Kabul
Kabul (dari , paszto کابل) – stolica i największe miasto Afganistanu , liczące ponad 4,6 mln mieszkańców (2021), położone w prowincji (wilajecie) Kabul ; główny ośrodek gospodarczy, naukowy i kulturalny kraju; w starożytności znane jako Ortospana , Kabura (Κάβουρα ), Kophes lub Kophene .
Położenie
Kabul leży na wysokości 1807 m n.p.m. , w wąskiej kotlinie górskiej, ograniczonej górami Hindukusz na północy i Spin Ghar na południu, nad rzeką Kabul . Miasto jest połączone okrężną autostradą tzw. Ring Road z Ghazni , Kandaharem , Heratem oraz Mazar-e Szarifem .
Historia
Kabul, cytadela Bala Hissar (1879)
Kabul, al. Maiwand w czasie wojny domowej (1993)
Kabul ma ponad 3000 lat, wiele imperiów walczyło o to miasto z powodu jego strategicznego położenia wzdłuż szlaków handlowych południowej i centralnej Azji . Stanowił jeden z najbardziej wysuniętych na wschód rejonów Imperium Achemenidów . W 331 p.n.e. Aleksander Wielki pokonał Achemenidów i obszar Kabulu stał się częścią Imperium Seleucydów , a następnie państwa Maurjów . Pod koniec I wieku n.e. stał się stolicą Królestwa Kuszanów . W 1504 r. Timurydzki książę Babur zdobył Kabul. W 1776 r. stał się stolicą Afganistanu za Timura Szaha Durrani [2] . W XIX wieku było kilkakrotnie najeżdżane przez sąsiadujące Brytyjsko-Indyjskie wojska podczas wojen brytyjsko-afgańskich. W 1919 roku, podczas III wojny brytyjsko-afgańskiej , miasto było bombardowane przez lotnictwo RAF Indii Brytyjskich[3] .
Od rewolucji kwietniowej (1978), poprzez radziecką interwencję w Afganistanie w latach 80., rządy talibów oraz interwencję amerykańską w XXI wieku miasto często było niszczone przez rebeliantów. Aktualnie[kiedy? ] jest ono w fazie rekonstrukcji[4] .
W czasie wojny w Afganistanie Kabul został zajęty przez talibów 15 sierpnia 2021[5] ; tego samego dnia prezydent Afganistanu Aszraf Ghani opuścił miasto[6] ; pod kontrolą wojska amerykańskiego pozostawał przez kolejne dwa tygodnie jedynie międzynarodowy port lotniczy Kabul , z którego do 30 sierpnia prowadzono pospieszną i chaotyczną ewakuację[7] [8] [9] .
Gospodarka
Kabul (1982)
W mieście produkuje się głównie amunicję , tkaniny , meble i uprawia buraki cukrowe , ale od 1978 r. rozwój ekonomiczny miasta był ograniczony, co było spowodowane prawie nieustającą wojną. Stan gospodarczy miasta uległ poprawie od czasu interwencji NATO w Afganistanie w 2001 roku[10] .
Zabytki
Ludzie związani z Kabulem
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Kabulem .
Przypisy
↑ Estimated Population of Afghanistan 2021
↑ Encyclopedia Britannica
↑ The Road to Kabul: British armies in Afghanistan, 1839-1919, National Army Museum , UK . [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-26)].
↑ Archnet [online], archnet.org [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2011-06-04] .
↑ Jerzy Haszczyński: Talibowie w Kabulu. W stolicy Afganistanu przerażenie i panika . rp.pl, 15 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16].
↑ (kgr): Prezydent Aszraf Ghani: opuściłem kraj, by uniknąć rozlewu krwi . 15 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16].
↑ (mmi): Loty pasażerskie z Kabulu odwołane. Przestrzeń powietrzna została udostępniona wojsku . pap.pl, 16 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16].
↑ (liv): Chaos w Kabulu. Samoloty nie startują. Talibowie uniemożliwiają opuszczenie lotniska . pap.pl, 16 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-16].
↑ Simon Scarr, Marco Hernandez, Wen Foo, Manas Sharma, Anand Katakam: Chaos in Kabul . reuters.com, 18 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-21].
↑ Kabul: Encyclopedia II – Kabul – Reconstruction . experiencefestival.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-07)].
Stolice państw Azji
Abu Zabi , Zjednoczone Emiraty Arabskie
Amman , Jordania
Ankara , Turcja
Aszchabad , Turkmenistan
Astana , Kazachstan
Bagdad , Irak
Baku , Azerbejdżan
Bandar Seri Begawan , Brunei
Bangkok , Tajlandia
Bejrut , Liban
Biszkek , Kirgistan
Dhaka , Bangladesz
Damaszek , Syria
Dili , Timor Wschodni
Doha , Katar
Duszanbe , Tadżykistan
Dżakarta , Indonezja
Erywań , Armenia
Hanoi , Wietnam
Islamabad , Pakistan
Jerozolima , Izrael
Kabul , Afganistan
Katmandu , Nepal
Kuala Lumpur , Malezja
Kuwejt , Kuwejt
Male , Malediwy
Manama , Bahrajn
Manila , Filipiny
Maskat , Oman
Moskwa , Rosja
Naypyidaw , Mjanma
Nikozja , Cypr
Nowe Delhi , Indie
Pekin , Chiny
Phnom Penh , Kambodża
Pjongjang , Korea Północna
Rijad , Arabia Saudyjska
Sana , Jemen
Seul , Korea Południowa
Singapur , Singapur
Sri Dźajawardanapura Kotte , Sri Lanka
Taszkent , Uzbekistan
Tbilisi , Gruzja
Teheran , Iran
Thimphu , Bhutan
Tokio , Japonia
Ułan Bator , Mongolia
Wientian , Laos
Państwa nieuznawane na arenie międzynarodowej