Kip Thorne
Kip Stephen Thorne (ur. 1 czerwca 1940 w Logan ) – amerykański fizyk teoretyczny i astrofizyk [1] , noblista ; popularyzator nauki i nauczyciel akademicki. Jego prace są związane z m.in. ogólną teorią względności i kosmologią . W 2017 roku uzyskał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki wraz z Rainerem Weissem oraz Barrym C. Barishem – za zaobserwowanie fal grawitacyjnych [2] .
Życiorys
Ukończył California Institute of Technology w 1962, trzy lata później otrzymał doktorat w Princeton University , jego promotorem był John Archibald Wheeler .
Jest członkiem American Academy of Arts and Sciences , National Academy of Sciences (USA) i American Philosophical Society oraz laureatem wielu nagród i wyróżnień naukowych.
Pracował jako konsultant naukowy przy produkcji filmu Interstellar , nadzorując m.in. proces tworzenia widowiskowej wizualizacji czarnej dziury [3] . W fandomie sci-fi znany z promocji hipotezy tuneli czasoprzestrzennych (wormholes )[4] . W Polsce ukazały się jego książki Czarne dziury i krzywizny czasu [5] oraz Interstellar i nauka [6] . Wraz z polską astrofizyczką Anną Żytkow wymyślił i opracował teoretycznie istnienie nowego rodzaju gwiazd zwanych obiektami Thorne-Żytkow [7] .
Zobacz też
Przypisy
XX wiek
1901: Röntgen
1902: Lorentz , Zeeman
1903: Becquerel , P. Curie , M. Curie
1904: Rayleigh
1905: Lenard
1906: Thomson
1907: Michelson
1908: Lippmann
1909: Marconi , Braun
1910: van der Waals
1911: Wien
1912: Dalén
1913: Kamerlingh Onnes
1914: von Laue
1915: W.L. Bragg , W.H. Bragg
1917: Barkla
1918: Planck
1919: Stark
1920: Guillaume
1921: Einstein
1922: N. Bohr
1923: Millikan
1924: Siegbahn
1925: Franck , Hertz
1926: Perrin
1927: Compton , Wilson
1928: Richardson
1929: de Broglie
1930: Raman
1932: Heisenberg
1933: Schrödinger , Dirac
1935: Chadwick
1936: Hess , Anderson
1937: Davisson , Thomson
1938: Fermi
1939: Lawrence
1943: Stern
1944: Rabi
1945: Pauli
1946: Bridgman
1947: Appleton
1948: Blackett
1949: Yukawa
1950: Powell
1951: Cockcroft , Walton
1952: Bloch , Purcell
1953: Zernike
1954: Born , Bothe
1955: Lamb , Kusch
1956: Shockley , Bardeen , Brattain
1957: Yang , T.D. Lee
1958: Czerenkow , Frank , Tamm
1959: Segrè , Chamberlain
1960: Glaser
1961: Hofstadter , Mössbauer
1962: Landau
1963: Wigner , Goeppert-Mayer , J. Hans D. Jensen
1964: Townes , Basow , Prochorow
1965: Tomonaga , Schwinger , Feynman
1966: Kastler
1967: Bethe
1968: Alvarez
1969: Gell-Mann
1970: Alfvén , Néel
1971: Gabor
1972: Bardeen , Cooper , Schrieffer
1973: Esaki , Giaever , Josephson
1974: Ryle , Hewish
1975: A. Bohr , Mottelson , Rainwater
1976: Richter , Ting
1977: Anderson , Mott , van Vleck
1978: Kapica , Penzias , Wilson
1979: Glashow , Salam , Weinberg
1980: Cronin , Fitch
1981: Bloembergen , Schawlow , Siegbahn
1982: Wilson
1983: Chandrasekhar , Fowler
1984: Rubbia , van der Meer
1985: von Klitzing
1986: Ruska , Binnig , Rohrer
1987: Bednorz , Müller
1988: Lederman , Schwartz , Steinberger
1989: Ramsey , Dehmelt , Paul
1990: Friedman , Kendall , Taylor
1991: de Gennes
1992: Charpak
1993: Hulse , Taylor
1994: Brockhouse , Shull
1995: Perl , Reines
1996: D. Lee , Osheroff , Richardson
1997: Chu , Cohen-Tannoudji , Phillips
1998: Laughlin , Störmer , Tsui
1999: 't Hooft , Veltman
2000: Ałfiorow , Kroemer , Kilby
XXI wiek
2001: Cornell , Ketterle , Wieman
2002: Davis Jr. , Koshiba , Giacconi
2003: Abrikosow , Ginzburg , Leggett
2004: Gross , Politzer , Wilczek
2005: Glauber , Hall , Hänsch
2006: Mather , Smoot
2007: Fert , Grünberg
2008: Nambu , Kobayashi , Maskawa
2009: Kao , Boyle , Smith
2010: Gejm , Nowosiołow
2011: Perlmutter , Schmidt , Riess
2012: Haroche , Wineland
2013: Englert , Higgs
2014: Akasaki , Amano , Nakamura
2015: Kajita , McDonald
2016: Thouless , Haldane , Kosterlitz
2017: Weiss , Barish , Thorne
2018: Ashkin , Mourou , Strickland
2019: Peebles , Mayor , Queloz
2020: Penrose , Genzel , Ghez
2021: Manabe , Hasselmann , Parisi
2022: Aspect , Clauser , Zeilinger
2023: Agostini , Krausz , L’Huillier
2024: Hinton , Hopfield
2012
Nagrody specjalne
2013
2014
2015
2016
za fundamentalne odkrycia i badanie oscylacji neutrin, które ustanowiły nową granicę poza standardowym modelem fizyki cząstek elementarnych.
Nagroda specjalna
za obserwacje fal grawitacyjnych, otwierające nowe horyzonty w fizyce i astronomii.
2017
za rozwinięcie kwantowej teorii pola, teorii strun i kwantowej grawitacji
2018
za szczegółową mapę wczesnego wszechświata, która znacznie poszerzyła wiedzę o ewolucji kosmosu i fluktuacjach, które zapoczątkowały tworzenie galaktyk
Nagroda Specjalna
2019
Nagroda Specjalna
2020
Nagroda Specjalna
2021
2022
2023
2004: James Peebles
2005: Geoffrey Marcy , Michel Mayor
2006: Saul Perlmutter , Adam Riess , Brian Schmidt
2007: Peter Goldreich
2008: Reinhard Genzel
2009: Frank Hsia-San Shu
2010: Charles L. Bennett , Lyman Page , David Spergel
2011: Enrico Costa , Gerald Fishman
2012: David Jewitt , Jane Luu
2013: Steven Balbus , John F. Hawley
2014: Daniel Eisenstein , Shaun Cole , John A. Peacock
2015: William J. Borucki
2016: Rainer Weiss , Kip Thorne , Ronald Drever
2017: Simon White
2018: Jean-Loup Puget
2019: Edward C. Stone
2020: Roger D. Blandford
2021: Victoria M. Kaspi , Chryssa Kouveliotou
2022: Lennart Lindegren , Michael Perryman
2023: Matthew Bailes , Duncan Lorimer , Maura McLaughlin
2024: Shrinivas R. Kulkarni
Identyfikatory zewnętrzne: