Kościół św. Wawrzyńca w Söderköping (szw.Sankt Laurentii kyrka, Söderköping lub S:t Lars kyrka) – kościół w Söderköping położony jest w centrum miasta przy ulicy Prästgatan. Należy do Kościoła Szwecji. Kościół był w przeszłości miejscem ważnych historycznych wydarzeń – koronacji królów i królowych oraz miejscem spotkań możnowładców.
Kościół św. Wawrzyńca ma status zabytku sakralnego według rozdz. 4 Kulturminneslagen (pol. Prawo o pamiątkach kultury) ponieważ został wzniesiony do końca 1939 (3 §)[1].
Historia i architektura
Fasada zachodnia
Söderköping był w średniowieczu trzecim pod względem wielkości miastem Szwecji, po Sztokholmie i Kalmarze, i handlowym centrum regionu Östergötland, zamieszkanym przez szwedzkich i niemieckich kupców. Patron kościoła, św. Wawrzyniec należał w średniowiecznej Szwecji do najpopularniejszych świętych, po św. Olafie.
W 1253 kościół został po raz pierwszy wymieniony w źródłach pisanych[2]. Późnośredniowieczny kościół był trzynawowąbazyliką, inspirowaną przypuszczalnie francuskim gotykiem.
W 1281 król Magnus I Ladulås koronował w kościele swoją małżonkę Helvig av Holstein na królową Szwecji.
Ten pierwszy kościół spłonął w 1494. Zachowała się część jego murów zewnętrznych. Niezwłocznie przystąpiono do jego odbudowy. Nowy kościół, zachowany w znacznej części do dziś, powstał jako trzynawowy kościół halowy w stylu północnoniemieckiego gotyku ceglanego ze szczytami schodkowymi. Jego budowniczowie inspirowali się też zapewne architekturą kościoła klasztornego w Vadstenie. W 1497 biskup Linköping, Henrik Tidemansson konsekrował nieukończony jeszcze kościół. Prace przy jego ukończeniu ustały w latach 20. XVI w. po nadejściu reformacji. Z planowanej rozbudowy zrealizowano jedynie nawę północną (1583), w efekcie czego kościół pozostał budowlą asymetryczną, czteronawową.
Również w 1583 zbudowano wolno stojącą, 50-metrową dzwonnicę (dzieło Andersa „Stapelmakare”) na której zawieszono ważące 4 tony dzwony, odlane ponownie w 1897[2].
W latach 1975–1976 w północno-zachodnim narożniku kościoła urządzono poczekalnię. Znajduje się w niej dobrze zachowane malowidło ścienne, pochodzące przypuszczalnie z XV w., przedstawiające drugie przyjście Chrystusa pod koniec dziejów i wskrzeszenie zmarłych[3].
Wnętrze
Wnętrze – widok na prezbiterium
Pomimo wielu przebudów we wnętrzu kościoła zachowało się wiele elementów wyposażenia pochodzących jeszcze z epoki przedreformacyjnej. Należą do nich:
obraz patrona kościoła św. Wawrzyńca na szczycie zakrystii, opatrzony datą 1296, która jest uważana za prawdopodobną datę konsekracji kościoła;
ołtarz główny, wykonany prawdopodobnie we Francji pod koniec XV w.[2], którego pozłacana część centralna przedstawia Maryję ze zmarłym Chrystusem na kolanach w otoczeniu św. Nikodema, Józefa z Arymatei i kilku płaczących niewiast[3];
chrzcielnica, której czasza pochodzi z XIV w., mosiężne naczynie na wodę z XVII w., zaś marmurowy cokół z 1975[3];
Ann Catherine Bonnier, Göran Hägg, Ingrid Sjöström: Svenska kyrkor: En historisk reseguide. Sztokholm: Medströms Bokförlag, 2008, s. 214-215. ISBN 978-91-7329-015-9. (szw.).
praca zbiorowa: Våra kyrkor. Västervik: Klarkullens Förlag AB, 1990. ISBN 91-971561-08. (szw.). Brak numerów stron w książce
Linki zewnętrzne
Svenska kyrkan: strona oficjalna. www.svenskakyrkan.se. [dostęp 2012-02-25]. (szw.).