Kabul

Kabul
‏کابل‎
Ilustracja
Kabul, panorama miasta (2007)
Flaga
Flaga
Państwo

 Afganistan

Wilajet

Kabul

Burmistrz

Hamdullah Nomani

Powierzchnia

1028,24 km²

Wysokość

1807 m n.p.m.

Populacja (2021)
• liczba ludności


4 601 789[1]

Podział miasta

22 dzielnice

Położenie na mapie Afganistanu
Mapa konturowa Afganistanu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kabul”
Ziemia34°32′N 69°10′E/34,533333 69,166667

Kabul (dari, paszto کابل) – stolica i największe miasto Afganistanu, liczące ponad 4,6 mln mieszkańców (2021), położone w prowincji (wilajecie) Kabul; główny ośrodek gospodarczy, naukowy i kulturalny kraju; w starożytności znane jako Ortospana, Kabura (Κάβουρα), Kophes lub Kophene.

Położenie

Kabul leży na wysokości 1807 m n.p.m., w wąskiej kotlinie górskiej, ograniczonej górami Hindukusz na północy i Spin Ghar na południu, nad rzeką Kabul. Miasto jest połączone okrężną autostradą tzw. Ring Road z Ghazni, Kandaharem, Heratem oraz Mazar-e Szarifem.

Historia

Kabul, cytadela Bala Hissar (1879)
Kabul, al. Maiwand w czasie wojny domowej (1993)

Kabul ma ponad 3000 lat, wiele imperiów walczyło o to miasto z powodu jego strategicznego położenia wzdłuż szlaków handlowych południowej i centralnej Azji. Stanowił jeden z najbardziej wysuniętych na wschód rejonów Imperium Achemenidów. W 331 p.n.e. Aleksander Wielki pokonał Achemenidów i obszar Kabulu stał się częścią Imperium Seleucydów, a następnie państwa Maurjów. Pod koniec I wieku n.e. stał się stolicą Królestwa Kuszanów. W 1504 r. Timurydzki książę Babur zdobył Kabul. W 1776 r. stał się stolicą Afganistanu za Timura Szaha Durrani[2]. W XIX wieku było kilkakrotnie najeżdżane przez sąsiadujące Brytyjsko-Indyjskie wojska podczas wojen brytyjsko-afgańskich. W 1919 roku, podczas III wojny brytyjsko-afgańskiej, miasto było bombardowane przez lotnictwo RAF Indii Brytyjskich[3].

Od rewolucji kwietniowej (1978), poprzez radziecką interwencję w Afganistanie w latach 80., rządy talibów oraz interwencję amerykańską w XXI wieku miasto często było niszczone przez rebeliantów. Aktualnie[kiedy?] jest ono w fazie rekonstrukcji[4].

W czasie wojny w Afganistanie Kabul został zajęty przez talibów 15 sierpnia 2021[5]; tego samego dnia prezydent Afganistanu Aszraf Ghani opuścił miasto[6]; pod kontrolą wojska amerykańskiego pozostawał przez kolejne dwa tygodnie jedynie międzynarodowy port lotniczy Kabul, z którego do 30 sierpnia prowadzono pospieszną i chaotyczną ewakuację[7][8][9].

Gospodarka

Kabul (1982)

W mieście produkuje się głównie amunicję, tkaniny, meble i uprawia buraki cukrowe, ale od 1978 r. rozwój ekonomiczny miasta był ograniczony, co było spowodowane prawie nieustającą wojną. Stan gospodarczy miasta uległ poprawie od czasu interwencji NATO w Afganistanie w 2001 roku[10].

Zabytki

Ludzie związani z Kabulem

 Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Kabulem.

Przypisy

  1. Estimated Population of Afghanistan 2021
  2. Encyclopedia Britannica
  3. The Road to Kabul: British armies in Afghanistan, 1839-1919, National Army Museum, UK. [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-26)].
  4. Archnet [online], archnet.org [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2011-06-04].
  5. Jerzy Haszczyński: Talibowie w Kabulu. W stolicy Afganistanu przerażenie i panika. rp.pl, 15 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16].
  6. (kgr): Prezydent Aszraf Ghani: opuściłem kraj, by uniknąć rozlewu krwi. 15 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16].
  7. (mmi): Loty pasażerskie z Kabulu odwołane. Przestrzeń powietrzna została udostępniona wojsku. pap.pl, 16 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16].
  8. (liv): Chaos w Kabulu. Samoloty nie startują. Talibowie uniemożliwiają opuszczenie lotniska. pap.pl, 16 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16].
  9. Simon Scarr, Marco Hernandez, Wen Foo, Manas Sharma, Anand Katakam: Chaos in Kabul. reuters.com, 18 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-21].
  10. Kabul: Encyclopedia II – Kabul – Reconstruction. experiencefestival.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-07)].