Utworzenie rządu centroprawicowego wydawało się prawdopodobne już bezpośrednio po wyborach, zważywszy na dobry wynik Unii Wolności i słabą pozycję ROP[1]. Koalicja AWS z UW gwarantować miała większość parlamentarną opartą na współpracy sił postsolidarnościowych, nie byłaby jednak w stanie odrzucać weta prezydenckiego. Na początku października rozpoczęły się rokowania liderów AWS i UW, a w połowie miesiąca na kandydata na premiera wyznaczono Jerzego Buzka. 20 października Marszałkiem Sejmu został Maciej Płażyński[4] (AWS), a 21 października na stanowisko Marszałka Senatu powołano Alicję Grześkowiak[5] (AWS). 31 października zaprzysiężony został rząd Jerzego Buzka[2]. Funkcje wicepremierów przypadły Januszowi Tomaszewskiemu z AWS oraz Leszkowi Balcerowiczowi z UW[2]. 11 listopada nastąpiło podpisanie ostatecznej wersji umowy koalicyjnej[2]. W tym samym dniu Sejm wyraził wotum zaufania wobec nowej Rady Ministrów[6]. Za głosowali niemal wszyscy posłowie AWS[7] i UW[8] oraz dwóch posłów SLD i dwóch niezrzeszonych[6]. Przeciw zagłosowało 147 posłów z SLD i 26 z PSL[6]. Posłowie ROP nie głosowali[6].
W dniu powołania skład Rady Ministrów był następujący
Jeden z pierwszych sporów związanych z koalicją dotyczył powołania Hanny Suchockiej z UW na stanowisko ministra sprawiedliwości[9]. Spotkało się to z protestami Jarosława Kaczyńskiego (PC/AWS), który postanowił odejść z kierownictwa AWS i pozostał posłem niezależnym[9]. Kolejne spory wiązały się z brakiem spójności koalicjantów podczas głosowań, m.in. przy próbie odrzucenia weta Aleksandra Kwaśniewskiego wobec nowelizacji prawa dotyczącego tzw. wychowania seksualnego[10]. Odrębne od koalicyjnego okazało się także stanowisko części posłów UW w przypadku ustawy antyaborcyjnej[10]. M.in. Jacek Kuroń i Władysław Frasyniuk opowiedzieli się przeciwko przyjęciu przez Sejm orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z maja 1997, uznającego uprzednią liberalizację ustawy za sprzeczną z konstytucją. Osobny spór powstał również przy okazji reformy administracyjnej, gdy koalicjanci spierali się o liczbę województw[11]. Sukcesem AWS-UW okazało się jednak przeprowadzenie przez Sejm ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, gdy zyskując poparcie PSL odrzucono kolejne weto prezydenckie[12]. Sukcesem rządu koalicyjnego okazało się również doprowadzenie do włączenia Polski w struktury NATO oraz rozpoczęcie negocjacji związanych z przystąpieniem do Unii Europejskiej[12].
1 stycznia 1999 weszły w życie trzy spośród czterech reform systemowych przeprowadzonych przez rząd AWS-UW[13]. Oprócz podziału administracyjnego zreorganizowano także system ubezpieczeń społecznych oraz służbę zdrowia[13]. We wrześniu tego samego roku rozpoczęła się realizacja reformy systemu oświaty[14]. Początkowe trudności z wprowadzeniem zmian oraz jednoczesna radykalizacja nastrojów na wsi przyczyniły się do spadku popularności rządzących[14]. Dochodziło też do publicznej wzajemnej krytyki ze strony koalicjantów[15]. Do szczególnego napięcia doszło na wiosnę 1999, gdy przy okazji zmian w składzie Rady Ministrów UW oskarżyła AWS o złamanie umowy koalicyjnej[15] i próbę osłabienia pozycji UW[16]. Powodem konfliktu było przede wszystkim zastąpienie Joanny Wnuk-Nazarowej z UW przez Andrzeja Zakrzewskiego (AWS)[15]. Ponadto przewodniczący klubu parlamentarnego UW zapowiedział, że jego ugrupowanie nie poprze kandydatury Mariana Krzaklewskiego w nadchodzących wyborach prezydenckich[15]. Dodatkowo dochodziło do konfliktów między AWS i UW na szczeblu samorządowym, gdzie rozpadały się lokalne koalicje[15]. Z kolei w październiku 1999 UW głosowała przeciwko ustawie dekomunizacyjnej forsowanej przez AWS[17].
Rozpad koalicji
Kolejny kryzys w koalicji dał o sobie znać w 2000 roku, w związku z sytuacją w samorządzie warszawskim[3]. Od marca 1999 prezydentem stolicy był wybrany głosami UW, AWS i SLD Paweł Piskorski[15]. Próba jego reelekcji w lutym 2000 nie powiodła się, w związku z brakiem jednego głosu ze strony AWS[3]. Następnie doszło do zawarcia porozumienia SLD-UW, które ponownie wybrało Piskorskiego, a także przegłosowało wybór nowego burmistrza gminy Warszawa-Centrum[3]. Spotkało się to z reakcją wojewody mazowieckiego z AWS, który zaskarżył decyzję o wyborze burmistrza do NSA[3]. W tej sytuacji premier postanowił wyznaczyć zarządcę komisarycznego, ale nie uratowało to koalicji, gdyż 27 maja 2000 ministrowie z Unii Wolności opuścili rząd[3]. Fiaskiem zakończyły się rozmowy o odnowieniu porozumienia AWS-UW i wspólnej kandydaturze Krzaklewskiego na prezydenta i ostatecznie 6 czerwca 2000 koalicja zakończyła swoje funkcjonowanie[3].
Marek Derwich: Polska XX wieku (1914–2005). Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2004, s. 200–202, seria: Polska. Dzieje cywilizacji i narodu. ISBN 83-7384-089-3.
Linki zewnętrzne
Anna Bogusz, Zofia Wojtkowska: Koalicja. wprost.pl, 1999. [dostęp 2009-10-14].
.png)
.jpg)
.jpg)
