
„Aréthuse” (Q97)		1912	20 kwietnia 1916	1916
„Atalante” (Q98)			14 kwietnia 1915	1915
„Amarante” (Q99)			11 listopada 1915	wrzesień 1918
„Ariane” (Q100)	Arsenal de Cherbourg	1911	5 września 1914	1915
„Andromaque” (Q101)		1912	13 lutego 1915	1916

Dane taktyczno–techniczne

Wnętrze „Andromaque” (przed 1926 r.)

Okręty podwodne typu Amphitrite były średniej wielkości oceanicznymi okrętami podwodnymi o konstrukcji dwukadłubowej^[4]. Długość całkowita wynosiła 53,9 metra, szerokość 5,4 metra i zanurzenie 3,3 metra^[1][2]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 414 ton, a w zanurzeniu 609 ton (wyporność podwodnych stawiaczy min „Astrée” i „Amarante” wynosiła 440 ton na powierzchni i 610 ton w zanurzeniu)^[1][2][a]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa dwusuwowe silniki wysokoprężne MAN (wyprodukowane na licencji we francuskich firmach Chaléessière, Loire, Indret i Schneider) o łącznej mocy 800 koni mechanicznych (KM)^[1][3][b]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Nancy o łącznej mocy 700 KM^[1][3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 13 węzłów na powierzchni i 9,5 węzła w zanurzeniu^[1][3][c]. Zasięg wynosił 1300 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą^[1][2].

Okręty były wyposażone w osiem zewnętrznych wyrzutni torped kalibru 450 mm: dwie na dziobie jednostki oraz sześć systemu Drzewieckiego, z łącznym zapasem 8 torped^[1][6]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kal. 47 mm M1902 L/50, wymienione przed końcem wojny na działo kal. 75 mm M1897 L/35^[3][4].

Załoga pojedynczego okrętu składała się z 29 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][5].

Służba

Okręty typu Amphitrite służyły podczas wojny na Morzu Śródziemnym i Adriatyku^[3]. „Ariane” została zatopiona 19 czerwca 1917 roku, storpedowana nieopodal Bizerty przez niemiecki okręt podwodny SM UC-22 (śmierć poniosło 21 członków załogi)^[5][7]. Pozostałe jednostki przetrwały wojnę i zostały skreślone z listy floty w latach 1925-1935^[1][2].

Uwagi

1. Według J. Gozdawy-Gołębiowskiego i T. Wywerki Prekurata wyporność wynosiła 410/550 ton^[6].
2. Projektowana moc silników Diesla miała wynosić 1300 KM^[1][4].
3. Projektowana prędkość na powierzchni miała wynosić 15 węzłów^[1].

Przypisy

1. Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 211.
2. Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 152.
3. Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 87.
4. Ivan Gogin: AMPHITRITE submarines (1915-1918). Navypedia. [dostęp 2017-02-26]. (ang.).
5. Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2017-02-26]. (ang.).
6. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 537.
7. Guðmundur Helgason: Ariane. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2017-02-26]. (ang.).

Bibliografia

• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Ivan Gogin: AMPHITRITE submarines (1915-1918). Navypedia. [dostęp 2017-02-26]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1. Brak numerów stron w książce
• Guðmundur Helgason: Ships hit by UC 22. uboat.net. [dostęp 2017-02-26]. (ang.).
• Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2017-02-26]. (ang.).