W czerwcu 1858 roku rozpoczęto prace nad budową łącznika między liniami Kolei Górnośląskiej w Prusach a Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Rosji, którego budowę zatwierdzono po porozumieniu obydwu towarzystw i zgodzie rządów obydwu krajów. Prace na ostatnim odcinku między Sosnowcem a Szopienicami ukończono do 24 sierpnia 1859 roku. Tego dnia uroczyście otwarto linię między Ząbkowicami a Katowicami, a dwa dni później nastąpiło jej publiczne przekazanie i w krótkim czasie większość ruchu przygranicznego odbywało się już tą linią aniżeli dotychczasową trasą przez Granicę (Maczki)[8]. W związku z budową tej odnogi, a wraz z tym powstaniem nowego przejścia granicznego, powstał w rejonie dworca północnego budynek urzędu celnego, w którym znalazło zatrudnienie spora liczba urzędników[9].
Na samej zaś linii nie od razu wybudowano obecny przystanek. Społeczność Szopienic i Roździenia prosiła dyrekcję Kolei Górnośląskiej o jego wybudowanie, lecz ona argumentowała tym, że zużycie hamulców i szyn za każdym postojem nie zostaną zrekompensowane przez ewentualne zyski z biletów. Budowa w 1868 roku nieopodal stacji na nowo wybudowanej linii Kolei Prawego Brzegu Odry (obecna stacja techniczna Katowice Szopienice Północne[2]) spowodowało, że dyrekcja Kolei Górnośląskiej z powodu konkurencji podjęła decyzję o budowie przystanku na swojej linii[10]. Powstał on na granicy Roździenia i Szopienic w 1870 roku[1]. Przystanek ten początkowo był zbudowany ze starych podkładów kolejowych, do którego prowadziły schody po wysokim nasypie i w dół na ulicę. Budynek dworca był wówczas prymitywnym barakiem[10]. Dzięki budowie tego przystanku mieszkańcy Roździenia i Szopienic mieli dostęp do dwóch posterunków ruchu[10], które dzieliły między siebie dystans kilku minut dojścia pieszo[11].
Peron drugi przystanku przed remontem, w 2010 roku; w tle znajduje się kolonia Helgoland
Po II wojnie światowej PKP przystąpiło do elektryfikacji linii kolejowych na Górnym Śląsku. Pierwsza została zelektryfikowana linia kolejowa nr 1 w ramach etapowej elektryfikacji trasy między Górnym Śląskiem a Warszawą. odcinek Łazy – Szopienice Południowe – Gliwice po elektryfikacji oddano do użytku 1 czerwca 1957 roku[12], natomiast na trasie w kierunku Szczakowej pociągi elektryczne uruchomiono 14 maja 1959 roku[13].
27 listopada 2014 roku podpisano umowę na estetyzację budynku dworca znajdującym się na peronie pierwszym. W ramach prac odnowiono elewację, wyremontowano dach, odnowiono wejście na peron, a w miejscach dawnych okien pojawiły się płyty poliwęglanowe. Prace te ukończono w 2015 roku[14].
W tym samym roku rozpoczął się również remont obydwu peronów. W pierwszej kolejności ukończono prace przy peronie pierwszym[15]. W ramach prac przy estetyzacji peronów dokonano rozbiórek nawierzchni asfaltowych peronów, wymieniając nawierzchnię na kostkę brukową, a także ułożono płyty peronowe z namalowanym pasem bezpieczeństwa. Na peronach wbudowano ławki, postawiono nowe tablice z nazwą stacji oraz numeracją torów i peronów, zainstalowano nowe balustrady, a także wykonano różnego typu uzupełniające prace remontowe[16].
Infrastruktura
Katowice Szopienice południowe to przystanek osobowy dla dwóch linii kolejowych: nr 1 (km osi 312,910) i 138 (km osi 27,505), przy których znajdują się dwa dwukrawędziowe perony – po jednym na linię[2]. Obydwa perony mają długość 200 metrów, z czego wysokość peronu pierwszego wynosi 760 mm, a peronu drugiego 650 mm[4].
Perony te są częściowo zadaszone[1], wyposażone w ławki oraz tablice informacyjne. Mają powierzchnię z kostki brukowej oraz prefabrykowanych płyt betonowych na krawędziach[16]. Wejście do peronów odbywa się przejściem podziemnym[4] z obydwu stron – od północy od ul. 11 Listopada, a od południa przy osiedlu Helgoland (od ul. Lwowskiej na wysokości ul. ks. mjr. Karola Woźniaka)[3].
Na pierwszym peronie znajduje się dworzec kolejowy, w którym znajduje się wejście na peron. Został on odnowiony w 2015 roku[14]. W budynku dworca, według stanu z 2013 roku, nie znajduje się tam żadna kasa biletowa ani biletomat. Nie ma też tam innych placówek handlowo-usługowych[17].
Połączenia
Tablica informacyjna z rozkładem jazdy pociągów z przystankuWejście na przystanek od strony północnej (ul. 11 Listopada)
Średni czas przejazdu w październiku 2020 roku z Katowic Szopienic Południowych do poszczególnych stacji był następujący: Bytom 36 minut, Częstochowa 1 godzina i 32 minuty, Dąbrowa Górnicza 14 minut, Gliwice 36 minut, Katowice 4 minuty, Kraków Główny 1 godzina i 45 minut, Lubliniec 1 godzina i 41 minut i Oświęcim 43 minuty[5].
Bezpośrednio w sąsiedztwie przystanku nie znajduje się żaden przystanek transportu miejskiego. Najbliższy położony na północ o około 500 metrów, w centralnej części Szopienic-Burowca – przystanek Szopienice Kościół[3], skąd zgodnie ze stanem z października 2020 roku odjeżdżają autobusy i tramwaje na zlecenie ZTM. Bezpośrednio z niego odjeżdża z niego 9 linii autobusowych (w tym jedna nocna), a także 3 linie tramwajowe. Autobusy zapewniają połączenia z większością dzielnic w Katowicach, a także z sąsiednimi miastami: Mysłowicami, Chorzowem, Siemianowicami Śląskimi i Mikołowem. Tramwaje łączą Szopienice z Mysłowicami, Sosnowcem, a także Chorzowem przez dzielnice Katowic: Zawodzie, Śródmieście i Załęże[23]. Również w rejonie tego przystanku, przy placu Powstańców Śląskich, zlokalizowana jest trzynastostanowiskowa stacja rowerów miejskich Metrorower nr 27024[24].
Przy stacji znajduje się średniej wielkości parking. Brak jest natomiast w pobliżu postoju taksówek[17].
↑ abcPKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych [online], Załącznik nr 2.6 do Regulaminu sieci 2019/2020. Aktualizacja, 6 października 2020(pol.). Brak numerów stron w książce
↑ abcdePKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Odjazdy. Katowice Szopienice Południowe. Rozkład jazdy ważny w dniach 30.08 – 07.11.2020. Aktualizacja wg stanu na 18.09.2020(pol.). Brak numerów stron w książce
